જો ઈરાન સાથે વેપાર બંધ થઈ જાય તો ભારતમાં શું મોંઘુ થશે? ખેડૂતોને પણ નુકસાન થશે, જાણો કેવી રીતે?

ઈરાન અને ઈઝરાયલ વચ્ચેનો સંઘર્ષ સતત વધી રહ્યો છે. એવી અટકળો છે કે આવનારા દિવસોમાં અમેરિકા પણ તેમાં સામેલ થઈ શકે છે. જો યુદ્ધ વધશે તો તેની સીધી અસર વેપાર પર પડશે અને ભારતમાં પણ કેટલીક વસ્તુઓ મોંઘી થઈ શકે છે. ચાલો જાણીએ કે ભારત ઈરાનથી કયા માલની સૌથી વધુ આયાત કરે છે અને વેપાર વિક્ષેપના કિસ્સામાં કયા માલને સૌથી વધુ અસર થશે.  

જો યુદ્ધ વધશે તો એ ચોક્કસ છે કે ઈરાન હોર્મુઝ સ્ટ્રેટમાં અવરોધ ઉભો કરશે. હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ ભારતની ઉર્જા આયાત અને સમગ્ર વિશ્વમાં તેલ અને ગેસના પુરવઠા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. હોર્મુઝ સ્ટ્રેટના ચોક પોઈન્ટ પર શિપિંગ કંપનીઓ માટે ખતરો વધી ગયો છે. આનાથી આ વિસ્તારમાં જવા અને જવાનો ખર્ચ વધી શકે છે.

જો ભારત અને ઈરાન વચ્ચેનો વેપાર બંધ થાય છે અથવા ખોરવાઈ જાય છે, તો સૌથી મોટી અસર તેલના ભાવ પર પડશે. આનાથી પરિવહન મોંઘુ થશે અને રોજિંદા વસ્તુઓના ભાવ પણ વધી શકે છે. સૂકા ફળો, રસાયણો, પ્લાસ્ટિક અને બાંધકામ સામગ્રીના ભાવ પણ વધી શકે છે.  

તેલ અને ગેસ ઉપરાંત, ભારત ઈરાનથી કાજુ, પિસ્તા, બદામ અને કેસર જેવા સૂકા ફળો અને ફળોની આયાત કરે છે. જો વેપાર બંધ થાય તો આનો પુરવઠો ઓછો થઈ શકે છે. ભારત તેની 80% થી વધુ ક્રૂડ ઓઇલ આયાત માટે પર્સિયન ગલ્ફ પર નિર્ભર છે.

છેલ્લાં કેટલાક વર્ષોમાં અમેરિકાના પ્રતિબંધોને કારણે ઈરાન સાથે વેપારમાં ઘટાડો થયો છે પરંતુ ભારત હજુ પણ સૂકા મેવા, ખાતર અને યુરિયા જેવી વસ્તુઓ ભારે માત્રામાં ઈરાનથી મંગાવે છે. યુદ્ધ થયું તો તેની સીધી અસર ભારતમાં સામાન્ય લોકો પર પણ પડશે.  

ઈરાન અને ઈઝરાયલ વચ્ચે વધતા સંઘર્ષની ભારતના બાસમતી ચોખાના વેપાર પર પણ અસર પડી રહી છે. પંજાબ અને હરિયાણાના નિકાસકારોને ભારે અસર થઈ છે. ઈરાન ભારતીય બાસમતીના સૌથી મોટા ખરીદદારોમાંનો એક છે. ઈરાને 2024-25માં ભારતમાંથી 8.55 લાખ મેટ્રિક ટનથી વધુ બાસમતી ચોખા ખરીદ્યા હતા, જેની કિંમત લગભગ ₹6,374 કરોડ હતી.

તણાવને કારણે ચુકવણીમાં વિલંબની સમસ્યા પણ થઈ રહી છે. ઘણા ખાનગી ઈરાની આયાતકારો હવે ચુકવણી કરવામાં છ થી આઠ મહિનાનો સમય લઈ રહ્યા છે. આનાથી ભારતીય વેપારીઓ પર નાણાકીય દબાણ વધી રહ્યું છે. ઈરાનની સરકાર સમર્થિત એજન્સી ગવર્નમેન્ટ ટ્રેડિંગ કોર્પોરેશન (GTC) એ પણ ચુકવણી જાહેર કરવામાં 180 દિવસ જેટલો સમય લીધો છે. આ કારણે, ઓછા નફા છતાં, કેટલાક ભારતીય નિકાસકારોએ તેમના ચોખા અન્ય દેશોમાં મોકલવાનું શરૂ કર્યું છે.

ભારત ઈરાનથી નમક, સલ્ફર, ચૂનો અને સીમેન્ટ પણ મંગાવે છે. તેની આયાત રોકાવાથી નિર્માણ કાર્ય અને સંબંધિત ઉદ્યોગ પ્રભાવિત થઈ શકે છે. જૈવિક રસાયણ પણ મોટી માત્રામાં ઈરાનથી આવે છે. તેના મોંઘા થવાથી ખાતરની કિંમતો વધશે, જેની સીધી અસર ખેડૂતોના ખિસ્સા પર પડશે.