યોગી અને મોદીના કયા ગેમપ્લાને મહારાષ્ટ્રમાં બીજેપીને અપાવી પ્રચંડ જીત, આ છે સૌથી મોટા 5 કારણ
Maharashtra elections result updates: મહારાષ્ટ્રની ચૂંટણીમાં યુપીના મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથે `બટેંગે તો કટંગે`નું તેમના લોકપ્રિય સૂત્રને ફરી પુનરાવર્તન કર્યું. ત્યારબાદ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમાં ફેરફાર કર્યા અને ` એક હૈ તો સેફ હૈ` સૂત્ર આપ્યું. મહારાષ્ટ્ર ચૂંટણીના પ્રચાર દરમિયાન બીજેપી આ સૂત્રનું પુનરાવર્તન કરતી રહી. કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ ભાજપ પર આરોપ લગાવ્યો હતો કે જે લોકો સમાજને વિભાજીત કરે છે અને વિભાજિત કરે છે તેઓ જ `એક હૈ તો સેફ હૈ` ના નારા લગાવી રહ્યા છે. ચાલો સમજીએ કે મહારાષ્ટ્રમાં ભાજપના નેતૃત્વવાળી મહાયુતિની જીત પાછળના કારણો શું હતા.
Maharashtra elections result: મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણી અને યૂપીની પેટાચૂંટણીમાં યોગી આદિત્યનાથનું બંટેંગે તો કટેંગેની સાથે પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના એક હૈ તો સેફ હૈ નો નારો હિટ થતો દેખાઈ રહ્યો છે. મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામોમાં બીજેપીની આગેવાનીમાં એનડીએ ગઠબંધનની આંધી દેખાઈ રહી છે. મહારાષ્ટ્રની 288 સીટોના રૂઝાનોમાં બીજેપીના મહાયુતિ ગઠબંધનને 200થી વધારે સીટો મળતી નજરે પડી રહી છે. આ રીતે યૂપીની 9 વિધાનસભા સીટો માટેની પેટાચૂંટણીમાં પણ બીજેપી ઓછામાં ઓછી 7 સીટો મળતી નજરે પડી રહી છે. માનવામાં આવી રહ્યું છે કે આ જીતનું મોટું કારણ ધ્રુવીકરણ છે. ચલો સમજીએ...
લોકસભા ચૂંટણીમાં મહાવિકાસ અઘાડીની જીત બાદ સતર્ક થયું બીજેપી
લોકસભા ચૂંટણીમાં મહારાષ્ટ્રમાં 48 સીટો આવે છે. આ ચૂંટણીમાં મહાવિકાસ આઘાડીને 30 અને મહાયુતિ ગઠબંધનને 17 બેઠકો મળી હતી. એટલે કે દસ વખત જનતાએ પોતાની પસંદગી મહાવિકાસ આઘાડી તરફ દર્શાવી હતી. આ પછી ભાજપ અને સંઘે પોતાની રણનીતિ બદલી. બંનેએ ભારે સાવધાની સાથે યોગી અને મોદી પર દાવ લગાવ્યો હતો.
2019ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં આ હતી ભાજપની સ્થિતિ
જો આપણે 2019 માં યોજાયેલી વિધાનસભા ચૂંટણીના આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો,ભાજપને 105 બેઠકો મળી, શિવસેના (અવિભાજિત શિવસેના) ને 56 બેઠકો, NCP (અવિભાજિત NCP) ને 54 બેઠકો અને કોંગ્રેસને 44 બેઠકો મળી. જે બાદ શિવસેના, એનસીપી અને કોંગ્રેસે મળીને સરકાર બનાવી હતી. જો કે આ ગઠબંધન લાંબો સમય સરકાર ચલાવી શક્યું નથી.
મહાયુતિમાં શિવસેના અને પવાર જૂથ પણ જોડાયું
જૂન 2022માં શિવસેના વચ્ચેના આંતરિક વિવાદને કારણે એકનાથ શિંદે શિવસેનાના એક જૂથથી અલગ થઈ ગયા. અજિત પવાર પોતાની સાથે એનસીપીના એક જૂથને પણ લઈને આવ્યા હતા. આ પછી તે એકનાથ શિંદેની ભાજપ અને શિવસેના સરકારમાં જોડાયા અને નાયબ મુખ્યમંત્રી બન્યા. એનસીપીના મતદારોને મહાયુતિ તરફ વાળવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ સાથે જ શિંદે શિવસેનાના મતદારોને મહાયુતિ સાથે જોડવામાં પણ સફળ રહ્યા.
