Shiv Sena MLA Disqualification Case Verdict: ଶିବସେନା ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିବା ପାଇଁ ଦାଖଲ ହୋଇଥିବା ସମସ୍ତ ଆବେଦନ ଉପରେ ରାୟ ଶୁଣାଇଛନ୍ତ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଧାନସଭା ବାଚସ୍ପତି ରାହୁଲ ନାର୍ଭେକର। ବାଚସ୍ପତି ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧିନ ଶିବସେନା ଦଳର ୧୬ ଜଣ ବିଧାୟକଙ୍କ ଯୋଗ୍ୟତାକୁ ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ ରଖିଛନ୍ତି। ବିଧାୟକ ଦଳରେ ରହିଥିବା ବହୁମତ ଆଧାରରେ ଏପରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସ୍ଥିତି ଯଥା ପୂର୍ବଂ ତଥା ପରଂ ରହିବ। ବାଚସ୍ପତି ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏବଂ ଶିବସେନା ଦଳୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ସମେତ ଅନେକ କଥା ବାବଦରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ସମ୍ପର୍କରେ ବାଚସ୍ପତି କହିଛନ୍ତି ଯେ କୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଉଭୟ ଗୋଷ୍ଠୀ ଶିବସେନା ପକ୍ଷରୁ ଦଳୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍କରଣ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି। ସେହି ମାମଲାରେ କେଉଁ କଥାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖିବା ଆବଶ୍ୟକ ହେବ ଯେ ସମ୍ବିଧାନର ଆବିର୍ଭାବ ପୂର୍ବରୁ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ଲେଖିଥିଲେ। ଯାହାକୁ ସହମତି କ୍ରମେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ନିକଟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା।


COMMERCIAL BREAK
SCROLL TO CONTINUE READING

ଶିବସେନା ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିବା ମାମଲାରେ କ'ଣ କହିଲେ ବାଚସ୍ପତି


  • ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଧାନସଭା ବାଚସ୍ପତି ରାହୁଲ ନାର୍ଭେକର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଶିବସେନା ଦଳର ଉଭୟ ଗୋଷ୍ଠୀ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ନିକଟରେ ଦାଖଲ କରିଥିବା ସମ୍ବିଧାନ ଉପରେ କୌଣସି ସହମତି ନାହିଁ। ନେତୃତ୍ୱ ଗଠନ ଉପରେ ଦୁଇ ଦଳର ଭିନ୍ନ ମତ ରହିଛି। ବିବାଦ ପୂର୍ବରୁ ବିଦ୍ୟମାନ ଥିବା ନେତୃତ୍ୱ ଢାଞ୍ଚାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ମୋତେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ସମ୍ବିଧାନ ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ପଡିବ। ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ଶିବସେନା ସମ୍ବିଧାନ ହେଉଛି କେଉଁ ଦଳ ପ୍ରକୃତ ଶିବସେନା ତାହା ସ୍ଥିର କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ। 

  • ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ବାଚସ୍ପତି କହିଛନ୍ତି ଯେ କୋର୍ଟ କହିବା ଅନୁସାରେ, ଉଭୟ ଦଳ ଦଳର ସମ୍ବିଧାନର ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍କରଣ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି। ସେହି ମାମଲାରେ କେଉଁ କଥାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଯେଉଁ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଉଭା ହେବା ଆଗରୁ ଉଭୟ ଦଳ ଦ୍ୱାରା ସହମତିରେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଲାଗି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା। ଯାହାକୁ ଦଳର ସହମତି କ୍ରମେ ଏହାକୁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ନିକଟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ପୁନର୍ବାର କହିବା ଆବଶ୍ୟକ ଯେ ଏହି ଅଯୋଗ୍ୟତା ଅନୁଯାୟୀ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଧାନସଭା ସଚିବାଳୟ ୨୦୨୩ ଜୁନ୍ ୭ ତାରିଖରେ ଏକ ଚିଠି ଲେଖି ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଥିଲା ଯେ ଦଳର ସମ୍ବିଧାନ/ସ୍ମାରକପତ୍ର/ନିୟମର ଏକ ନକଲ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉ।

  • ବାଚସ୍ପତି ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗତ ୨୦୧୮ ବର୍ଷରେ ସଂଶୋଧିତ ହୋଇଥିବା ଶିବସେନା ସମ୍ବିଧାନକୁ ବୈଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। କାରଣ ଏହା ଭାରତୀୟ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ପାଖରେ ରେକର୍ଡ୍ ହିସାବରେ ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଆଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ମୁଁ ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣକୁ ଯାଇପାରିବି ନାହିଁ। ଯାହା ଆଧାରରେ ସମ୍ବିଧାନ ବୈଧ ହୋଇପାରିବ। ରେକର୍ଡ ପାଇଁ ମୁଁ ୧୯୯୯ ମସିହାର ଶିବସେନା ସମ୍ବିଧାନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଛି।

  • ବାଚସ୍ପତି ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନେତୃତ୍ୱ ଗଠନ ଉପରେ ଉଭୟ ଦଳର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମତ ରହିଛି। ଏକମାତ୍ର ଦିଗ ହେଉଛି ବିଧାୟକ ଦଳର ସଂଖ୍ୟା ଗରିଷ୍ଠତା। ବିବାଦ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଚଳିତ ରହିଥିବା ନେତୃତ୍ୱ ଢାଞ୍ଚାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ମୋତେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ସମ୍ବିଧାନ ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ହେବ।


ପ୍ରକୃତ ଶିବସେନା କିଏ ସେ ନେଇ କ'ଣ କହିଲେ ବାଚସ୍ପତି?
ବାଚସ୍ପତି ରାହୁଲ ନାର୍ଭେକର କହିଛନ୍ତି ଯେ ମୋ ପାଖରେ ରହିଥିବା ପ୍ରମାଣ ଏବଂ ରେକର୍ଡ ଦେଖିଲେ ଏହା ସୂଚିତ କରୁଛି ଯେ ୨୦୧୩ ଏବଂ ୨୦୧୮ ବର୍ଷରେ କୌଣସି ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇନାହିଁ। ହେଲେ ତଥାପି  ଦଶମ ଅନୁସୂଚୀ ଅଧିନରେ ମୋର କ୍ଷେତ୍ରାଧିକାର ସୀମିତ ଏବଂ ମୁଁ ଏହା ଠାରୁ ଅଧିକ ଆଗକୁ ଯାଇପାରିବି ନାହିଁ। ୱେବସାଇଟ୍ ଠାରେ ଉପଲବ୍ଧ ରହିଥିବା ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ରେକର୍ଡ ଅନୁଯାୟୀ ନେତୃତ୍ୱ ଗଠନ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାବେଳେ ମୁଁ ଏହି ଦିଗକୁ ବିଚାର କରି ନାହିଁ। ଉପରୋକ୍ତ ଅନୁସନ୍ଧାନକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ମୁଁ ଜାଣେ ଯେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ୱେବସାଇଟ ଠାରେ ଉପଲବ୍ଧ ଚିଠି ଯାହା ୨୦୧୮ ଫେବୃଆରୀ ୨୭ ତାରିଖରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା ତାହା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଶିବସେନା ନେତୃତ୍ୱ ଢାଞ୍ଚା ହେଉଛି ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ନେତୃତ୍ୱ ଢାଞ୍ଚା। କେଉଁ ଗୋଷ୍ଠୀ ପ୍ରକୃତ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ତାହା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏହାକୁ ବିଚାର କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଗତ ୨୦୧୮ ବର୍ଷରେ ସଂଶୋଧିତ ହୋଇଥିବା ଶିବସେନା ସମ୍ବିଧାନକୁ ବୈଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। କାରଣ ଭାରତୀୟ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ପାଖରେ ୨୦୧୮ ଶିବସେନା ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ରେକର୍ଡ ଭାବରେ ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ। ରେକର୍ଡ ପାଇଁ ମୁଁ ଶିବସେନା ଦଳର ୧୯୯୯ ସମ୍ବିଧାନକୁ ବୈଧ ସମ୍ବିଧାନ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଛି।


