ଜାଣନ୍ତୁ ତାଲିବାନର ନେତୃତ୍ୱ ବିଷୟରେ, ବର୍ତ୍ତମାନ କାହା ପାଖରେ ରହିଛି କେଉଁ ଦାୟିତ୍ୱ...

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: Taliban take over Afghanistan: ଦୀର୍ଘ କୋଡିଏ ବର୍ଷର ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ (Afghanistan) ରୁ ଆମେରିକା ସୈନ୍ୟ (US Army) ପ୍ରତ୍ୟାହାରର କିଛି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ସମଗ୍ର ଦେଶ ତାଲିବାନ (Taliban) ଦଖଲକୁ ଆସିଯାଇଛି । ତାଲିବାନମାନେ (Talibans) ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଦଖଲ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିବା ସହିତ ଦେଶର ନାମକୁ 'ଇସଲାମିକ ଏମିରେଟ୍ ଅଫ୍ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ' ଭାବରେ ନାମିତ କରିଛି । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ତାଲିବାନର ବର୍ତ୍ତମାନର ନେତୃତ୍ୱ ବିଷୟରେ...

ତାଲିବାନ ମୁଖ୍ୟ- ହୈବାତୁଲ୍ଲା ଅଖୁନଜାଦା (Taliban Chief- Haibatullah Akhunzada)

ମୌଲବୀ ତଥା ତାଲିବାନ କୋର୍ଟରେ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ବିଚାରପତି ରହିଥିବା ହୈବାତୁଲ୍ଲା ଅଖୁନଜାଦାଙ୍କ ହାତରେ ତାଲିବାନର କମାଣ ପ୍ରାୟ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଆସିଥିଲା । ମେ ୨୦୧୬ରେ ତତ୍କାଳୀନ ନେତା ମୁଲ୍ଲା ମନ୍ସୁର ଅଖତର ଆମେରିକାର ଡ୍ରୋନ ଆକ୍ରମଣରେ ନିହତ ହେବା ପରେ ପୂର୍ବତନ ଇସଲାମ ପ୍ରଚାରକ ହୈବାତୁଲ୍ଲା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନେତା ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ତାଲିବାନର ବିଭିନ୍ନ ଦଳକୁ ଏକତ୍ର କରିବାରେ ହୈବାତୁଲ୍ଲାଙ୍କ ଭୂମିକା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମନେ କରାଯାଏ । ତାଲିବାନର ନେତୃତ୍ୱ ନେବା ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କର ଭୂମିକା ମୁଖ୍ୟତଃ ଜଣେ ଧର୍ମ ପ୍ରଚାରକ ଧର୍ମଗୁରୁଙ୍କର ଥିଲା । ଏଥି ସହିତ ଜଣେ ବିଚାରପତି ଭାବରେ ହୈବାତୁଲ୍ଲାଙ୍କ ଅଦାଳତରେ ତାଲିବାନୀ ଆଇନକୁ ଅନେକ କଠୋର ରାୟ ଶୁଣାଯାଇଥିଲା ।

ହକ୍କାନି ନେଟୱାର୍କର ଚିଫ୍ ସିରାଜୁଦ୍ଦିନ ହକ୍କାନି (Haqqani Network chief Sirajuddin Haqqani)

ସୋଭିଏତ ସେନା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢିଥିବା ମୁଜାହିଦ୍ଦିନ ନେତା ଜଲାଲୁଦ୍ଦିନ ହକ୍କାନିର ପୁଅ ଓ ତାଲିବାନ ସଙ୍ଗଠନ ହକ୍କାନି ନେଟୱର୍କର ମୁଖିଆ ହେଉଛି ସିରାଜୁଦ୍ଦିନ ହକ୍କାନି । ପାକିସ୍ତାନୀ ଗୁପ୍ତଚର ଏଜେନ୍ସି ଆଇଏସଆଇ ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ହକ୍କାନି ନେଟୱାର୍କକୁ ସବୁଠାରୁ ଦୁର୍ଦ୍ଦାନ୍ତ ଆତଙ୍କବାଦୀ ସଂଗଠନ ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ସିରାଜୁଦ୍ଦିନର ହକ୍କାନି ନେଟୱାର୍କ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଅନେକ ଆତଙ୍କୀ ଘଟଣା ଓ ଆତ୍ମଘାତୀ ଆକ୍ରମଣରେ ସାମିଲ ଥିଲା ।

ମୁଲ୍ଲା ମହମ୍ମଦ ୟାକୋବ (Mulla Muhammad Yacob)

ତାଲିବାନର ଜନକ କୁହାଯାଉଥିବା ମୁଲ୍ଲା ଓମାରଙ୍କ ପୁଅ ଓ ଲଢେଇ କରୁଥିବା ଆତଙ୍କୀଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ । ମଲ୍ଲିକ ୟାକୁବ ହେଉଛି ଫିଲ୍ଡ କମାଣ୍ଡର, ଯାହାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ବିଭିନ୍ନ ତାଲିବାନ ସ୍କ୍ୱାଡ୍ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି । ଯୁଦ୍ଧର ରଣନୀତିକ ତଥା ଭୂମିଗତ ସ୍ତରରେ ତାଲିବାନ ଆତଙ୍କୀଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାରେ ୟାକୁବର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି ।

