Electoral Bond India: ପୁଣି ଦେଶରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ବିକ୍ରି; ରାୟ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିଲେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ

What is Electoral Bond: ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ହେଉଛି ଏପରି ଏକ ଯୋଜନା ଯାହା ଅନୁଷ୍ଠାନ କିମ୍ବା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଜ୍ଞାତ ଭାବରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ପାଣ୍ଠି ପ୍ରଦାନ କରିବାର ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ।

Supreme Court on Electoral Bond: ଗତ ୨୦୧୮ ବର୍ଷରେ କେନ୍ଦ୍ରରେ କ୍ଷମତାସୀନ ମୋଦି ସରକାର ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ ବଣ୍ଡ ଅର୍ଥାତ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ହେଉଛି ଏପରି ଏକ ଯୋଜନା ଯାହା ଅନୁଷ୍ଠାନ କିମ୍ବା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଅଜ୍ଞାତ ଭାବରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ପାଣ୍ଠି ପ୍ରଦାନ କରିବାର ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ। ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ବିରୋଧରେ ଦାଏର ହୋଇଥିବା ଆବେଦନ ଉପରେ ଶୁଣାଣି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ତାଙ୍କ ରାୟ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିଛନ୍ତି। ଏହି ମାମଲାର ଶୁଣାଣି କରି ସାରିବା ପରେ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ରାୟ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିଛନ୍ତି। ଏହି ମାମଲାର ଶୁଣାଣି ଶେଷ ପରେ ନଭେମ୍ବର ୪ ତାରିଖ ଶନିବାର ଠାରୁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ୍ ର ୨୯ ତମ କିସ୍ତି ଜାରି କରିବାକୁ ମଞ୍ଜୁରୀ ଦେଇଛନ୍ତି।

ଗତ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୩୦ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ପାଣ୍ଠିର ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଏହାକୁ ସିଲ୍ ହୋଇଥିବା ଏକ ଲଫାଫା ମାଧ୍ୟମରେ ଦାଖଲ କରିବାକୁସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହି ସମୟରେ ନଭେମ୍ବର ୬ ତାରିଖ ସୋମବାର ଠାରୁ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ବିକ୍ରି ଆରମ୍ଭ ହେବ। ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି ଚଳିତ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ, ରାଜସ୍ଥାନ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ଛତିଶଗଡ଼, ମିଜୋରାମ ଆଦି ୫ ରାଜ୍ୟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ। ଏହି ନିର୍ବାଚନ ଲାଗି ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ମତଦାନ ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖ ମଙ୍ଗଳବାର ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ଆସନ୍ତାକାଲି ଛତିଶଗଡ଼ର ୨୦ ଏବଂ ମିଜୋରାମର ସମସ୍ତ ୪୦ ଆସନ ଲାଗି ଭୋଟ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ।

ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ମିଳୁଥିବା ପାଣ୍ଠିରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଆଣିବାକୁ କରାଯାଉଥିବା ପ୍ରୟାସର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ନଗଦ ଦାନର ବିକଳ୍ପ ଭାବରେ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା। ଗତ ୨୦୧୮ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ବିକ୍ରି ହୋଇଥିଲା। 

କେଉଁଠୁ କ୍ରୟ କରାଯିବ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ?
ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଜାରି ହୋଇଥିବା ବିବୃତ୍ତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଭାରତ ସରକାର ଷ୍ଟେଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କୁ ଏହାର ୨୯ ପ୍ରାଧିକୃତ ଶାଖା ମାଧ୍ୟମରେ ନଭେମ୍ବର ୬ ତାରିଖ ୨୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ଜାରି କରିବା ସହ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଛନ୍ତି। ଏକ ଯୋଗ୍ୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ପକ୍ଷରୁ କେବଳ ଏକ ପ୍ରାଧିକୃତ ବ୍ୟାଙ୍କ ସହିତ ଏହାର ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇଛି। ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ଏସବିଆଇ ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ପ୍ରାଧିକୃତ ବ୍ୟାଙ୍କ। ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ଜାରି କରିବା ପାଇଁ  ପ୍ରାଧିକୃତ ଏସବିଆଇ ଶାଖା ହେଉଛି ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ, ଲକ୍ଷ୍ନୌ, ଶିମଲା, ଡେରାଡୁନ୍, କୋଲକାତା, ଗୁଆହାଟି, ଚେନ୍ନାଇ, ପାଟନା, ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ଚଣ୍ଡିଗଡ଼, ଶ୍ରୀନଗର, ଗାନ୍ଧୀନଗର, ଭୋପାଳ, ରାୟପୁର ଏବଂ ମୁମ୍ବାଇ।

କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁସାରେ ୧୫ ଦିନ ପାଇଁ ବୈଧ ହୋଇଥାଏ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ 
ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛି ଯେ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ଜାରି ହେବା ତାରିଖ ଠାରୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁସାରେ ୧୫ ଦିନ ପାଇଁ ବୈଧ ରହିବ। ବୈଧତା ଅବଧି ସମାପ୍ତ ହେବା ପରେ ଯଦି ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ଜମା କରାଯାଏ ତାହେଲେ କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଦେୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ ନାହିଁ। ଏକ ଯୋଗ୍ୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଦ୍ୱାରା ଜମା ହୋଇଥିବା ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ସେହି ଦିନ ଜମା କରାଯିବ। 

କିଏ କିଣିପାରିବେ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ? କେଉଁ ଦଳକୁ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇ ପାରିବ ପାଣ୍ଠି? 
ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକ କିମ୍ବା ଦେଶରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କିମ୍ବା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା କ୍ରୟ କରାଯାଇପାରିବ। ଏନେଇ ଜାରି ହୋଇଥିବା ବିବୃତ୍ତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଥିବା ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଯିଏ ଗତ ଗତ ଲୋକସଭା କିମ୍ବା ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଅତି କମରେ ୧ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ ପାଇଛି ସେ ନିର୍ବାଚନ ବଣ୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ଦଳୀୟ ପାଣ୍ଠି ପାଇପାରିବ।