સજાને પડકારશે કે શરણાગતિ સ્વીકારશે? 5 પોઈન્ટમાં સમજો રાહુલ-કોંગ્રેસની રણનીતિ

Rahul Gandhi In Surat Court : કોંગ્રેસને સુરત કોર્ટની સજા સામે અપીલ કરવાની કોઈ ઉતાવળ નહોતી. આ સજા સામે અપીલ કરવા માટે રાહુલ 11 દિવસ બાદ સુરત પહોંચવાના છે. એવું માનવામાં આવે છે કે રાહુલ કોર્ટને દોષિત ઠરાવવાની વિનંતી કરશે. રેગ્યુલર જામીનની પણ માંગણી કરશે. સોનિયા ગાંધી અને પ્રિયંકા ગાંધી વાડ્રાએ રાહુલના સુરત જતા પહેલા મુલાકાત કરી હતી. આ સાથે કોંગ્રેસના કાર્યકરો રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા છે.

મોદી અટક કેસમાં લોકસભાની સદસ્યતા ગુમાવનાર રાહુલ ગાંધી આજે આ નિર્ણયને પડકારવા સુરત જઈ રહ્યા છે. તેઓ કોર્ટમાં જામીન અરજી પણ કરશે. સુરત કોર્ટમાં આજે રાહુલ ગાંધી વતી બે અરજી દાખલ કરવામાં આવશે. જેમાં નીચલી કોર્ટના નિર્ણયને પડકારવામાં આવશે અને કોર્ટના નિર્ણયને રદ કરવા માટે અરજી કરવામાં આવશે. બીજી નિયમિત જામીન અરજી દાખલ કરવામાં આવશે. રેગ્યુલર જામીન પર કોર્ટમાં સુનાવણી થશે.

એવી અટકળો પણ લગાવવામાં આવી રહી છે કે રાહુલ ગાંધી સુરત કોર્ટમાં સજા સ્વીકારીને સરેન્ડર કરી શકે છે. સવાલ એ છે કે શું રાહુલ ગાંધી આવી સ્થિતિમાં જેલમાં જશે. કાયદા મંત્રી કિરેન રિજિજુએ કહ્યું કે કોંગ્રેસ આ મામલે ન્યાયતંત્ર પર દબાણ બનાવી રહી છે. સુરત જતા પહેલાં સોનિયા ગાંધી અને પ્રિયંકા ગાંધી પણ રાહુલને મળ્યા હતા.

રાહુલની સુરત મુલાકાતનું મહત્વ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે તેમની સાથે 3 રાજ્યોના સીએમ પણ સુરત જઈ રહ્યા છે. કોંગ્રેસ કાર્યકર્તાઓ દેશભરમાં રસ્તા પર ઉતરીને વિરોધ પ્રદર્શન કરી રહ્યા છે. વિપક્ષ આ મુદ્દો સંસદમાં ઉઠાવી રહ્યો છે. આખરે આ સમગ્ર મામલે કોંગ્રેસની રણનીતિ શું છે? આ આખો મામલો ક્યાં જઈ રહ્યો છે? વાસ્તવમાં કોંગ્રેસ આ સમગ્ર મામલાને રાજકીય દેખાડો અને રાજકીય બળ તરીકે રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.

મોદી સરનેમ માનહાનિ કેસમાં 2 વર્ષની સજા મળ્યા બાદ, લોકસભા સચિવાલયે એક નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું હતું કે કેરળની વાયનાડ લોકસભા સીટના સાંસદ રાહુલ ગાંધીને સજાના દિવસે 23 માર્ચ, 2023થી અયોગ્ય ઠેરવવામાં આવે છે.

રાહુલ ગાંધીનું લોકસભા સભ્યપદ કેવી રીતે પરત આવશે?
રાહુલ આ સજાને પડકારશે? સવાલ એ છે કે શું રાહુલ ગાંધીનું લોકસભાનું સભ્યપદ પુનઃસ્થાપિત થશે? આ પ્રશ્નના જવાબમાં વરિષ્ઠ વકીલ અને સુપ્રીમ કોર્ટ બાર એસોસિએશનના પ્રમુખ વિકાસ સિંહનું કહેવું છે કે રાહુલ ગાંધીએ કોર્ટનો સંપર્ક કરવો પડશે અને સજાને સ્થગિત કરવા અને દોષિત સસ્પેન્ડ (conviction) કરવા માટે વિનંતી કરવી પડશે, જો ઉપલી કોર્ટ મંજૂરી આપે તો તેમનો નિર્ણય તેમની તરફેણમાં આવે, તો જ તેઓ તેમની લોકસભાની સદસ્યતા પુનઃસ્થાપિત કરવાની અપેક્ષા રાખી શકે છે.