ମୁଲ୍ଲା ଅବଦୁଲ ଘାନି ବରାଦର (Mullah Abdul Ghani Baradar)

ତାଲିବାନର ରାଜନୈତିକ ୱିଙ୍ଗର ମୁଖ୍ୟ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଅନ୍ତରୀଣ ସରକାରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦର ଚେହେରା । ତାଲିବାନର ଦୁର୍ଗ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ଆଫଗାନିସ୍ତାନର କାନ୍ଦାହାର ଅଞ୍ଚଳରୁ ଆସୁଥିବା ବିରାଦର ସୋଭିଏତ୍ ସେନା ବିରୁଦ୍ଧରେ ମୁଜାହିଦ୍ଦିନରେ ଜଡିତ ଥିଲା । ବରାଦର ନା କେବଳ ତାଲିବାନ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ମଲ୍ଲିକା ଓମାରଙ୍କ ଘନିଷ୍ଠ ସହଯୋଗୀ, ବରଂ ସେ ତାଲିବାନ ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ବହୁ ଦିନରୁ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଆସୁଛି । ଦୋହାରେ ଆମେରିକା ସହିତ ଶାନ୍ତି ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ ।

ଚିଫ୍ ଜଷ୍ଟିସ ମୁଲ୍ଲା ଅବଦୁଲ ହାକିମ (Chief Justice Mulla Abdul Hakim)

ତାଲିବାନର ଆଇନଗତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଓ ଜଜ ହେଉଛି ମୁଲ୍ଲା ଅବଦୁଲ ହାକିମ । ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଶାନ୍ତି ବାର୍ତ୍ତାର ମୁଖ୍ୟ ବାର୍ତ୍ତାକାର ହାକିମଙ୍କୁ ଜଣେ କଠୋର ତଥା ଚରମପନ୍ଥୀ ନେତା ମନେ କରାଯାଏ । ତାଲିବାନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣକାରୀ ସଂସ୍ଥା ହେଉଛି ରହବରୀ କାଉନସିଲ, ଯାହାର ୨୬ ସଦସ୍ୟ ଅଛନ୍ତି ।

ରହବରୀ ଶୁରା (ନେତୃତ୍ୱ ପରିଷଦ) (Rahbari Shura (Leadership Council)

ତାଲିବାନର ନିଷ୍ପତ୍ତି କରୁଥିବା ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାଉନ୍ସଲ, ଯେଉଁଥିରେ ୨୬ ସଦସ୍ୟ ସାମିଲ ରହିଛି ।

ତାଲିବାନର ବିଭାଗ (Taliban Department)

ତାଲିବାନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅଲଗା ଅଲଗ ମାମଲାରେ ଅନେକ ବିଭାଗ ଅଛି । ତାଲିବାନ ସାମରିକ, ଗୁପ୍ତଚର, ରାଜନୈତିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ୧୩ଟି ବିଭାଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଶାସନ ଚଳାଇଥାଏ ।

ତାଲିବାନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ କାବୁଲ ଆସିବା ପରେ ଆମେରିକାର ଦୀର୍ଘତମ ଯୁଦ୍ଧର ଅନ୍ତିମ ଅଧ୍ୟାୟ ଚାଲୁଛି, ଯାହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୧, ୨୦୦୧ ପରେ ଅଲ-କାଏଦା ମୁଖ୍ୟ ଓସାମା ବିନ୍ ଲାଦେନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ପରେ ଓସାମାଙ୍କୁ ତାଲିବାନ ସରକାର ଆଶ୍ରୟ ଦେଇଥିଲା । ଆମେରିକାର ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଆକ୍ରମଣ ତାଲିବାନକୁ କ୍ଷମତାରୁ ହଟାଇ ଦେଇଥିଲା । ଇରାକ ଯୁଦ୍ଧ ହେତୁ ଆମେରିକା ଏହି ଯୁଦ୍ଧରୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

ଆମେରିକା-ତାଲିବାନ ଚୁକ୍ତି (US-Taliban agreement)

ତତ୍କାଳୀନ ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡୋନାଲ୍ଡ ଟ୍ରମ୍ପ (US President Donald Trump) ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୱାଶିଂଟନ୍ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨0ରେ ତାଲିବାନ ସହିତ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲା, ଯାହା ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନକୁ ସୀମିତ କରିଥାଏ । ଏହା ତାଲିବାନକୁ ସେମାନଙ୍କର ଶକ୍ତି ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ ଓ ପ୍ରମୁଖ ଅଞ୍ଚଳ ଦଖଲ କରିବାକୁ ଶୀଘ୍ର ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ । ଏଥି ସହିତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜୋ ବାଇଡେନ (Joe Biden) ଚଳିତ ମାସ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ଆଫଗାନିସ୍ତାନରୁ ସମସ୍ତ ଆମେରିକୀୟ ସୈନ୍ୟ (US troops) ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାକୁ ଯୋଜନା ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ।