હું મારા આગમી જન્મમાં લતા મંગેશકર બનવા નથી માંગતી...! આખરે સુર સરસ્વતીએ કેમ આપ્યું હતું આવું નિવેદન?

નવી દિલ્હી: લતા મંગેશકર (Lata Mangeshkar)ના મધુર અવાજે તેમને એક અલગ ઓળખ અપાવી છે. એવો અવાજ કે જેમની સામે દરેક ગાયક નતમસ્તક છે. લતા દીદીનું ગીત દરેક દિલને સ્પર્શી ગયું છે. લતા મંગેશકર એક હતા,અને હંમેશા એક રહેશે. પરંતુ રસપ્રદ વાત એ છે કે એવા યુગમાં જ્યાં દરેક ગાયક લતા મંગેશકર જેવા બનવા માંગતા હતા, લતા દીદીએ પોતે એક વખત કહ્યું હતું કે તેઓ તેમના આગામી જીવનમાં લતા મંગેશકર બનવા માંગતા નથી. જ્યારે લતા મંગેશકરે એક ઈન્ટરવ્યુમાં આ વાત કહી તો બધાને આશ્ચર્ય થયું. ત્યારે લતા મંગેશકરે કહ્યું હતું કે હું આગામી જન્મમાં ફરીથી લતા મંગેશકર બનવા માંગતી નથી.

લતા મંગેશકર સાથે જોડાયેલો આ કિસ્સો જાવેદ અખ્તરે તેમના શોમાં સંભળાવ્યો હતો અને તેમણે તેની પાછળનું કારણ પણ ગણાવ્યું હતું. વાસ્તવમાં લતા મંગેશકરની આ વાત પાછળના દર્દના પન્ના જાવેદ અખ્તરે ખોલ્યા હતા અને તેમની આખી કહાણી આ રીતે સંભળાવી હતી.

સંગીત સિવાય લક્ઝુરિયસ કારના શોખીન હતા લતાજી, જાણો કેટલા કરોડો રૂપિયાની સંપત્તિ છોડીને ગયા?

એક ઈન્ટરવ્યુના અંતે લતા મંગેશકરને પૂછવામાં આવ્યું હતું કે તેઓ આગામી જીવનમાં શું બનવા ઈચ્છે છે, જેના જવાબમાં તેમનો જવાબ હતો કે તેઓ ગમે તે બની જાય, પરંતુ લતા મંગેશકર બિલકુલ બનવા માંગતા નથી. લતા મંગેશકરના ખૂબ જ નજીક રહેલા જાવેદ અખ્તરે લતા મંગેશકરની આ વાત પર આશ્ચર્ય વ્યક્ત કરતા એક શોમાં કેટલીક વાતો કહી હતી. જાવેદ અખ્તરે જણાવ્યું હતું કે તેઓ આગામી જીવનમાં લતા મંગેશકર ન બનવા માંગતા હોવાનો જવાબ સાંભળીને ચોંકી ગયા હતા. પાછળથી, જ્યારે તેણીએ તેના જીવનના પાસાઓમાં ઊંડાણપૂર્વક જોયું, ત્યારે ખબર પડી કે વાસ્તવમાં તેણીએ તેના જીવનમાં જે મુશ્કેલીઓ પસાર કરી હતી તે એટલી ઊંડી હતી કે તેઓ ફરીથી લતા બનવા માટે ડરે છે.

જાવેદ અખ્તરે જણાવ્યું હતું કે, 'લતાજીએ જીવનમાં કેવા કેવા દુ:ખ જોયા છે, તેનો અંદાજ કોઈને નથી. તેમણે સંઘર્ષમય જીવન વીતાવ્યું છે. બાળપણમાં દુ:ખનો પહાડ સહન કરવો પડ્યો. પિતા દીનાનાથ માત્ર એક મહાન સંગીતકાર જ નહોતા પણ તે થિયેટરમાં અભિનય પણ કરતા હતા. તેમણે ત્રણ મરાઠી ફિલ્મો કરી પણ તે ફ્લોપ રહી. જેના કારણે કંપની બંધ કરવી પડી હતી. આર્થિક નુકસાનને કારણે મંગેશકર પરિવાર 1941માં ઘર વેચીને પુણે રહેવા ગયા. આ દરમિયાન મંગેશકરની તબિયત લથડી હતી. 1943માં દીનાનાથ મંગેશકરનું અવસાન થયું. ત્યારે લતાની ઉંમર 14 વર્ષની હતી. પાંચ ભાઈ-બહેનોમાં સૌથી મોટા હોવાને કારણે નાની ઉંમરમાં જ પરિવારનો બોજ તેમના પર આવી ગયો. જ્યારે પ્લે બેક સિંગિંગનો ટ્રેન્ડ નહોતો. નાની મોટી ભૂમિકા મળતી હતી. આઠથી 10 વર્ષની ઉંમરે, આ છોકરીએ સ્ટેજ પર ગાવાનું શરૂ કર્યું. આની આવકમાંથી પરિવારનો ખર્ચો ચાલતો હતો.