କ'ଣ ଥିଲା ପୁରା ଘଟଣାକ୍ରମ?
ଗତ ୨୦୨୨ ଜୁନ ୨୦ ତାରିଖରେ ଶିବସେନା ବିଧାୟକ ଦଳ ନେତା ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସମର୍ଥକ ମହାବିକାଶ ଅଘାଡ଼ି ସରକାର ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ। ଯେଉଁ ସରକାରର ନେତୃତ୍ୱ ଶିବସେନା ନେଉଥିଲା।  ଯାହା ପରେ ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିବା ମାମଲା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଯାହାକୁ ନେଇ ସରଗରମ ହୋଇଉଠିଥିଲା ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ରାଜନୀତି। ପରେ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ ବିଜେପି ସମର୍ଥନରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସରକାର ଗଠନ କରିବା ସହ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଶିବସେନା ନେତୃତ୍ୱାଧିନ ମହାବିକାଶ ଆଘାଡ଼ି ସରକାରଙ୍କ ବିରୋରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିବା ୧୬ ଜଣ ବିଧାୟକ ହେଉଛନ୍ତି ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ, ସୁଭାଷ ଦେଶାଇ, ଦୀପକ କେସରକର, ସଞ୍ଜୟ ସିନ୍ଦେ, ତାନାଜୀ ସାୱନ୍ତ, ରମେଶ ବୋରନାରେ, ପ୍ରକାଶ ସର୍ଭେ, ଭାବନା ଗାୱଲି, ଯଶୋୱନ୍ତ ଜାଧବ, ସଞ୍ଜୟ ଗାୟକୱାଡ଼, ଅବଜୟ ଗଡୱତ, ଅବଦୁଲ ସତ୍ତାର, ସଞ୍ଜୟ ରାଠୋଡ଼, ବାଲାଜୀ କଲ୍ୟାଣକର  ଜୟକୁମାର ରାୱଲ ଏବଂ ରମେଶ ଲଟକେ। 


ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧିନ ଗୋଷ୍ଠୀ, ଶିବସେନା ବିଧାୟକ ଦଳ ନେତା ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେଙ୍କ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିବା ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିବାକୁ ବିଧାନସଭା ବାଚସ୍ପତି ରାହୁଲ ନାର୍ଭେକରଙ୍କ ନିକଟରେ ଆବେଦନ କରିଥିଲା। ଯେଉଁଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଶିବସେନା ବିଧାୟକ ଦଳୀୟ ହ୍ୱିପ୍ ବିରୋଧରେ ଯାଇ ମତଦାନ କରିଛନ୍ତି। ଯାହା ଦ୍ୱାରା ବିଧାନସଭାରେ ବିଧାୟକ ଦଳ ନେତା ଭାବରେ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେଙ୍କ ସ୍ଥିତି ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯିବ। ବିଧାନସଭାର ବାଚସ୍ପତି ୨୦୨୨ ଜୁନ୍ ୨୭ ତାରିଖରେ ଦଳ ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିବା ଶିବସେନା ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିବାକୁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଜାରି କରିଥିଲେ। ଏହି ବିଜ୍ଞପ୍ତିର ଉତ୍ତରରେ ବିଦ୍ରୋହୀ ଶିବସେନା ବିଧାୟକ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ଦଳୀୟ ହ୍ୱିପ୍ ଅନୁସରଣ କରିଛନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିବା ହେଉଛି ବେଆଇନ। ଏହି ମାମଲାର ଶୁଣାଣି ୨୦୨୨ ଜୁନ୍ ୨୮ ତାରିଖରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଶୁଣାଣି ସମୟରେ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ନିଜର ଯୁକ୍ତି ଦର୍ଶାଇଥିଲେ। ବିଧାନସଭା ବାଚସ୍ପତି ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନେଇଥିବା ନିଷ୍ପତ୍ତି ୨୦୨୪ ଜାନୁଆରୀ ୧୦ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିଥିଲେ।
 


