ଆସନ୍ତାକାଲି ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ, ଜାଣନ୍ତୁ ଛାୟା ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ କଣ ?

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଚଳିତ ବର୍ଷର ତୃତୀୟ ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ ଆସନ୍ତା କାଲି ଘଟିବାକୁ ଯାଉଛି । ତେବେ ଅନେକ ଦେଶରେ ଏହି ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ (lunar Eclipse) ଜୁଲାଇ ୪ ତାରିଖ ରାତିରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ପରଦିନ ଅର୍ଥାନ ଜୁଲାଇ ୫ରେ ଶେଷ ହେବ. କିନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ସମୟ ଅନୁଯାୟୀ ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ ଜୁଲାଇ ୫ ସକାଳ ୮.୩୭ ମିନିଟରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୧.୨୨ରେ ଶେଷ ହେବ। ଏହି ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ (Lunar exlipse 2020) ସମୁଦାୟ ୨ ଘଣ୍ଟା ୪୫ ମିନିଟ୍ ପାଇଁ ରହିବ । ତେବେ ସେହି ସମୟରେ ଭାରତର ଗୋଟିଏ ଦିନ ରହିବ ଏବଂ ଏହି କାରଣରୁ ଜୁଲାଇ ୫ରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଏହି ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ ଭାରତରେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେବ ନାହିଁ। ଏହି କାରଣରୁ, ଏହି ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ ସମୟରେ କୌଣସି ସୂତ୍ର ରହିବ ନାହିଁ ।

ତେବେ ଏଠାରେ ଆମେ କହି ରଖୁଛୁ କି ଚନ୍ଦ୍ର ଗ୍ରହଣ ତିନି ପ୍ରକାରର ହୋଇଥାଏ. ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗ୍ରହଣ, ଆଂଶିକ ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ, ଛାୟା ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ. ଛାୟା ଚନ୍ଦ୍ର ଗ୍ରହଣ ସେହି ସମୟରେ ଘଟିଥାଏ ଯେତେବେଳେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟରେ ପୃଥିବୀ ଆସେ କିନ୍ତୁ ତିନୋଟି ଏକ ସିଧା ଲାଇନରେ ନାହିଁ । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପୃଥିବୀର ମଧ୍ୟଭାଗର ଛାୟା, ଯାହାକୁ ଉମ୍ବ୍ର କୁହାଯାଏ, ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ପଡ଼େ ନାହିଁ । କେବଳ ପୃଥିବୀର ବାହ୍ୟ, ଯାହାକୁ ପେନୁମ୍ବ୍ରା କୁହାଯାଏ, ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ଏହାର ଛାୟା ଥାଏ । ଏହାକୁ ଛାୟା ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ କୁହାଯାଏ ।

ଛାୟା ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ ସମୟରେ, ଆପଣ ଖାଲି ଆଖିରେ ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣକୁ ପୃଥକ କରିପାରିବେ ନାହିଁ, କାରଣ ପୃଥିବୀର ଅତି ହାଲୁକା ଛାୟା ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ପଡେ, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଚନ୍ଦ୍ରର ଆଲୋକ ସାମାନ୍ୟ କମିଯାଏ ।