Guru Nanak Jayanti 2023: ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ, ਮਿਟੀ ਧੁੰਧੁ ਜਗਿ ਚਾਨਣੁ ਹੋਆ

Guru Nanak Jayanti 2023: ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ, ਮਿਟੀ ਧੁੰਧੁ ਜਗਿ ਚਾਨਣੁ ਹੋਆ, ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿਹਨ `ਚ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਉਕਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

Guru Nanak Jayanti 2023: ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ, ਮਿਟੀ ਧੁੰਧੁ ਜਗਿ ਚਾਨਣੁ ਹੋਆ, ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿਹਨ 'ਚ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਉਕਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਤਨ, ਮਨ ਤੇ ਆਤਮਾ ਪਵਿੱਤਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਤਸਵੀਰ ਹੈ ਸਰਬੱਤ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਤਾਰਨ ਵਾਲੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਹੈ।

ਜਗਤ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1469 ਈ: ਨੂੰ ਰਾਏ ਭੋਇੰ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ ਵਿਖੇ ਮਹਿਤਾ ਕਾਲੂ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਤ੍ਰਿਪਤਾ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਹੋਇਆ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪ ਦਾ ਮਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਸੀ ਤੇ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।

ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੰਡਿਤ ਜੀ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਸਿਖਾਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਬਾਣੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ‘ਪੱਟੀ’ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। 

ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਜਨੇਊ ਪੁਆਉਣ ਦੀ ਸੋਚੀ ਕਿਉਂਕਿ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਮੁਤਾਬਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਨੇਊ ਪਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪੁਰੋਹਿਤ ਨੂੰ ਜਨੇਊ ਦੀ ਰਸਮ ਲਈ ਸੱਦਿਆ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਬੜੀ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਉਤੇ ਅਟੱਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਜਨੇਊ ਨਾ ਪੁਆਇਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਹਿਤਾ ਕਾਲੂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕੋਈ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਯਾਨੀ ਕੋਈ ਐਸਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਕਰਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਲਾਭ ਹੋਵੇ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਇਸ ਕਾਰਜ ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ 20 ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਸੌਦਾ ਕਰ ਕੇ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਪਿਤਾ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜਦੋਂ ਸੌਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਕਲੇ ਤਾਂ ਅੱਗੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਕੁਝ ਸਾਧੂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਬੰਦਗੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸੌਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ 20 ਰੁਪਏ ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਉਤੇ ਖ਼ਰਚ ਕਰ ਕੇ ਘਰ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਪੈਸਿਆਂ ਅਤੇ ਖਰੀਦੇ ਗਏ ਸਾਮਾਨ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ।

ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੂਰੀ ਗੱਲ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਦੱਸੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਕਾਫੀ ਗੁੱਸੇ ਹੋਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਯੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਵਾਰਤਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਪ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿਸਤੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਰ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਖੁਦ ਵੀ ਗ੍ਰਹਿਸਤੀ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ।

ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬਟਾਲਾ ਵਿਖੇ ਪੱਖੋ ਕਾ ਰੰਧਾਵਾ (ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ) ਵਾਸੀ ਪਟਵਾਰੀ ਮੂਲਾ ਚੋਣਾ ਦੀ ਸਪੁੱਤਰੀ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀਚੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾਸ ਜੀ ਸਨ। ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ (ਉਦਾਸੀਆਂ) ਪੂਰੀ ਕਰਕੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਆਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਭੇਸ ਲਾਹ ਕੇ ਸੰਸਾਰੀ ਵਸਤਰ ਪਹਿਨ ਲਏ।

ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਜੀਵਨ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਉਤੇ ਨਿਕਲੇ ਤਾਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰਾਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਔਖੇ-ਸੌਖੇ ਰਾਹਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਨਾਲ ਹੀ ਰਹੇ। ਅਖ਼ੀਰਲੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ’ਚ ਆਪ ਨੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹੱਥੀਂ ਕਿਰਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ।