Hindu New Year: ହିନ୍ଦୁ ନୂତନ ବର୍ଷ କାହିଁକି ପାଳନ କରାଯାଏ? ଜାଣନ୍ତୁ ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ କିପରି ଗଣନା କରାଯାଏ ସମୟ?

Hindu New Year: ବିକ୍ରମ ସଂବତ ଉପରେ ଆଧାରିତ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ, ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଲ ପ୍ରଦିପଦା ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ଭାରତର ହିନ୍ଦୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଦ୍ୱାରା ନୂତନ ବର୍ଷର ଆରମ୍ଭ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ।

Hindu New Year History: ଜାନୁଆରୀ ୧ ତାରିଖରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ନୂତନ ବର୍ଷର ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ। ହେଲେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଅନୁଯାୟୀ ହିନ୍ଦୁ ନୂଆ ବର୍ଷ ଚଳିତ ବର୍ଷ ୨୨ ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଉଛି। ହିନ୍ଦୁ ନୂତନ ବର୍ଷ ପଞ୍ଚଙ୍ଗ ଅନୁଯାୟୀ, ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଲା ପ୍ରତିପଦାରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ହିନ୍ଦୁ ନବ ବର୍ଷ ୨୨ ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଉଛି। ବିକ୍ରମ ସଂବତ ଉପରେ ଆଧାରିତ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ, ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଲ ପ୍ରଦିପଦା ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ଭାରତର ହିନ୍ଦୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଦ୍ୱାରା ନୂତନ ବର୍ଷର ଆରମ୍ଭ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ବିକ୍ରମ ସଂବତ ଉପରେ ଆଧାରିତ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ହିନ୍ଦୁ ନୂତନ ବର୍ଷକୁ ହିନ୍ଦୁ ନବ ସମ୍ବତ୍ସର ଅର୍ଥାତ  ନୂତନ ସମ୍ୱତ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ।

ନୂତନ ବର୍ଷ ଦେଶରେ ନୂଆ ବର୍ଷର ଆରମ୍ଭ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଯାହା କେବଳ ଚୈତ୍ର ମାସରେ ପଡ଼ିଥାଏ। ହିନ୍ଦୁ ନୂତନ ବର୍ଷ କାହିଁକି ପାଳନ କରାଯାଏ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ କିପରି ଗଣନା କରାଯାଏ ସମୟ?

• ଭାରତୀୟ ସାଂସ୍କୃତିକ ମାନ୍ୟତା ଅନୁସାରେ ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମା ଏହି ଦିନ ଠାରୁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ସୃଷ୍ଟି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହି ଦିନ ଠାରୁ ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ନୂତନ ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ଗୁଦି ପଡ଼ୱା, ଉଗାଡି ଆଦି ନାମରେ ପାଳନ କରାଯାଏ।
• ବିକ୍ରମ ସମ୍ବତ ୨୦୮୦, ଚଳିତ ବର୍ଷ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୨ ତାରିଖରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଉଛି। ହିନ୍ଦୁ ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ୨୦୮୦ ଇଂରାଜୀ ବର୍ଷ ୨୦୨୩ ବର୍ଷ ଠାରୁ ୫୭ ବର୍ଷ ଆଗରେ ରହିଛି। କୁହାଯାଏ ଯେ ବିକ୍ରମ ସମ୍ବତ ଇଂରାଜୀ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଠାରୁ ୫୭  ବର୍ଷ ଆଗରେ ହେବାର କାରଣ ହେଉଛି ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ରାଜା ବିକ୍ରମଦିତ୍ୟାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ଆରମ୍ଭ ସହିତ, ରାଜା ବିକ୍ରମଦିତ୍ୟ ସମସ୍ତ ଋଣ ଛାଡ କରି ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟର ଲୋକଙ୍କୁ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ। ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଲପକ୍ଷ ପ୍ରତିପଦା ତିଥିରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ଗାଣିତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏହି ସମ୍ୱତକୁ ସବୁଠାରୁ ସଠିକ୍ ସମୟ ଗଣନା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ବିକ୍ରମ ସମ୍ବତଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସମ୍ବତ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଇଛି।

ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ଉପରେ ଆଧାରିତ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର କିପରି ଗଣନା କରାଯାଏ?

• ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତୀୟ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଏବଂ ସମୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟର ଆଧାର ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି। ଏହି କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ସହ ଜଡ଼ିତ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ସମୟ ଗଣନା ଆଧାରରେ ଏହା ବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାବରେ ନିର୍ମିତ।
• ଏହି କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ତ ୧୨ ମାସ ବାବଦରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଏହି ସମସ୍ତ ୧୨ ମାସ ରାଶି ନାମରେ ରହିଛି। ଇଂରାଜୀ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ପରି ଏହି କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ମୋଟ ୩୬୫ ଦିନ ବିଶିଷ୍ଟ।
• ଇଂରାଜୀ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ନୂତନ ବର୍ଷ ଜାନୁୟାରୀ ୧ ତାରିଖରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଉଥିବାବେଳେ ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ଉପରେ ଆଧାରିତ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରର ମାସ ଚୈତ୍ର ମାସରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ଏହାର ଅବଧି ହେଉଛି ୩୫୪ ଦିନ। ଅବଶିଷ୍ଟ ୧୦ ଦିନ ଅଧିମସ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
• ଜ୍ୟୋତିଷ ଶାସ୍ତ୍ର ହିସାବ ଅନୁଯାୟୀ ଏଥିରେ ୨୭ ପ୍ରକାରର ନକ୍ଷତ୍ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। ଏକ ନକ୍ଷତ୍ର ମାସରେ ଦିନ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ କେବଳ ୨୭ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଅନ୍ୟ ପଟେ ସବନ ବର୍ଷରେ ଦିନ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୩୬୦ ଏବଂ ମାସର ଦିନ ସଂଖ୍ୟା ହେଉଛି ୩୦। ଯଦିଓ ଅଧିମାସର ୧୦ ଦିନ ଚନ୍ଦ୍ର ବର୍ଷର ଏକ ଅଂଶ, କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ଚନ୍ଦ୍ରମାସ ବଦଳରେ ଅଧିମାସ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। 

କାହିଁକି ନୂଆ ବର୍ଷ କେବଳ ଚୈତ୍ର ମାସରେ ପାଳନ କରାଯାଏ, କ'ଣ ରହିଛି ପୌରାଣିକ ମାନ୍ୟତା?

• ବ୍ରହ୍ମ ପୁରାଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହି ଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ ଚୈତ୍ର ଶୁକ୍ଲା ପ୍ରକାଶ ପ୍ରତିପଦା ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମଦେବ ସଂସାର ରଚନା କରିଥିଲେ। ଏକ ଅନୁମାନ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରାୟ ୧ ବିଲିୟନ ୧୪ କୋଟି ୫୮ ଲକ୍ଷ ୮୫ ହଜାର ୧୨୩ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ, ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଲା ପ୍ରତିପଦା ଦିନ ସଂସାରର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଦିନ ହିନ୍ଦୁ ନୂଆ ବର୍ଷ ପାଳନ କରାଯିବାର ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଏକ କାରଣ।
• ଏହା ବ୍ୟତୀତ ବିକ୍ରମଦିତ୍ୟ ମଧ୍ୟ ନିଜ ନାମରେ ଚୈତ୍ର ଶୁକ୍ଲ ପକ୍ଷ ପ୍ରତିପଦାରେ ସାବତ୍ସର ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ହିନ୍ଦୁ ନୂଆ ବର୍ଷକୁ ବିକ୍ରମ ସମ୍ବତ୍ସର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହି ବର୍ଷ ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ୨୦୭୯ ବର୍ଷ ପୂରଣ କରୁଛି ଏବଂ ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ୨୦୮୦ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି।
• ଚୈତ୍ର ମାସରେ ନୂତନ ବର୍ଷ ପାଳନ କରିବାର ଗୋଟିଏ କାରଣ ହେଉଛି ପ୍ରକୃତି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହି ମାସ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହି ସମୟରେ ବୃକ୍ଷ, ଲକ୍ଷ, ଫଳ ଫୁଲ ବଢିବା ପାଇଁ ଲଗାଯାଇଥାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଏହି ମାସରେ ସକାଳର ପାଗ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଭଲ ହୋଇଥାଏ। ସକାଳରେ ମଧୁରତା ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ।
• ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଚନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଦେବତା ଭାବରେ ପୂଜା କରାଯାଏ ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ର ପର୍ଯ୍ୟାୟର ପ୍ରଥମ ଦିନ ଚୈତ୍ର ମାସରେ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ଦିନ ମଧ୍ୟ ନୂଆ ବର୍ଷ ପାଳନ କରାଯାଏ। ସାଧୁ ସନ୍ଥ, ଋଷି, ମୁନି ଚୈତ୍ର ମାସକୁ ନୂତନ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୁକ୍ତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରିଛନ୍ତି।
• ଭଗବାନ ରାମ ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଲପକ୍ଷ ନବମ ଦିନରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ରାମ ଭକ୍ତ ଏହି ଦିନକୁ ରାମ ନବମୀ ଭାବରେ ପାଳନ କରନ୍ତି। ଏହା ସହିତ, ଏହି ମାସରେ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ଜନ୍ମ ହେତୁ ଏହି ମାସର ଗୁରୁତ୍ୱ ମଧ୍ୟ 
• ବଢିଯାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ନଅ ଦିନର ଶକ୍ତି ଏବଂ ଭକ୍ତି ଅର୍ଥାତ୍ ନବରାତ୍ରୀର ପ୍ରଥମ ଦିନ ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଲ ପକ୍ଷରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।

