उन्हाळा म्हणजे रखरखीत दिवस.. अनेकांना उन्हाळ्यात त्रास होतो. पण दम्याचा म्हणजे अस्थमाचा त्रास असणाऱ्या रुग्णांसाठी मात्र हा उन्हाळा नकोसा वाटतो. कारण उन्हाळ्यातील उष्णता आणि ऍलर्जी या दोन्हींचा सामना करण्याचे दुहेरी आव्हान देखील घेऊन येतो. दमा म्हणजे सूज येऊन श्वसनमार्ग अरुंद होणे विविध पर्यावरणीय घटकांमुळे त्याचा त्रास वाढू शकतो, ज्यामध्ये उन्हाळ्यातील उष्णता आणि  ऍलर्जी ही महत्त्वपूर्ण कारणे आहेत. डॉ. अजय शहा यांनी दिली महत्त्वाची माहिती. 


COMMERCIAL BREAK
SCROLL TO CONTINUE READING

उन्हाळ्यात तापमान वाढल्याने वायू प्रदूषण वाढू शकते, ज्यामुळे दम्याची लक्षणे वाढू शकतात. उष्णता आणि आर्द्रतेमुळे दमा असलेल्या व्यक्तींना सहज श्वास घेणे कठीण होऊ शकते. उच्च तापमानामुळे वायुमार्ग संकुचित होऊ शकतो, ज्यामुळे दम्याच्या रुग्णांना पुरेशा प्रमाणात हवा घेणे कठीण होते. याव्यतिरिक्त, उष्ण हवामानामुळे अनेकदा बाहेरील कामे  वाढतात, ज्यामुळे व्यक्तींना परागकण, वायू प्रदूषण आणि वायुजन्य ऍलर्जीन यांसारख्या संभाव्य दम्याच्या ट्रिगर्सना सामोरे जावे लागते.


उन्हाळ्याच्या महिन्यांत अस्थमाच्या लक्षणांसाठी ऍलर्जी हे आणखी एक सामान्य कारण आहे. उन्हाळ्यात परागकणांची पातळी जास्त असते, विशेषत: उबदार, कोरड्या दिवसांमध्ये, ज्यामुळे अस्थमाग्रस्तां मध्ये ऍलर्जीक प्रतिक्रियांचे प्रमाण जास्त असते. जेव्हा परागकणा सारख्या अॅलर्जीन श्वासाद्वारे शरीरात जातात, तेव्हा त्यामुळे वायुमार्गाला सूज येऊ शकते आणि त्या दम्याचा अटॅक आणू शकतात. शिवाय, धूलिकण आणि मोल्ड यांसारख्या घरातील ऍलर्जीमुळे देखील दम्याचा त्रास वाढू शकतो, विशेषतः हवा खेळती नसलेल्या किंवा दमट वातावरणात.


(हे पण वाचा - पाळीव प्राण्यांच्या शिंकण्याने आणि घरघरीमुळे अस्थमा होतो का? डॉक्टर काय सांगतात?)


1. उन्हाळ्यात दम्याचे व्यवस्थापन करण्यासाठी ट्रिगर्सचा संपर्क कमी करण्यासाठी आणि लक्षणांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सक्रिय दृष्टीकोन आवश्यक आहे. त्यासाठी काही उपाय आहेत ज्यांची  मदत होऊ शकते:
2. परागकणांचे प्रमाण जास्त असते अशा वेळात घरामध्येच रहा:  सामान्यत: सकाळी लवकर आणि दुपार संपताना परागकणांची पातळी सर्वाधिक असते. या काळात बाहेर जाणे  मर्यादित केल्याने अॅलर्जीनचा संपर्क कमी होऊ शकतो.
3. एअर कंडिशनिंग वापरा: घरातील जागा थंड आणि हवेशीर ठेवल्याने आर्द्रता कमी होण्यास आणि हवेतील अॅलर्जीन फिल्टर करण्यास मदत होऊ शकते. हवेची गुणवत्ता राखण्यासाठी एअर कंडिशनिंग फिल्टर नियमितपणे स्वच्छ करा.
4. हवेच्या गुणवत्तेचे निरीक्षण करा: हवेच्या गुणवत्तेच्या अहवालांकडे लक्ष द्या आणि प्रदूषणाची पातळी जास्त असेल त्या दिवशी बाहेर पडणे टाळा. रहदारी आणि औद्योगिक क्षेत्र यासारख्या बाहेरील वायू प्रदूषणाच्या स्त्रोतांपासून सावध रहा.
5. लिहून दिल्याप्रमाणे औषधे घ्या: डॉक्टरांनी सांगितल्याप्रमाणे रेस्क्यू इनहेलर्स आणि कंट्रोलर औषधांसह दम्याची सर्व औषधे नियमितपणे घेतली जात असल्याची खात्री करा . दम्याच्या लक्षणांमध्ये वाढ होत असताना औषधांमध्ये बदल करणे आवश्यक असू शकते.
6. घरातील हवेची गुणवत्ता चांगली ठेवा: घरातील जागा स्वच्छ आणि धूळ, बुरशी आणि इतर 
7. ऍलर्जींपासून मुक्त ठेवा. ऍलर्जीन-प्रूफ बेडिंग कव्हर्स वापरा आणि नियमितपणे व्हॅक्यूम कार्पेट आणि अपहोल्स्ट्री वापरा.


काळजी घेऊन ट्रिगर्सचा संपर्क टाळण्यासाठी पावले उचलून, दमा असलेल्या व्यक्तीची उन्हाळ्याच्या महिन्यांत चांगल्याप्रकारे काळजी घेऊ शकता. नियंत्रणात राहून निरोगी उन्हाळ्याचा आस्वाद घेण्यासाठी दमा असलेल्या व्यक्तीची योग्य ती काळजी घेण्यासाठी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.