Pics : આ પ્રખ્યાત ઉર્દૂ લેખકને બહુ જ ગમતી મુંબઈની બદનામ ગલીઓ, કહેતા-‘હું તો ચાલતો-ફરતો મુંબઈ છું’

મુંબઈમાં સિનેમાના જાણકાર અને મુંબઈપ્રેમી રફીક બગદાદી મંટો વિશે તેઓ કહે છે કે, જૂની પેઢી મંટોને ક્યારેય વાંચતી ન હતી. તે એક ટેબૂ હતું. તે સમયમાં બહુ જ પ્રતિબંધ હતા, જે આજે નથી. આજે શિક્ષણ પ્રથા બદલ ગઈ છે. આજની પેઢીને સમજવામાં તકલીફ નથી થતી કે મંટોએ એવું કેમ લખ્યું. રફીક બગદાદીએ જણાવ્યું કે, ભારતની આઝાદી પહેલા કેનેડી બ્રિજની પાસેનો વિસ્તાર સેક્સ વર્કર્સ માટે ફેમસ હતો. અહીંથી દુનિયાભરથી જેમ કે ચીન, જાપાન, રશિયા, યુક્રેનથી સેક્સ વર્કર્સ આવ્યા કરતી હતી. આ સેક્સ વર્કર્સ રાત્રે કેનેડી બ્રિજ પર ઉભી રહીને પોતાના ગ્રાહકની રાહ જોતી રહેતી. જ્યારે મંટો 1394-35માં મુંબઈ આવ્યા ત્યારે તેઓએ સૌથી પહેલા આલ્ફ્રેડ ટોકીઝની સામે અરબ ગલીમાં નાનકડા ઘરમાં 8 મહિના વિતાવ્યા હતા. જ્યાં બહુ જ માંકડ હતા અને આ વાતની જાણ જ્યારે તેમના માતાને થઈ તો તેઓ રડી પડ્યા હતા. અરબ ગલી બાદ મંટો ભાયખલામાં રહેલા લાગ્યા હતા. 

કેનેડી બ્રિજની પાસે જ જ્યોતિ સ્ટુડિયો હતો, જ્યાં સઆદત હસન મંટોની ઓફિસ હતી. તેમણે અહીં પોતની પહેલી ફિલ્મ ‘કિસાન કન્યા’ લખી હતી. મંટોની વાર્તાઓમાં મુંબઈના જિન્ના હોલ, કોંગ્રેસ હોલ, બોમ્બે સંગીત કલાકાર મંડળ (જ્યાં તવાયફો નાચગાન કરતી હતી) નો ઉલ્લેખ આવે છે. એક કથાકાર જમીલ ગુલરેજ મંટોની કહાનીઓ વિશે કહે છે કે, મંટો વિશે લોકોને ગેરસમજ છે કે, તેઓ માટે તવાયફો માટે જ લખતા હતા, જ્યારે કે તેઓ બધા જ વિશે લખતા હતા. તેમનું એમ પણ કહેવું છે કે, મંટોમાં યુવી પેઢીનો રસ છે. તેમની કેટલીક વાર્તાઓ સેક્સની વાતો કરે છે, જે ઉત્તેજિત કરે છે. પણ અસલી મંટોને કોઈ જ જાણતુ નથી.

ઉલ્લેખનીય છે કે, રફીક બગદાદીએ નવી પેઢીને મંટોના સાહિત્ય અને મંટનો મુંબઈ પ્રેમ બતાવવા માટે એક પદયાત્રા પણ કરી ચૂક્યા છે. જેમાં તેઓએ મંટોના મુંબઈ કનેક્શનની અનેક વાતો કહી હતી.