ଦଲାଇ ଲାମା ପ୍ରସଙ୍ଗ: ଚୀନକୁ ମୁହଁତୋଡ ଜବାବ ଦେଲା ଭାରତ
ଦଲାଇ ଲାମା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଚୀନକୁ କଡ଼ା ଜବାବ ଦେଇଛି ଭାରତ । ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କୁ ମୋଦି ଜଣାଇଥିବା ଶୁଭେଚ୍ଛା ପରିପ୍ରକ୍ଷୀରେ ଚୀନ୍ର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ନ କରିବାକୁ କହିଥିଲା ଚୀନ । ସେପଟେ ଭାରତ କହିଛି ଯେ ଏହା ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଏକ ସ୍ଥିର ନୀତି ଅଟେ ।
ତିବ୍ଦତୀୟ ଧର୍ମଗୁରୁ ତଥା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ନେତା ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ୮୭ ତମ ଜନ୍ମଦିନରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇବା ଘଟଣାରେ ଚୀନ୍ ସମାଲୋଚନା କରିଛି । ତେବେ ଏହାକୁ ନେଇ ଭାରତ ମଧ୍ୟ ମୁହଁତୋଡ ଜବାବ ରଖିଛି । ଭାରତୀୟ ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଗୁରୁବାର ଦିନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ତିବ୍ଦତୀୟ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ନେତା ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ୮୭ ତମ ଜନ୍ମଦିନରେ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇବା ଘଟଣାରେ ଚୀନ୍ କରିଥିବା ସମାଲୋଚନାକୁ ନେଇ MEA ମୁଖପାତ୍ର ଅରିନ୍ଦମ ବାଗଚି(MEA spokesperson Arindam Bagchi ) କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କୁ ଭାରତରେ ଅତିଥି ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସରକାରଙ୍କ ଏକ ସ୍ଥିର ନୀତି ଅଟେ । “ଗତ ବର୍ଷ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ସହ ମଧ୍ୟ କଥା ହୋଇଥିଲେ, ତାଙ୍କୁ ଅତିଥି ଭଳି ବ୍ୟବହାର କରିବା ଆମ ସରକାରଙ୍କ ଏକ ସ୍ଥିର ନୀତି ଅଟେ । ବାଗଚି କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତରେ ଜଣେ ଅତିଥି ତଥା ଜଣେ ସମ୍ମାନିତ ଧାର୍ମିକ ନେତା ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଥିବା ସମସ୍ତ ସୁବିଧାକୁ ସେ ଉପଭୋଗ କରିପାରିବେ । ଦେଶରେ ତାଙ୍କର ବହୁତ ଅନୁଗାମୀ ଅଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନ ଭାରତ ତଥା ବିଦେଶରେ ପାଳନ କରାଯାଏ ବୋଲି ବାଗଚି ଏକ ସାମ୍ବାଦିକ ସମ୍ମିଳନୀରେ କହିଛନ୍ତି । ତେବେ ତିବ୍ବତୀୟ ଧର୍ମଗୁରୁ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କର ଆଜି ୮୭ ତମ ଜନ୍ମଦିନ ଅବସରରେ ତାଙ୍କୁ ବିଶ୍ବବ୍ୟାପୀ ଶୁଭେଚ୍ଛାର ସୁଅ ଛୁଟିଥିଲା । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ମଧ୍ୟ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କ ଉତ୍ତମ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ଦୀର୍ଘ ଜୀବନ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବା ସହ ଜନ୍ମଦିନର ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇଥିଲେ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ସହ ଫୋନ ଯୋଗେ କଥା ହୋଇ ଶୁଭେଚ୍ଛା ବାର୍ତ୍ତା ଜଣାଇଥିବା ସହିତ ନିଜେ ଟ୍ବିଟରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । ତିବ୍ବତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଧର୍ମଗୁରୁ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କର ଜନ୍ମଦିନ ସାରା ବିଶ୍ବର ବିଭିନ୍ନ ଭାଗରେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ଧର୍ମଶାଳାରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ତିବ୍ବତୀୟ ପ୍ରଶାସନ (CTA) ପକ୍ଷରୁ ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ଭାବେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଛି । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଶତାଧିକ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ତଥା ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଜୟରାମ ଠାକୁର ମଧ୍ୟ ଏହି ଅବସରରେ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇବା ସହ ତାଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ଜୀବନ କାମନା କରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ମଧ୍ୟ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ଜନ୍ମଦିନର ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇବାକୁ ଭୁଲି ନାହାନ୍ତି । ଟ୍ବିଟ କରି ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇବା ସହ ତାଙ୍କର ଉତ୍ତମ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ କାମନା କରିଛନ୍ତି ନବୀନ । ଦଲାଇଲାମା ବିଶ୍ବରେ ଶାନ୍ତି ଓ ପ୍ରେମ ବାଣ୍ଟନ୍ତୁ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ନବୀନ ।