ଭାରତୀୟ ନୂତନ ବର୍ଷର ପ୍ରାକୃତିକ ମହତ୍ତ୍ୱ

• ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ, ନୂତନ ବର୍ଷ ସହିତ ବସନ୍ତ ଋତୁ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ଯାହା ଚାରିଆଡେ ଉତ୍ସାହ, ଉତ୍ସାହ, ସୁଖ ଏବଂ ଫୁଲର ସୁଗନ୍ଧରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ।
• ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଚୈତ୍ର ମାସରେ ଚାଷୀଙ୍କ ଫସଲ ପାକଳ ହେବା ଆରମ୍ଭ କରିଥାଏ। ଅର୍ଥାତ୍ ବର୍ଷର ଆରମ୍ଭ ମଧ୍ୟ ଦେଶର କୃଷକଙ୍କ ପାଇଁ କଠିନ ପରିଶ୍ରମର ଫଳ ପାଇବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ।
• ନକ୍ଷତ୍ର ଚୈତ୍ର ମାସର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ଶୁଭ ସ୍ଥିତିରେ ରହିଛନ୍ତି। ଯଦି ସରଳ ଭାଷାରେ କୁହାଯାଏ, ତାହେଲେ ଏହି ଦିନ କୌଣସି କାମ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଶୁଭ ସମୟ।

ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ ୧୨ ମାସ କିଏ? ସେମାନଙ୍କ ନାମ କ'ଣ? ଜାଣନ୍ତୁ
ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଆରମ୍ଭ ନବ ସମ୍ୱତ୍ସର ଟସର କିମ୍ବା ବିକ୍ରମ ସମ୍ୱତ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ଏହା ୧୨ ମାସକୁ ନେଇ ଗଠିତ। ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଚୈତ୍ର ମାସରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଫାଲଗୁନ୍ ମାସ ସହିତ ଶେଷ ହୁଏ। ଏହି କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ୧୨ ମାସ ହେଉଛି ଚୈତ୍ର, ବୈଶାଖ, ଜ୍ୟେଷ୍ଠ, ଆଷାଦ, ଶ୍ରାବଣ, ଭାର୍ଦ୍ରବ, ଆଶ୍ୱିନ୍, କାର୍ତ୍ତିକ, ମାର୍ଶିଶିର, ପୌଷ, ମାଘ ଏବଂ ଫାଲଗୁନ୍। ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରର ସମସ୍ତ ୧୨ ମାସ ନକ୍ଷତ୍ର ନାମରେ ନାମିତ ହୋଇଛି।