मुंबई : देशात लोकसंख्ये संदर्भात मोठी बातमी समोर आली आहे. यामध्ये सरासरी असे दिसून आले आहे की, भारतीची लोकसंख्या कमी होऊ लागली आहे. तसेच भारताच्या एकूण लोकसंख्यामध्ये पुरूषांपेक्षा महिलांची संख्या जास्त आहे. ज्यामध्ये आता प्रत्येक 1000 पुरुषांमागे 1020 स्त्रिया आहेत. त्याचबरोबर हा विक्रम आहे, जो स्वातंत्र्यानंतर पहिल्यांदाच झाला आहे. ज्यात पुरुषांच्या तुलनेत महिलांची लोकसंख्या 1000 च्या वर गेली आहे.


COMMERCIAL BREAK
SCROLL TO CONTINUE READING

यासंदर्भात आणखी एक चांगली बातमी म्हणजे भारताची प्रजनन संख्य कमी झाली आहे, ज्यामुळे भारतीची लोकसंख्या देखील कमी झाली आहे.



राष्ट्रीय कुटुंब आरोग्य सर्वेक्षण-५ (NFHS-5) च्या दुसऱ्या टप्प्यातील निकालांनुसार, भारताची लोकसंख्या आता कमी होऊ लागली आहे. याचे मुख्य कारण आहे बर्थ रेट. 2019-21 मध्ये सरासरी भारतीय महिलेने दोन मुलांना जन्म दिला, जी आतापर्यंतची कमी पातळी आहे.


पॉप्युलेशन फाउंडेशन ऑफ इंडियाच्या कार्यकारी संचालक पूनम मुत्रेजा यांनी सांगितले की, “भारतीय लोकसंख्या स्थिर झाली आहे आणि आता कमी होत आहे. आम्ही याचे स्वागत करतो." NHFS-5 डेटानुसार, 2019-21 मध्ये भारताचा TFR मागील सर्वेक्षणात पाच वर्षांपूर्वीच्या 2.2 च्या तुलनेत 2 होता. 1998-99 मध्ये तो 3.2 होता यावरून TFR आलेख सातत्याने घसरत आहे.


ज्या राज्यांमध्ये प्रजनन दर प्रतिस्थापन दरापेक्षा जास्त आहे, तेथे मागील सर्वेक्षणापेक्षा घट झाली आहे. उत्तर प्रदेशात, टीएफआर 2.7 वरून 2.4 वर घसरला, तर बिहारमध्ये तो गेल्या पाच वर्षांत 3.4 वरून 3 वर घसरला.


दोन सर्वेक्षणांमध्‍ये, 18 वर्षे पूर्ण होण्‍यापूर्वी विवाहित महिलांची टक्केवारी 26.6 टक्क्यांवरून 23.3 टक्‍क्‍यांवर घसरली आहे. याचा अर्थ असा आहे की, चारपैकी जवळजवळ एका महिलेचे १८ वर्षापूर्वी लग्न होत आहे. तसेच, आढाव्याखाली असलेल्या पाच वर्षांत काही प्रकारच्या कुटुंब नियोजन पद्धतीचा अवलंब करण्याचे प्रमाण वाढले आहे.


एकूण गर्भनिरोधक प्रसार दर (CPR), तथापि, पंजाबचा अपवाद वगळता, अखिल भारतीय स्तरावर आणि जवळजवळ सर्व फेज-II राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये 54 टक्क्यांवरून 67 टक्क्यांपर्यंत वाढला आहे. गर्भनिरोधकांच्या आधुनिक पद्धतींचा वापर जवळजवळ सर्व राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये वाढला आहे.