ના ચાલ્યું મરાઠા ફેક્ટર અને બેરોજગારીનો મુદ્દો
મહારાષ્ટ્રમાં મરાઠા ફેક્ટર અને બેરોજગારીનો મુદ્દો મહાવિકાસ અઘાડીના પક્ષમાં રહ્યો નહોતો. જોકે, વોટોના ધ્રુવીકરણે આ મુદ્દાઓને ઘણા પાછળ છોડી દીધા. જ્યારે, મહાયુતિ માટે હિન્દુત્વ જેવો મુદ્દો લાવવો જરૂરી છે જે દેશભરમાં મજબૂત રહ્યું છે. મહાયુતિને જેવી રીતે આશા હતી, યોગી અને મોદીનો નારો કામ કરી ગયો.
મહારાષ્ટ્રમાં યોગીનો નારો કામ કરી ગયો, રમ્યો મોટો દાવ
હરિયાણામાં યોગી આદિત્યનાથે આ નારા લગાવ્યો હતો, જેના પરિણામે ભાજપનો વિજય થયો હતો. જો કે, જ્યારે ભાજપે મહારાષ્ટ્રમાં યોગીના 'બટેંગે તો કટંગે' વાળા બેનરો લગાવ્યા, ત્યારે તેની તીવ્ર પ્રતિક્રિયા આવી કારણ કે જે પ્રકારનું હિન્દુત્વ ઉત્તર પ્રદેશ અથવા હરિયાણામાં પ્રચલિત છે તે મહારાષ્ટ્રમાં પ્રચલિત નથી. પરંતુ, પરિણામો આવ્યા બાદ મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં પણ ધ્રુવીકરણનો યુગ શરૂ થયો હોવાનું સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે.
કોંગ્રેસનો સંવિધાન બચાવોનો દાવ ના ચાલ્યો
લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે સંવિધાન બચાઓ નો નારો આપ્યો હતો. ખાસ કરીને આ નારો યૂપીના લોકસભા વિસ્તારોમાં કામ કરી ગયો હતો. આ એક મોટું નેરેટિવ હતું જે મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ચાલ્યું નહોતું. ત્યાં કેન્દ્ર સરકાર વિરુદ્ધ જે માહોલ હતો તે પણ નથી. મરાઠા આરક્ષણનો દાવ પણ કોંગ્રેસનો ચાલ્યો નહોતો.
આરએસએસે પણ સાવધાની સાથે સંભાળ્યો મોરચો
એવું માનવામાં આવે છે કે મહારાષ્ટ્ર ચૂંટણીમાં આરએસએસે લીડ જાળવી રાખી હતી. હરિયાણાની જેમ અહીં પણ આરએસએસના લોકો સક્રિય હતા. લોકસભા ચૂંટણીમાં યુપીમાં ભાજપના ખરાબ પ્રદર્શન પાછળનું કારણ ચૂંટણીથી સંઘનું અંતર માનવામાં આવતું હતું. પરંતુ, જ્યારે યુપીમાં ઘણી જગ્યાએથી ભાજપ હારી ગયું, ત્યારે સંઘના લોકોને ફરીથી ચૂંટણીમાં તૈનાત કરવામાં આવ્યા.
લાડલી બહના યોજનાએ પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી
મધ્યપ્રદેશની ભાજપ સરકારની 'લાડલી બેહન યોજના' બાદ મહારાષ્ટ્રની મહાયુતિ સરકારે પણ આ વર્ષે જૂન મહિનામાં 'મુખ્યમંત્રી-મેરી લડલી બેહન યોજના' શરૂ કરી હતી. આ યોજના હેઠળ પાત્ર મહિલાઓને દર મહિને 1500 રૂપિયા આપવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભાજપની ભવ્ય જીતમાં આ પરિબળનો પણ મોટો ફાળો હતો.
કોંગ્રેસનો બેરોજગારીનો મુદ્દો પણ નકામો સાબિત થયો
મહારાષ્ટ્ર ચૂંટણીમાં મહાવિકાસ અઘાડી ગઠબંધનનો ભાગ બનેલી કોંગ્રેસ, ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના અને શરદ પવારની એનસીપી મોંઘવારી અને બેરોજગારી જેવા મુદ્દાઓ પર રાજ્ય સરકારને ઘેરી રહી હતી. આવી સ્થિતિમાં વિપક્ષી ગઠબંધન મહાવિકાસ અઘાડીને આશા હતી કે ચૂંટણીમાં તેમને લોકોનું સમર્થન મળશે. પરંતુ, પરિણામો વિપરીત હતા. ન તો મહારાષ્ટ્રમાં સોયાબીનના MSPની ગેરંટીનો મુદ્દો પણ ચાલ્યો નહોતો.