କାହିଁକି ସୃଷ୍ଟି ହଇଥିଲା ଏଭଳି ସ୍ଥିତି?
ଗତ ୨୦୨୨ ଜୁନ ୨୦ ତାରିଖ ପରେ ଶିବସେନା ବିଧାୟକ ଦଳ ନେତା ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେଙ୍କ ସମର୍ଥକ ବିଧାୟକ ଦଳୀୟ ସୁପ୍ରିମୋ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ବିଦ୍ରୋହୀ ବିଧାୟକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧୬ ରହିଥିଲା। ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ବିଦ୍ରୋହୀ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଦୁଇ-ତୃତୀୟାଂଶ ନଥିଲା। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷିତ କରିବା ପାଇଁ ଦାବି ହୋଇଥିଲା। ଅବିଭକ୍ତ ଶିବସେନା ପକ୍ଷରୁ ଦଳୀୟ  ମୁଖ୍ୟ ସଚେତକ ସୁନୀଲ ପ୍ରଭୁ ସିନ୍ଦେ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ୧୫ ଜଣ ବିଧାୟକଙ୍କ ବିଧାନସଭା ସଦସ୍ୟତାକୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷିତ କରିବାକୁ ନୋଟିସ ଜାରି ହୋଇଥିଲା। ଯାହା ଶିବସେନା ସିନ୍ଦେ ଗୋଷ୍ଠୀର ବିଦ୍ରୋହୀ ବିଧାୟକ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ। ପରେ ଶିବସେନା ସିନ୍ଦେ ଗୋଷ୍ଠୀର ବିଧାୟକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧୬ ଠାରୁ ବଢି ୪୦ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ତାହା ହେଉଛି, ଯେତେବେଳେ ବିଦ୍ରୋହୀ ବିଧାୟକଙ୍କୁ ପୂର୍ବରୁ ନୋଟିସ୍ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୧୬ ରହିଥିଲା। ଏହା ପରେ ଆହୁରି 14 ଜଣ ବିଧାୟକଙ୍କ ଆଗମନ ସହିତ ବିଦ୍ରୋହୀ ବିଧାୟକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୪୦ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ବିଧାୟକ ଦଳ ସଂଖ୍ୟା ଗରିଷ୍ଠତା ଆଧାରରେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକୃତ ସିନ୍ଦେ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ପ୍ରକୃତ ଶିବସେନା ଭାବରେ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହ ଦଳୀୟ ନିର୍ବାଚନ ସଙ୍କେତ ଧନୁ-ତୀର ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି।
 
କିଏ ହେଲେ କିଙ୍ଗ? କିଏ ହେଲେ କିଙ୍ଗମେକର? 
ଶିବସେନା ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷଣା କରିବା ମାମଲାରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଧାନସଭା ବାଚସ୍ପତି ରାହୁଲ ନାର୍ଭେକର ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଶୁଣାଇ ଦେଇଛନ୍ତି। ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସ୍ଥିତି ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଗ ଭଳି ସମାନ ରହିବ। ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଧାନସଭାରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ୨୮୬ ଜଣ ବିଧାୟକ ଅଛନ୍ତି। ସରକାର ଗଠନ ଲାଗି ୧୪୪ ବିଧାୟକଙ୍କ ସମର୍ଥନ ଆବଶ୍ୟକ। ଚାରି ଗୋଷ୍ଠୀରେ ଶିନ୍ଦ ଗୋଷ୍ଠୀର ବିଧାୟକଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେଙ୍କ ଗୋଷ୍ଠୀ ନୋଟିସ ଦେଇଥିଲା। ହେଲେ ବର୍ତ୍ତମାନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେଙ୍କ ସମେତ ୧୬ ଜଣ ବିଧାୟକ ଯୋଗ୍ୟ ବିବେଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଯଦି ପୁରା ଘଟଣାକ୍ରମକୁ ଦେଖାଯାଏ ତାହେଲେ ବିଜେପି କିଙ୍ଗମେକର ଏବଂ ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ କିଙ୍ଗ ହୋଇ ରହିବେ। ଅନ୍ୟପଟେ ଅଜିତ ପାୱାରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧିନ ଏନସିପି ଗୋଷ୍ଠୀ ବିଜେପି-ଶିବସେନା ମେଣ୍ଟ ସରକାରକୁ ସମର୍ଥନ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଜାରି ରଖିବ।