નવી દિલ્લીઃ સામાન્ય રીતે દરેક વ્યક્તિએ તેની કમાણી પર આવકવેરો ભરવો પડે છે. આવક પગારમાંથી હોય, તમારા વ્યવસાયમાંથી હોય, આવકવેરાની જવાબદારી દરેક વ્યક્તિની હોય છે. જો કે, ભારતના આવકવેરા નિયમોમાં, અમુક કેસોમાં આવકને કરમાંથી મુક્તિ આપવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. આ માટે, આવકવેરાની કલમ 80Cથી 80Uની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. આ વિભાગોમાં ઘણા કપાતના પગલાં લેવામાં આવ્યા છે, જેના દ્વારા લોકો મહત્તમ આવકવેરો મુક્ત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. આજે અમે તમને આવકના આવા સ્ત્રોતો વિશે જણાવીશું, જેના પર ટેક્સ નથી લાગતો. ખેતીમાંથી થતી આવક (Agricultural Income)- ટેક્સ-સંબંધિત ડિજિટલ સેવાઓ પ્રદાન કરતી કંપની ClearTax અનુસાર, કરમુક્ત આવકમાં પ્રથમ નંબર ખેતીવાડીમાંથી આવે છે. ભારતમાં ખેતીમાંથી થતી આવક પર આવકવેરો લાગતો નથી. જો તમે ખેતી સિવાયના અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવક મેળવતા હોવ, તો ટેક્સ સ્લેબ નક્કી કરવા માટે કૃષિ આવકનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. આ સ્થિતિમાં પણ અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી મળેલી આવક પર જ ટેક્સ લાગશે અને ખોતી-બારીમાંથી મળેલી આવક કરમુક્ત રહેશે. પ્રોવિડેન્ટ ફંડ(PF)- નોકરી કરતા લોકો માટે પીએફ અને ગ્રેચ્યુટી સૌથી મહત્વપૂર્ણ સામાજિક સુરક્ષા છે. નિવૃત્તિ પછી, જ્યારે આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત એટલે કે પગાર અદ્રશ્ય થઈ જાય છે, ત્યારે પીએફ અને ગ્રેચ્યુટી ખૂબ જ ઉપયોગી છે. આ કારણથી તેમને પણ કરમુક્ત રાખવામાં આવ્યા છે. જો કે તેની સાથે કેટલીક શરતો પણ જોડાયેલ છે. જો તમારો PF પાંચ વર્ષથી વધુ સમય માટે કાપવામાં આવે છે, તો તે કરમુક્ત બને છે. જો તમે પાંચ વર્ષ પહેલા PF ઉપાડો છો, તો તમારે 10 ટકાના દરે ટીડીએસ ચૂકવવો પડશે. જો તમારી કુલ આવક કરપાત્ર નથી, તો આ કાપેલા TDSનું રિફંડ ITRમાં ક્લેમ કરી શકાય છે. ગ્રેચ્યુટી (Gratuity)- સરકારી કર્મચારીઓને મળતી ગ્રેચ્યુટી સંપૂર્ણપણે કરમુક્ત છે. ભલે કોઈપણ સરકારી કર્મચારીનું મૃત્યુ થાય અથવા તે નિવૃત્તિ પછી ગ્રેચ્યુટી ઉપાડી લે, તેની રકમ કરમુક્ત રહે છે. ખાનગી ક્ષેત્રના કર્મચારીઓ માટે, આ છૂટ શરતો સાથે ઉપલબ્ધ છે. પ્રાઈવેટ સેક્ટરના કર્મચારીઓને માત્ર 10 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુટી પર ટેક્સમાં છૂટ મળે છે. 50,000 રૂપિયા સુધીની ગિફ્ટ- ગિફ્ટ પર ટેક્સ એ બહુ જૂની વાત છે. આ ટેક્સ ભારતમાં પ્રધાનમંત્રી નેહરુના સમયથી અસ્તિત્વમાં છે. આવકવેરાના નિયમો હેઠળ મોંઘી ભેટો પર ટેક્સ લાગે છે. 2017માં ગિફ્ટ્સ સંબંધિત આવકવેરાની જોગવાઈઓમાં સુધારા બાદ એ નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે મોંઘી ભેટ કરપાત્ર હશે. તમને ભેટમાં રોકડ અથવા ચેક, ડ્રાફ્ટ, જંગમ અને સ્થાવર મિલકત મળી હોય, તમારે તેને અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવકમાં ITRમાં દર્શાવવી પડશે. જો ભેટની કિંમત 50,000 રૂપિયા સુધીની હોય, તો તેને ટેક્સમાંથી મુક્તિ મળશે. આ સિવાય લગ્ન કે વર્ષગાંઠ જેવા પ્રસંગો પર મળતી તમામ ભેટો કરમુક્ત છે. પરિવારના સભ્યો તરફથી મળેલી તમામ ભેટ પણ કરમુક્ત છે. આનું વેચાણ કરતી વખતે, ચોક્કસપણે લાંબા ગાળાના મૂડી લાભ કરની જવાબદારી છે. પગારનો એક ભાગ(Salary Components)- પગારમાં ઘણા ઘટકો હોય છે. આમાંથી કેટલાક કરપાત્ર છે, જ્યારે કેટલાક કરમુક્ત છે. ઉદાહરણ તરીકે, પરિવહન ભથ્થું, લંચ વાઉચર, મોબાઈલ ફોન અથવા ઈન્ટરનેટ બિલ માટે ચૂકવણી, પુસ્તકો અને સામયિકો ખરીદવા માટેનો હિસ્સો, વગેરે જેવા ભથ્થાં કરમુક્ત છે.