લક્ષદ્વીપના સાંસદ મોહમ્મદ ફૈઝલના કિસ્સામાં પણ આવું જ થયું છે. જ્યારે કેરળ હાઈકોર્ટે મોહમ્મદ ફૈઝલની સજાને રદ કરી હતી, ત્યારે લોકસભા સચિવાલયે તેનું સભ્યપદ પુનઃસ્થાપિત કર્યું હતું.

તેમણે કહ્યું કે, 'જો સજા પર રોક લગાવવામાં આવે છે, તો તેમની સદસ્યતા પુનઃસ્થાપિત થઈ શકે છે. તેણે તાત્કાલિક અપીલ કોર્ટનો સંપર્ક કરવો પડશે. તેને કોર્ટમાંથી દોષિત ઠેરવવા પર સ્ટે મેળવવાની જરૂર છે તો જ તેની સીટ પર ચૂંટણી નહીં થાય.

જનપ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ અનુસાર, જો સાંસદો અને ધારાસભ્યોને કોઈપણ કેસમાં 2 વર્ષથી વધુની સજા થઈ હોય, તો તેમની સભ્યતા (સંસદ અને વિધાનસભામાંથી) રદ કરવામાં આવે છે, આ સિવાય દોષિત વ્યક્તિનીસજાની મુદત પૂર્ણ થયા પછી તેને છ વર્ષ માટે ચૂંટણી લડવા માટે ગેરલાયક ઠેરવવામાં આવે છે. 2 વર્ષની સજાનો અર્થ એ પણ છે કે રાહુલ ગાંધી 8 વર્ષ સુધી ચૂંટણી લડી શકશે નહીં. તો આવી સ્થિતિમાં કોંગ્રેસની રણનીતિ શું છે.

વરિષ્ઠ વકીલ સિદ્ધાર્થ લુથરાએ કહ્યું કે દોષિત ઠરાવવાની સ્થિતિમાં રાહુલ ગાંધી પછી સ્પીકર પાસે પાછા જશે અને કહેવા માટે હકદાર હશે કે હવે, મારી સજા પર સ્ટે મૂકવામાં આવ્યો છે, તેથી ગેરલાયકાત અમલમાં રહી શકે નહીં. જો રાહુલ ગાંધીની સજા પર સ્ટે રહેશે તો તેઓ 2024ની ચૂંટણી લડી શકે છે.

શું છે મામલો?
જણાવી દઈએ કે વર્ષ 2019માં રાહુલ ગાંધીએ કર્ણાટકમાં નિવેદન આપ્યું હતું. આ દરમિયાન રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું હતું કે 'બધા ચોરની અટક મોદી કેમ છે?' કોંગ્રેસના રાહુલ ગાંધીના આ નિવેદનને લઈને તત્કાલિન બીજેપી ધારાસભ્ય પૂર્ણેશ મોદીએ તેમની વિરુદ્ધ કેસ દાખલ કર્યો હતો. આ કેસમાં સુરતની સેશન્સ કોર્ટે રાહુલ ગાંધીને દોષિત ઠેરવી બે વર્ષની સજા ફટકારી છે.

આ કેસને લઈને કોંગ્રેસ-રાહુલની રણનીતિ શું છે?

સેશન્સ કોર્ટે 24 માર્ચે રાહુલ ગાંધીને સજા સંભળાવી હતી. રાહુલે સજા સામે અપીલ કરવા માટે ઘણો સમય લીધો હતો. કોંગ્રેસ સજા સામે અપીલ કરવાની ઉતાવળમાં નથી. આ મામલે રાહુલ કોંગ્રેસની રણનીતિ શું છે, અમે તેને 5 મુદ્દામાં સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ.

