लाल समुद्राखाली सापडली 640000 लाख वर्षे जुनी 'टाइम कॅप्सूल'! Red Sea चे भयानक रहस्य; बदलला संपूर्ण जगाचा नकाशा

62 लाख वर्षांपूर्वी लाल समुद्र पूर्णपणे सुकला होता. परंतु, काही हजार वर्षांनंतर, एका भयानक पुरामुळे हा सुकला समुद्र तळ पुन्हा पाण्याने भरला. या पुरामुळे लाल समुद्राखाली सुमारे 320 किमी लांबीची खोल दरी निर्माण झाली. 62 लाख वर्षांपूर्वी लाल समुद्राचे कोरडे होणे आणि अचानक विस्तार होणे ही पृथ्वीवर घडलेल्या सर्वात मोठ्या घटनांपैकी एक आहे.

वनिता कांबळे | Updated: Oct 12, 2025, 06:51 PM IST
 लाल समुद्राखाली सापडली 640000 लाख वर्षे जुनी 'टाइम कॅप्सूल'!  Red Sea चे भयानक रहस्य;  बदलला संपूर्ण जगाचा नकाशा

Rea Sea was Once Desert : आजचा लाल समुद्र हा अरबस्तान आणि आफ्रिकेच्या दरम्यान पसरलेला एक सुंदर समुद्री प्रदेश आहे. आता हा समुद्री प्रदेश व्यापार, सागरी जीवन आणि निसर्गासाठी  महत्त्वाचा आहे. पण आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, एक काळ असा होता जेव्हा हा संपूर्ण समुद्र पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरून नाहीसा झाला. सुमारे 100,000 वर्षे येथे पाण्याचा मागमूसही नव्हता. त्यानंतर हा परिसर मीठ आणि वाळूचा एक उजाड वाळवंट बनला. त्यानंतर, सुमारे 6.4 दशलक्ष वर्षांपूर्वी, एक पूर आला ज्याने सर्वकाही बदलले. पृथ्वीचा नकाशा, सागरी परिसंस्था आणि मानवी इतिहासाचा मार्ग देखील. लाल समुद्राखाली सापडली 640000 लाख वर्षे जुनी 'टाइम कॅप्सूल सापडली आहे. यामुळे अनेक रहस्य उलगडली आहेत. 

Add Zee News as a Preferred Source

सुमारे 30 दशलक्ष वर्षांपूर्वी लाल समुद्राची निर्मिती सुरू झाली. आफ्रिका आणि अरबी आखातातील मोठ्या भूभागांना तडे जाऊ लागले किंवा ते वेगळे होऊ लागले तेव्हा हे घडले. सुरुवातीला, ते तलावांनी भरलेले एक दरी होते, परंतु 23 दशलक्ष वर्षांपूर्वी, भूमध्य समुद्राच्या पाण्याने ते भरले. मात्र, 6 दशलक्ष वर्षांपूर्वी, लाल समुद्रात 6,40,000 वर्षे मीठाचे संकट तीव्र झाले. यामुळे काही ठिकाणी 1.2 मैल खोलवर मीठ साठे निर्माण झाले, ज्यामुळे सागरी जीव नष्ट झाले.

संशोधनातून काय समोर आले?

समुद्राच्या तळाच्या अभ्यासातून असे दिसून आले की, मीठ संकटादरम्यान, लाल समुद्र पूर्णपणे सुकला आणि कोरड्या, खाऱ्या वाळवंटात रूपांतरित झाला. शास्त्रज्ञ पेन्सा आणि त्यांच्या टीमने 9 ऑगस्ट रोजी कम्युनिकेशन्स अर्थ अँड एन्व्हायर्नमेंट जर्नलमध्ये त्यांचा अभ्यास प्रकाशित केला. त्यांनी स्पष्ट केले की हिंदी महासागरातील पुरामुळे लाल समुद्राला एडनच्या आखातापासून वेगळे करणाऱ्या ज्वालामुखी पर्वतरांगांमध्ये पाणी शिरले तेव्हा हा दुष्काळ संपला.

हा शोध कसा लागला?

संशोधकांनी लाल समुद्राखालील खडकांच्या थरांबद्दलची माहिती भूकंपाच्या डेटाशी जोडली. या डेटामुळे महासागराच्या इतिहासात साठलेल्या गाळ आणि मीठाच्या वेगवेगळ्या थरांचा उलगडा होऊ शकतो. त्यांना समुद्राच्या तळाशी एक विचित्र नमुना आढळला: जुन्या, झुकलेल्या गाळाच्या थरांना अचानक एका सपाट खडकाच्या थराने झाकले गेले. या सपाट थराची एकरूपता सूचित करते की या काळात संपूर्ण समुद्र सुकला होता.

कोणत्या तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला?

घटनांची नेमकी तारीख निश्चित करण्यासाठी, शास्त्रज्ञांनी स्ट्रॉन्टियम या किरणोत्सर्गी घटकातील बदलांचे परीक्षण केले. हा घटक महासागरांमध्ये विशिष्ट दराने बदलतो. त्यांनी सूक्ष्म जीवाश्मांचा देखील अभ्यास केला. 14 दशलक्ष ते 6.2 दशलक्ष वर्षांपूर्वी, जेव्हा लाल समुद्र खूप खारट होता किंवा पूर्णपणे कोरडा होता, तेव्हा हे जीवाश्म जवळजवळ नव्हतेच.
सौदी अरेबियातील किंग अब्दुल्लाह विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विद्यापीठ (KAUST) येथील शास्त्रज्ञांच्या मते, सुमारे ६३ लाख वर्षांपूर्वी, एका टेक्टोनिक शिफ्टमुळे - पृथ्वीच्या प्लेट्सच्या स्थलांतरामुळे - लाल समुद्राचा भूमध्य समुद्राशी असलेला संबंध तुटला आणि तो जगातील इतर महासागरांपासून वेगळा झाला.  

FAQ

1 लाल समुद्र हा एकेकाळी कसा होता?
लाल समुद्र हा एकेकाळी पूर्णपणे कोरडा होता. सुमारे १००,००० वर्षे पूर्वी येथे पाण्याचा मागमूसही नव्हता आणि नंतर हा मीठ आणि वाळूचा उजाड वाळवंट बनला

2  लाल समुद्रात कधी आणि कसा पूर आला ज्याने सर्वकाही बदलले?
सुमारे ६.४ दशलक्ष वर्षांपूर्वी हिंदी महासागरातील पुरामुळे लाल समुद्रात पाणी शिरले. यामुळे पृथ्वीचा नकाशा, सागरी परिसंस्था आणि मानवी इतिहासाचा मार्ग बदलला.

3 लाल समुद्राखाली काय सापडले ज्यामुळे रहस्ये उलगडली?
लाल समुद्राखाली ६४०,००० वर्षे जुनी 'टाइम कॅप्सूल' सापडली आहे. ही एक प्रकारची मीठाची थर असून, ती वाळवंटाच्या काळातील इतिहास उघड करते.

 

About the Author

Vanita Kamble

वनिता सुनिल कांबळे या 'झी 24 तास' डिजिटलमध्ये सिनीयर सब एडीटर पदावर कार्यरत आहेत. न्यूज चॅनल तसेच डिजीटल मीडिया क्षेत्राचा 12 वर्षांचा अनुभव आहे.  याआधी tv9 मराठी, साम टीव्ही, जय महाराष्ट्र न्यूज चॅनल, नवराष्ट्र येथे काम केलं आहे. महाराष्ट्रातील राजकीय बातम्यांसह देश विदेशातील राजकीय घडामोडींचे बातम्यांच्या माध्यमातून सखोल विश्लेषण करतात. क्राईम, व्यवसाय, राष्ट्रीय आणि जागतिक घडामोडींचे वृत्त लिखाण करतात.   यासह पर्यटन, सायन्स, टेक्नॉलॉजी तसेच रिसर्चबेस स्टोरी करण्याची विशेष आवड.

...Read More