Afghanistan : या 5 देशांचे बाहुले बनले तालिबान, जाणून घ्या त्यामागील मोठे राजकारण

काबूल : Taliban Dominance In Afghanistan: तालिबानच्या  (Taliban) वर्चस्वामागे चीन (China) आणि पाकिस्तानची (Pakistan) भूमिका महत्त्वाची आहे. अफगाणिस्तानवर (Afghanistan) तालिबानचा ताबा पाकिस्तान आणि चीनसाठी आनंदाची बाब का आहे? शेवटी, पाकिस्तान आणि चीन तालिबानचे कौतुक आणि बाजू का घेत आहेत? या संपूर्ण युद्धात पाकिस्तानची भूमिका महत्त्वाची राहिली आहे. तेथील दहशतवादीच नव्हे तर लष्कर आणि सरकारही प्रत्येक आघाडीवर तालिबानच्या (Taliban in Afghanistan) पाठीशी उभे राहिले आहे. (Afghanistan Crisis)

इम्रान सरकारला तालिबानचा स्वीकार

काही महिन्यांपूर्वी इम्रान खान  (Imran Khan) यांचे सरकार ज्यांना जगाने दहशतवादी म्हटले होते, त्यांचे स्वागत करत आहे. तालिबानने काबूलवर ताबा मिळवल्यानंतर तालिबाननंतर जर कोणी सर्वात आनंदी असेल तर तो पाकिस्तान (Pakistan) आहे आणि त्याचे कारण असे आहे की आता तो अफगाणिस्तानला आपल्या बोटावर नाचवू शकतो. तो त्याला पाहिजे ते करू शकतो. म्हणूनच पाकिस्तानचे पंतप्रधान इम्रान खान यांनी तालिबानच्या काबूलवरील कब्जाची तुलना गुलामगिरीच्या साखळी तोडण्याशी केली.

इम्रान खान यांनी सांगितली ही गोष्ट 

पंतप्रधान इम्रान खान  (Imran Khan) म्हणाले होते की, जेव्हा तुम्ही कोणाची संस्कृती घेता तेव्हा तुम्ही काय करता? ते सांगत आहेत की ती संस्कृती आपल्यापेक्षा वर आहे. तुम्ही संस्कृतीचे गुलाम व्हा. जेव्हा तुम्ही स्थानिक गुलाम बनता, तेव्हा लक्षात ठेवा की गुलामगिरी खरी गुलामीपेक्षा वाईट आहे. स्थानिक गुलामगिरीच्या साखळी तोडणे अधिक कठीण आहे. त्यांनी अफगाणिस्तानातील गुलामगिरीच्या साखळ्या तोडल्या, पण गुलामगिरीच्या साखळ्या तोडल्या जात नाहीत.

काय आहे पाकिस्तानची योजना?

पाकिस्तान भारताविरुद्ध तालिबानचा वापर करण्याचा प्रयत्न करेल. अफगाणिस्तानातील भारताच्या विकास प्रकल्पांना अडथळा आणा आणि काश्मीरच्या नावाने पाकिस्तानकडून चालवल्या जाणाऱ्या प्रॉक्सी वॉरचा भाग व्हा. तालिबानच्या मदतीने टीटीपी म्हणजेच तेहरीक-ए-तालिबान पाकिस्तान या दहशतवादी संघटनेवर नियंत्रण ठेवणे शक्य होईल, असे इम्रान खान यांना वाटते, त्यामुळे ते तालिबानचे उघडपणे समर्थन करत आहेत.

तालिबानचे समर्थन करणाऱ्या देशांमध्ये चीनचेही नाव आहे. चीन आणि पाकिस्तान हे मित्र आहेत आणि दोघेही भारताला आपला शत्रू मानतात. चीनने तालिबानशी मैत्रीचा हात पुढे केला आहे आणि अमेरिकन सैन्याच्या माघारीनंतर अफगाणिस्तान आता चीनसाठी खुले मैदान आहे. जिथे तो आपल्या व्यवसायाच्या हितासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करेल.

चीन तालिबानशी मैत्री का करत आहे?

चीनचा वन बेल्ट वन रोड प्रकल्प मध्य पूर्वेकडून युरोप आणि आफ्रिकेला जाईल. हा प्रकल्प पूर्ण करण्यासाठी त्याला तालिबानचीही गरज असेल. कारण हा रस्ता अफगाणिस्तानातून पुढे जातो. याशिवाय अफगाणिस्तानमध्ये सोने, चांदी, लोह आणि तांब्यासह अनेक प्रकारच्या खनिज संपत्तीचे साठे आहेत आणि चीनचे डोळे तिथे स्थिर आहेत.

चीनप्रमाणेच रशियालाही अफगाणिस्तानातील या खनिज संसाधनांचा फायदा घेऊन आपले वर्चस्व प्रस्थापित करायचे आहे. जोपर्यंत कतारचा प्रश्न आहे, तालिबानला राजकीयदृष्ट्या मान्यता देणारा कतार हा पहिला देश आहे. दोहामधील तालिबानचे कार्यालय असो किंवा अमेरिकेचा त्याचा करार, कतारची भूमिका निर्णायक राहिली आहे.

जरी अफगाणिस्तान भारतासाठी खूप महत्वाचे आहे. भारताविरुद्ध तालिबानची भूमिका आतापर्यंत दिसत नाही. तालिबानला माहित आहे की जर त्याला आंतरराष्ट्रीय मान्यता हवी असेल तर भारताशिवाय ते शक्य नाही. तालिबान सरकारचे स्वरूप अद्याप उघड झालेले नाही. पण तालिबान ही अशी बाहुलं आहे ज्यांचे पाच धागे पाच बोटांमध्ये आहेत आणि तो अजूनही नाचत आहे यात शंका नाही.