1. વિપક્ષની રાજનીતિને કેન્દ્રમાં લાવશે

દોષિત જાહેર થયાના 11 દિવસ બાદ રાહુલ તેને પડકારવા જઈ રહ્યા છે. સજા મળ્યા બાદ રાહુલે પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કહ્યું હતું કે તે સાચું બોલતો રહેશે. ભલે તેઓને સંસદની બહાર ફેંકી દેવામાં આવે.

વાસ્તવમાં કોંગ્રેસ પણ આ કેસના ચુકાદાને તક તરીકે જોઈ રહી છે. તમામ વિપક્ષી દળોએ સર્વસંમતિથી રાહુલની લોકસભાની સદસ્યતા નાબૂદ કરવાનો વિરોધ કર્યો હતો અને તેને સરકારની સરમુખત્યારશાહી ગણાવી હતી. શરદ પવાર, મમતા બેનર્જી, અરવિંદ કેજરીવાલ, કેસીઆર, નીતિશ કુમાર, સ્ટાલિન, પી વિજયન જેવા દિગ્ગજ નેતાઓએ રાહુલની લોકસભાની સદસ્યતા સમાપ્ત કરવા માટે નરેન્દ્ર મોદી સરકારની સખત નિંદા કરી હતી.

2024ની ચૂંટણી પહેલા વિપક્ષનું નેતૃત્વ કરવાનું કારણ શોધી રહેલા કોંગ્રેસ અને રાહુલ ગાંધી અચાનક તમામ વિપક્ષી પાર્ટીઓની ચર્ચાના કેન્દ્રમાં આવી ગયા હતા. આ એક એવો પ્રસંગ હતો જ્યાં રાહુલ ગાંધી વિપક્ષના સામૂહિક નેતા તરીકે ઉભરી રહ્યા હતા. સામાન્ય સંજોગોમાં વિપક્ષની આ એકતા મુશ્કેલ હતી. પરંતુ આ કેસના બહાને વિપક્ષના તમામ નેતાઓ કોંગ્રેસના નેતૃત્વમાં એક થઈ ગયા હતા.

જો કે, તેનો અર્થ એ નથી કે વિપક્ષે 2024 માટે કોંગ્રેસ અથવા રાહુલનું નેતૃત્વ સ્વીકાર્યું છે. પરંતુ આનાથી ચોક્કસપણે રાહુલની તરફેણમાં વાતાવરણ સર્જાયું છે. રાહુલ અત્યારે ભલે લોકસભામાંથી બહાર થઈ ગયા હોય, પરંતુ તેમની ઈમેજ મજબૂત થઈ. કોંગ્રેસ આ તકનો ભરપૂર ઉપયોગ કરી રહી છે.

કોંગ્રેસની અંદર પણ રાહુલ ગાંધીને ઘણું સમર્થન મળ્યું. સાંસદ બન્યા પછી, જ્યારે રાહુલને બંગલો ખાલી કરવાનું કહેવામાં આવ્યું ત્યારે રાહુલના સમર્થનમાં કોંગ્રેસના ઘણા નેતાઓએ તેમને રહેવા માટે તેમના ઘરની ઓફર કરી. દિલ્હીની એક મહિલાએ રાહુલના નામે પોતાનું ઘર કરી દીધું હતું.

2. કોંગ્રેસ આ મુદ્દે કોર્ટથી લઈને સંસદ સુધી નૈતિક આધારને મજબૂત કરવાની તૈયારી કરી રહી છે

કોંગ્રેસ ઈચ્છે છે કે આ મામલો જાહેર જગ્યા પર સતત ચર્ચામાં રહે, કોંગ્રેસ આ મુદ્દે રક્ષણાત્મક નથી દેખાઈ રહી. રાહુલ આ મામલે સતત આક્રમક છે અને તેઓ કહી રહ્યા છે કે તેઓ મોદી-અદાણી સંબંધો પર સવાલ ઉઠાવતા રહેશે. કોંગ્રેસ એવો સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે કે અદાણી અને પીએમ મોદી વચ્ચેના સંબંધો પર સવાલ ઉઠાવીને સરકાર દ્વારા તેમને નિશાન બનાવવામાં આવી રહ્યા છે.

