Israel Palestine Conflict: ભારત-ઈઝરાયેલની દોસ્તી જય-વીરુ જેવી, ગાઝામાં યુદ્ધ વકરશે તો ગૌતમ અદાણીનું ટેન્શન વધશે

ઇઝરાયેલ પર હમાસ દ્વારા કરવામાં આવેલા હુમલા બાદ ત્યાં યુદ્ધની સ્થિતિ છે. હમાસના હુમલા બાદ ઈઝરાયેલે પણ યુદ્ધની જાહેરાત કરી છે. ભારત યુદ્ધની સ્થિતિ પર પણ નજર રાખી રહ્યું છે. ભારત અને ઈઝરાયલ વચ્ચે માત્ર રાજકીય સંબંધો જ મજબૂત નથી, પરંતુ બંને વચ્ચેના વ્યાપારિક સંબંધો પણ મજબૂત છે. જો યુદ્ધ થશે તો સ્વાભાવિક રીતે જ વેપાર અને અર્થવ્યવસ્થાને અસર થશે. આ યુદ્ધે ભારતની ચિંતા વધારી છે. એક તરફ, ભારત ઇઝરાયેલમાં ફસાયેલા તેના નાગરિકોને લઈને ચિંતિત છે, તો બીજી તરફ વ્યાપાર પર અસરને લઈને તણાવ છે. ભારત અને ઈઝરાયેલ બંને લાંબા સમયથી એકબીજાના રાજકીય અને વેપારી મિત્રો છે. જો યુદ્ધ ફાટી નીકળશે તો તેની અસર થશે.

ભારત અને ઈઝરાયેલ એકબીજા માટે મહત્વપૂર્ણ 
ઈઝરાયેલ અને ભારત વચ્ચેના સંબંધો ખૂબ જ મજબૂત છે. ભારત એશિયામાં ઈઝરાયેલનો ત્રીજો સૌથી મોટો વેપારી ભાગીદાર છે. ભારત અને ઈઝરાયેલ વચ્ચે અબજો ડોલરનો વેપાર થાય છે. માત્ર ચીજવસ્તુઓની આપ-લે જ નહીં, ઇઝરાયેલમાં મોટી સંખ્યામાં ભારતીયો રહે છે અને કામ કરે છે. તેઓ ત્યાંના અર્થતંત્રમાં ફાળો આપે છે. આંકડા મુજબ, હાલમાં 40,000 થી વધુ ભારતીયો ઇઝરાયેલના વિવિધ વિસ્તારોમાં કામ કરે છે. જો યુદ્ધ થશે તો બધાને અસર થશે.

ભારતમાં ઈઝરાયેલની કંપનીઓનું રોકાણ
ભારતીય કંપનીઓનું ઈઝરાયેલમાં રોકાણ છે અને ઈઝરાયેલની કંપનીઓનું ભારતમાં રોકાણ છે. 300થી વધુ ઈઝરાયેલની કંપનીઓએ ભારતમાં રોકાણ કર્યું છે. ભારતીય ઉત્પાદનોમાં ઇઝરાયેલની કંપનીઓનું રોકાણ $270 મિલિયનથી વધુ છે. જો આપણે બંને દેશો વચ્ચેની નિકાસ-આયાત પર નજર કરીએ તો, ભારતે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં ઈઝરાયેલથી 1400 થી વધુ વસ્તુઓની આયાત કરી છે. આમાં મોતી, હીરા-ઝવેરાત, ખાતર, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઘટકો અને ક્રૂડ ઓઇલનો સમાવેશ થાય છે. માત્ર આયાત 2.32 અબજ ડોલરની છે. નિકાસની વાત કરીએ તો ભારત ઈઝરાયેલમાં 3500 થી વધુ વસ્તુઓની નિકાસ કરે છે. નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં નિકાસ $8.45 બિલિયન રહી હતી. ભારત હીરા, જ્વેલરી, કન્ઝ્યુમર ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને એન્જિનિયરિંગ સામાન સપ્લાય કરે છે. મતલબ કે બંને દેશો વચ્ચે લગભગ 10 અબજ ડોલરનો વેપાર થયો છે.

ભારતની ચિંતા કેમ વધી?
ભારત સાથે ઈઝરાયેલનો વેપાર 10 અબજ ડોલરથી થોડો વધારે છે. નાણાકીય વર્ષ 2023 માં ઇઝરાયેલમાં નિકાસ $8.5 બિલિયન અને આયાત $2.3 બિલિયન છે. ભારતીય ઉદ્યોગપતિ ગૌતમ અદાણીનું ઈઝરાયેલમાં મોટું રોકાણ છે. અદાણી પોર્ટ અને ગેડોટ વચ્ચે ઈઝરાયેલના સૌથી મોટા બંદર હાઈફા પોર્ટ અંગે $1.18 બિલિયનના સોદા પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. ભારત ઈઝરાયેલ પાસેથી સૌથી વધુ હથિયાર ખરીદનાર દેશ છે.

શું અસર થશે?
ઈઝરાયેલ-હમાસ યુદ્ધની અસર ભારત પર પણ પડશે. નિકાસ-આયાતને ચોક્કસ અસર થશે. કાચા તેલનો પુરવઠો પણ ખોરવાઈ શકે છે. આ સિવાય આ યુદ્ધને કારણે સોનાના ભાવમાં વધારો થવાની સંભાવના છે.