'લતાજીને સ્લો પોઇઝન આપવામાં આવ્યું..', સહિત તેમની જિંદગી સાથે જોડાયેલા 6 દર્દનાક કિસ્સા

જાવેદે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, 'દીનાનાથ મંગેશકર ઘરે સંગીત શીખવતા હતા. એક દિવસ તેઓ તેમના એક શિષ્યને શીખવી રહ્યા હતા. પછી પિતા મંગેશકર રૂમમાંથી બહાર આવ્યા. તે સમયે લતા સંગીતના પાઠ નહોતા લેતા. પરંતુ સંગીત શિક્ષણ તેમના ઘરની હવામાં ભળી ગયું હતું. લતાએ જોયું કે પિતાનો શિષ્ય ગીત બરાબર ગાતો ન હતો. આ જોઈને લતા રૂમમાં પહોંચી અને છોકરાને કહ્યું- તમે એવું નથી ગાતા જે રીતે પિતાએ ગાયું છે. પછી લતાએ પોતે ગાયું અને સંભળાવ્યું. જ્યારે છોકરો આ સાંભળીને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો, પાછળ હાજર લોકો આનંદિત થયા. તેમણે પત્નીને કહ્યું કે આપણા ઘરમાં જ મહાન પ્રતિભા છુપાયેલી છે.

પોતાના દર્દના પન્ના ખોલતા તેમણે જણાવ્યું, 'લતાજીએ જીવનમાં કોઈ દુ:ખ જોયું નથી. તેમણે સંઘર્ષમય જીવન જોયું. બાળપણમાં ગજબનું દુ:ખ સહન કરવું પડ્યું. પિતા દીનાનાથ માત્ર એક મહાન સંગીતકાર જ નહોતા પણ તે થિયેટરમાં અભિનય પણ કરતા હતા. તેમણે ત્રણ મરાઠી ફિલ્મો કરી પણ તે ફ્લોપ રહી હતી. જેના કારણે કંપની બંધ કરવી પડી હતી. આર્થિક નુકસાનને કારણે મંગેશકર પરિવાર 1941માં ઘર વેચીને પુણે રહેવા ગયો. આ દરમિયાન મંગેશકરની તબિયત લથડી હતી. 1943માં દીનાનાથ મંગેશકરનું અવસાન થયું. ત્યારે લતાની ઉંમર 14 વર્ષની હતી. પાંચ ભાઈ-બહેનોમાં સૌથી મોટા હોવાને કારણે નાની ઉંમરમાં જ પરિવારનો બોજ તેમના પર આવી ગયો. તે સમયે પ્લે બેક સિંગિંગનો ટ્રેન્ડ નહોતો. નાની ભૂમિકાઓ ઉપલબ્ધ હતી. આઠથી 10 વર્ષની ઉંમરે આ છોકરીએ સ્ટેજ પર ગાવાનું શરૂ કર્યું. આની આવકમાંથી પરિવારનો ખર્ચો ચાલતો હતો.

તો એટલા માટે લગ્ન ના કરી શક્યા લતાજી? આ ક્રિકેટરને કર્યો હતો પ્રેમ પરંતુ રહી ગયો અધૂરો..

જાવેદ અખ્તર જણાવ્યું હતું કે 1943માં લતાએ પહેલું હિન્દી ગીત ગાયું હતું. શબ્દો હતા-હિન્દુસ્તાન વાલો અબ તો મુજે પહચાનો...! ખરેખર, થોડા જ વર્ષોમાં ભારત અને સમગ્ર વિશ્વએ તેમને ઓળખી લીધા. 1945માં મંગેશકર પરિવાર પૂના છોડીને મુંબઈ આવી ગયા. ત્યારબાદ લતા માસ્ટર વિનાયકને મળ્યા અને તેમની મદદથી મંગેશકર પરિવારને નાના ચોકમાં એક નાનું ઘર મળ્યું. દુ:ખ અહીં જ અટક્યું ન હતું. માસ્ટર વિનાયકે પણ દુનિયા છોડી દીધી. પછી મુશ્કેલી શરૂ થઈ.

ત્યારપછી લતા માસ્ટર ગુલામ હૈદરને મળી. હૈદરે તેનો પરિચય તે જમાનાના મોટા નિર્માતા મુખર્જી સાથે કરાવ્યો. ત્યારે મુખર્જી શહીદ ફિલ્મ બનાવી રહ્યા હતા. હૈદરે કહ્યું કે લતા તેમની ફિલ્મ માટે ગીત ગાઈ શકે છે. લતાનું ગીત સાંભળીને મુખર્જીએ કહ્યું કે અવાજ સારો નથી, પાતળો છે. તેમણે લતાને નકારી કાઢી. પણ ગુલામ હૈદરને લતાની પ્રતિભા પર પૂરો વિશ્વાસ હતો. જ્યારે લતાને 1948માં આવેલી ફિલ્મ મજબૂરમાં ગાવાનો મોકો મળ્યો તો તેમણે બધાને ચોંકાવી દીધા. 1960માં લતાને લંડનના પ્રખ્યાત આલ્બર્ટ હોલમાં ગાવાનો મોકો મળ્યો. પછી દિલીપ કુમારે તેમનો સૌથી વધુ પરિચય કરાવ્યો. એ દિવસોમાં આલ્બર્ટ હોલમાં ગાવાનો મોકો મળવો એ બહુ મોટી વાત ગણાતી. ત્યારથી લતાએ ક્યારેય પાછું વળીને જોયું નથી.