କିପରି ହୋଇଥାଏ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ, କିଏ କିଏ ଦିଅନ୍ତି ଭୋଟ୍; ଜାଣନ୍ତୁ ପୁରା ପ୍ରକ୍ରିୟା

Presidential Election 2022: ମୋଟ ବୈଧ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟରୁ ଅଧାରୁ ଅଧିକ ଜିତିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ, ଯାହାକୁ କୋଟା କୁହାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ​​ବିଜୟ ସର୍ବାଧିକ ଭୋଟ୍ ହାସଲ କଲେ ନୁହେଁ ବରଂ ସର୍ବାଧିକ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ହାସଲ କଲେ ହୁଏ । ଅର୍ଥାତ ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ଯେ ବିଜୟ ପାଇଁ କେତେ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ପଡିବ ।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: Presidential Election 2022: ଚଳିତ ବର୍ଷ ଜୁଲାଇ ୧୮ରେ ଦେଶରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ମତଦାନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ । ଏଠାରେ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବୁ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କିପରି ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି ଓ କିଏ କିଏ ଭୋଟ୍ ଦିଅନ୍ତି । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନକୁ ନେଇ ଶାସକ ଦଳ ଓ ବିରୋଧୀମାନେ ନିଜ ନିଜର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ତ୍ର ଅର୍ଥାତ ଭୋଟକୁ ଏକାଠି କରୁଛନ୍ତି । କିଏ କାହା ସପକ୍ଷରେ ଅଛନ୍ତି, ଏହାର ସମୀକରଣ ପୂର୍ବରୁ ଏହି ନିର୍ବାଚନ କିପରି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, କାହାର ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟର କେତେ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ନମ୍ୱର ଗେମ୍ କିପରି ସ୍ଥିର ହୁଏ ତାହା ବୁଝିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ । 

କିଏ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ

ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଚୟନ କରିବାକୁ ଲୋକସଭା (Lok Sabha) ର ୫୪୩ ସଦସ୍ୟ, ରାଜ୍ୟସଭା (Rajya Sabha) ର ୨୩୩ ସଦସ୍ୟ ଏବଂ ୪,୧୨୦ ବିଧାୟକ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବେ । ଯଦିଓ ଲୋକସଭାରେ ୩ଟି ଆସନ ଖାଲି ଅଛି ଓ ରାଜ୍ୟସଭାରେ ୧୬ଟି ଆସନ ଖାଲି ଅଛି, କିନ୍ତୁ ଜୁଲାଇରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ବେଳକୁ ଉପ-ନିର୍ବାଚନ ଓ ରାଜ୍ୟସଭା ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଆସନ ପୂରଣ ହୋଇଯିବ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ (Presidential Election 2022) ରେ ​​ଭୋଟ୍ ଦେଉଥିବା ସାଂସଦ ଓ ବିଧାୟକମାନଙ୍କୁ ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ କଲେଜ ବା ନିର୍ବାଚକ ମଣ୍ଡଳୀ କୁହାଯାଏ, ଯାହା ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୫୪ରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭୋଟରଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନ ଭାଷାରେ ଇଲେକ୍ଟର କୁହାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଏହା ମନେ ରଖିବାକୁ ହେବ ଯେ ଉଭୟ ଗୃହର ମନୋନୀତ ସଦସ୍ୟମାନେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ​​ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ କାରଣ ସେମାନେ ସିଧାସଳଖ ଲୋକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇନାହାଁନ୍ତି । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ରାଜ୍ୟସଭାର ୧୨ ଜଣ ସଦସ୍ୟ ଓ ଲୋକସଭାର ୨ ଜଣ ସଦସ୍ୟ ଏଥିରେ ଭାଗ ନିଅନ୍ତି ନାହିଁ ।

ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ସ୍ଥିର କରିବାର ଆଧାର 

ସଂସଦୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ଆକାର (କେତେ ଭୋଟର କିମ୍ବା ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଛି) ଉପରେ ନିର୍ଭର ନ କରି ପ୍ରତ୍ୟେକ ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ଏକ ସମାନ ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଏଥର ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି ଯେ ଗତଥର ତୁଳନାରେ ଏଥର ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ହୋଇପାରେ, ଯାହାର କାରଣ ହେଉଛି ଜାମ୍ମୁ କାଶ୍ମୀରରେ ବିଧାନସଭା ଗଠନ ହୋଇନାହିଁ । ସାଂସଦଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ଅଲଗା ଅଟେ । ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପୃକ୍ତ ରାଜ୍ୟର ଜନସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ ହୋଇଥାଏ । ବର୍ତ୍ତମାନ, ୟୁପି ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ୨୦୮ (ସର୍ବୋଚ୍ଚ) ତ ସିକ୍କିମ୍ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ମାତ୍ର ୭ (ସର୍ବନିମ୍ନ) ଅଛି । ଏଠାରେ ମଧ୍ୟ ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ହେବ ଯେ ଏପରି ଅନେକ ରାଜ୍ୟ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଜନସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଉପରେ ଉତ୍ତମ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ୧୯୭୧ର ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ଆଧାର ଭାବରେ ମନେ କରାଯାଏ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ୱେଟେଜ୍ ହ୍ରାସ ହୁଏ ନାହିଁ, ଯାହା ୨୦୨୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏପରି ରହିବ ।

ଏହା ବି ପଢ଼ନ୍ତୁ:-ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ କାହିଁକି କଲେ ବିଦ୍ରୋହ? ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଲା ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କାରଣ

ଏହା ବି ପଢ଼ନ୍ତୁ:-ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେଙ୍କୁ ନାଲି ଆଖି ଦେଖାଇଲେ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ! ଦଳ ନ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ରଖିଲେ ଏହି ସର୍ତ୍ତ

ଏହା ବି ପଢ଼ନ୍ତୁ:-ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେଙ୍କ ଟେନସନ୍ ବଢ଼ାଇଲେ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ, ୪୧ ବିଧାୟକଙ୍କ ସହ ଗୁଜୁରାଟରୁ ପହଞ୍ଚିଲେ ଆସାମ

ସାଂସଦ ଓ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ 

ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ନିର୍ବାଚିତ ବିଧାୟକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ୱାରା ଭାଗ କରାଯାଇଥାଏ, ଯେଉଁ ନମ୍ୱର ଆସିଥାଏ ତାହାକୁ ୧୦୦୦ ରେ ଭାଗ କରାଯାଏ । ଯେକୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ଆସିବ, ତାହା ହେଉଛି ସେହି ରାଜ୍ୟର ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ । ୧୦୦୦ରେ ଭାଗ କରାଗଲେ ଯଦି ଅବଶିଷ୍ଟ ୫୦୦ରୁ ଅଧିକ ହୁଏ, ତେବେ ୱେଟେଜରେ ୧ ଯୋଗ କରାଯାଏ ।

ସାଂସଦମାନଙ୍କର ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ପାଇବାକୁ ହେଲେ ସାଂସଦଙ୍କ ମୋଟ ସଂଖ୍ୟା (୭୭୬) କୁ ନିର୍ବାଚିତ ବିଧାୟକଙ୍କ ମୋଟ ମୂଲ୍ୟ (୫,୪୩,୨୩୧) ରେ ଭାଗ କରାଯାଏ, ତା’ପରେ ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ବାହାରି ଥାଏ । ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ୭୦୦ ଅଛି । ସେହି ଅନୁଯାୟୀ, ସାଂସଦମାନଙ୍କର ମୋଟ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ହେଉଛି ୭୦୦X୭୭୬= ୫,୪୩,୨୦୦ ।

ନିର୍ବାଚନରେ ଜିତିବା ପାଇଁ ସଂଖ୍ୟା

ମୋଟ ବୈଧ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟରୁ ଅଧାରୁ ଅଧିକ ଜିତିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ, ଯାହାକୁ କୋଟା କୁହାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ​​ବିଜୟ ସର୍ବାଧିକ ଭୋଟ୍ ହାସଲ କଲେ ନୁହେଁ ବରଂ ସର୍ବାଧିକ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ହାସଲ କଲେ ହୁଏ । ଅର୍ଥାତ ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ଯେ ବିଜୟ ପାଇଁ କେତେ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ​​ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ କଲେଜର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମୋଟ ଭୋଟ ୧୦,୯୮,୮୮୨ ରହିଛି ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଜିତିବା ପାଇଁ ୫,୪୯,୪୪୩ ହାସଲ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।