3. 2024ની ચૂંટણી પહેલાં કાયદાકીય અડચણોનો અંત લાવવાની તૈયારી

જ્યારે કોંગ્રેસ આ મુદ્દાના અન્ય રાજકીય પાસાં પર કામ કરી રહી છે, ત્યારે તે કોર્ટના નિર્ણય પછી સર્જાયેલી કાનૂની અડચણોને દૂર કરવાનો પણ પ્રયાસ કરી રહી છે જેથી રાહુલ 2024ની ચૂંટણી કોઈપણ કાયદાકીય અડચણ વિના લડી શકે. આથી રાહુલ આજે સુરત કોર્ટમાં સજા સામે અપીલ કરવા માટે જઈ રહ્યાં છે.

કોંગ્રેસ પણ જાણે છે કે જો આ નિર્ણયનો અમલ થશે તો રાહુલ 8 વર્ષ સુધી ચૂંટણી લડી શકશે નહીં, આ સ્થિતિમાં તેઓ જનતાની યાદમાં રહી શકશે નહીં. તેથી આ કેસની તમામ કાનૂની ગૂંચવણોનો અભ્યાસ કર્યા પછી, કોંગ્રેસ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે કે રાહુલ ગાંધી 2024ની લોકસભાની ચૂંટણી લડી શકે.

4. મોહમ્મદ ફૈઝલ કેસનો હવાલો આપશે

લક્ષદ્વીપના સાંસદ મોહમ્મદ ફૈઝલનો મામલો રાહુલ ગાંધીના કેસમાં ન માત્ર મિસાલ બની ગયો છે, પરંતુ તેણે એ પણ સાબિત કરી દીધું છે કે તેમની લોકસભામાં વાપસી અસંભવ નથી.

હકીકતમાં, લક્ષદ્વીપના સાંસદ પીપી મોહમ્મદ ફૈઝલને સ્થાનિક અદાલતે હત્યાના પ્રયાસ માટે દોષિત ઠેરવ્યો હતો અને આ વર્ષે 11 જાન્યુઆરીએ તેને 10 વર્ષની સજા સંભળાવવામાં આવી હતી. આ પછી, લોકપ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ હેઠળ, લોકસભા સચિવાલયે તેમની લોકસભાની સદસ્યતા રદ કરી દીધી. જેમ રાહુલ સાથે પણ થયું છે.

દરમિયાન મોહમ્મદ ફૈઝલે આ સજાને કેરળ હાઈકોર્ટમાં પડકારી હતી. હાઈકોર્ટ દ્વારા તેમની સજાને રદ કરવામાં આવી હતી. આ પછી લોકસભા સચિવાલયે પણ તેમનું સભ્યપદ પુનઃસ્થાપિત કર્યું. જો કે, આ દરમિયાન, લોકસભા સચિવાલય દ્વારા સભ્યપદ પુનઃસ્થાપિત કરવામાં વિલંબ પછી, મોહમ્મદ ફૈઝલ સુપ્રીમ કોર્ટમાં ગયા હતા.

આનો અર્થ એ થયો કે જો ઉચ્ચ અદાલત દ્વારા રાહુલની દોષિત ઠરાવવામાં આવે છે, તો તેમની લોકસભાની સદસ્યતા પુનઃસ્થાપિત કરવામાં કોઈ કાનૂની સમસ્યા રહેશે નહીં.

5. અદાણીનો મુદ્દો નહીં છોડે

આ મુદ્દા દ્વારા કોંગ્રેસ જનતાને એવો સંદેશ આપવાનો પણ પ્રયાસ કરી રહી છે કે તેઓ ક્રોની કેપિટલિઝમ મુદ્દે સરકારના તમામ હુમલાઓનો સામનો કરવા છતાં અદાણીનો મુદ્દો ઉઠાવવાનું ચાલુ રાખશે. આ જ કારણ હતું કે મોદી સરનેમ કેસમાં દોષિત જાહેર થયા બાદ જ્યારે રાહુલ ગાંધી પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં આવ્યા ત્યારે તેમણે અદાણીનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. કોંગ્રેસ આ મુદ્દાને એવી રીતે રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે કે કોંગ્રેસના કહેવા પ્રમાણે, સરકાર દ્વારા મોટા ઉદ્યોગપતિઓને આપવામાં આવતી અન્યાયી તરફેણ પર સવાલ ઉઠાવવા શાસક પક્ષ કોંગ્રેસના ટોચના નેતૃત્વને નિશાન બનાવી રહી છે.