ଗୁରୁବାର ଦିନ ଭାରତକୁ ଚୀନ୍ ସମାଲୋଚନା କରି କହିଥିଲା ଯେ,ଚୀନ୍ର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ତିବ୍ଦତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ବ୍ୟବହାରକୁ କରିବା ବନ୍ଦ କରିବା ଉଚିତ୍। ବୁଧବାର ଦିନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଟ୍ୱିଟ୍ କରି କହିଥିଲେ ଯେ,ଦଳାଇ ଲାମାଙ୍କ ୮୭ ତମ ଜନ୍ମଦିନ ଉପଲକ୍ଷେ ତାଙ୍କୁ ଫୋନ୍ ଯୋଗେ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇବା ସହ ତାଙ୍କର ଦୀର୍ଘ ଜୀବନ ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରୁଛୁ । ଗତ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇଥିଲେ ଏବଂ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ସମର୍ଥକମାନେ ଧର୍ମଶାଳା ଠାରେ ଜନ୍ମଦିନ ପାଳନ କରିଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ଦଲାଇ ଲାମା ନିର୍ବାସନରେ ରୁହନ୍ତି । ମୋଦୀଙ୍କ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଉପରେ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଇ ଚୀନ୍ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ମୁଖପାତ୍ର ଝାଓ ଲିଜିଆନ୍(Zhao Lijian) ଏକ ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ସୂଚନା ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୧୪ ତମ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କ ଚୀନ୍ ବିରୋଧୀ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ ପ୍ରକୃତିକୁ ଭାରତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ଚିହ୍ନିବା ଉଚିତ୍ । "ଏହା ଚୀନ୍ ପ୍ରତି ଥିବା ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପାଳନ କରିବା, ଚତୁରତାର ସହ କହିବା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଏବଂ ଚୀନ୍ର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବା ପାଇଁ ତିବ୍ଦତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ବ୍ୟବହାର କରିବା ବନ୍ଦ କରିବା ଉଚିତ୍ । ଏହା ସହିତ ସେ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କୁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇଥିବାରୁ ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ଆଣ୍ଟୋନି ବ୍ଲିଙ୍କେନ୍(US Secretary of State Antony Blinken) ଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲେ । ଏହା ସହିତ ତିବ୍ଦତୀୟ ଭାଷା ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଓକିଲାତି କରୁଥିବା କହିଥିଲେ । ତେବେ ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ଆଣ୍ଟୋନି ବ୍ଲିଙ୍କେନ୍ ଏହା କହିଛନ୍ତି ଯେ,ମୁଁ ତିବ୍ଦତୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଅହିଂସା ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ପବିତ୍ରତାର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରୁଛି । ମାନବିକତା ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ତଥା ସେବା ପାଇଁ ମୁଁ ମଧ୍ୟ କୃତଜ୍ଞ ବୋଲି ବ୍ଲିଙ୍କେନ୍ ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ବିଭାଗ ୱେବସାଇଟରେ ପୋଷ୍ଟ କରିଥିବା ବାର୍ତ୍ତାରେ କହିଛନ୍ତି । ସାଂସ୍କୃତିକ ପରମ୍ପରା ସହିତ ସେମାନଙ୍କର ଧାର୍ମିକ ନେତାମାନଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ ଭାବରେ ବାଛିବା କ୍ଷମତା ସେମାନେ ରଖିଥିବା କଥା ସେ କହିଛନ୍ତି।
ଅନ୍ୟପଟେ ବ୍ଲିଙ୍କେନଙ୍କ ଅଭିବାଦନକୁ ସମାଲୋଚନା କରି ଝାଓ ଲିଜିଆନ୍(Zhao Lijian) କହିଛନ୍ତି ଯେ ତିବ୍ଦତ ବ୍ୟାପାର ହେଉଛି ଚୀନ୍ର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାର, ଯାହା କୌଣସି ବିଦେଶୀ ହସ୍ତକ୍ଷେପକୁ ପସନ୍ଦ କରେ ନାହିଁ । ୧୪ ତମ ଦଲାଇ ଲାମା ସହିତ କୌଣସି ଦେଶ ଦ୍ୱାରା କୌଣସି ଯୋଗଦାନକୁ ଚୀନ୍ ଦୃଢ଼ ବିରୋଧ କରୁଛି । " ତିବ୍ଦତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥା ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ପ୍ରକୃତିର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବୁଝାମଣା, ଚୀନ୍ର ମୂଳ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା, ଦଲାଇ ଗୋଷ୍ଠୀର ଚୀନ୍ ବିରୋଧୀ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ ପ୍ରକୃତି ବିଷୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ବୁଝିବା ଏବଂ ତିବ୍ଦତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନିଜର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପାଳନ କରିବା, ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ସହ ଜଡିତ ହେବା ବନ୍ଦ କରିବା ସେ କହିଛନ୍ତି । ତେବେ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ତିବ୍ଦତର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ, ସାମାଜିକ ସୌହାର୍ଦ୍ଦ୍ୟ, ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ତିବ୍ଦତରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ପରମ୍ପରାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିଛି । ବିଭିନ୍ନ ଜାତିର ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିଛନ୍ତି । ତିବ୍ଦତର ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ସେମାନଙ୍କର ନିଜ ଅଞ୍ଚଳ ତଥା କଥିତ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର ତଥା ବିକାଶ ପାଇଁ ଧାର୍ମିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ମୁକ୍ତ ଅଧିକାର ରହିଛି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏହାର ସାକ୍ଷୀ ଅଟେ । ଚୀନ୍ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଲିପ୍ତ ଥିବା ଦର୍ଶାଇଛି ।