ચંદ્રયાન-2: અંતરિક્ષમાં મોકલવામાં આવતા ઉપકરણને શા માટે સોનાના પડમાં લપેટાય છે?

નવી દિલ્હીઃ ભારતીય અંતરિક્ષ અનુસંધાન સંસ્થાન (ઈસરો) દ્વારા આજે મધ્ય રાત્રીએ ચંદ્રયાન-2 સાથે ગયેલા વિક્રમ લેન્ડરનું સફળતાપૂર્વક ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરાણ કરાવશે. ચંદ્રયાન-2 48 દિવસની સફર પૂરી કર્યા પછી આજે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રૂવ પર ઉતરાણ કરશે. ઈસરો તેની મદદથી ચંદ્રની સપાટી અને ત્યાંના વાતાવરણનો અભ્યાસ કરશે. ચંદ્રયાન-2 ભારતના એન્જિનિયરોની અભૂતપૂર્વ સફળતા છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, ચંદ્ર પર પહોંચનારા અમેરિકા, રશિયા અને ચીન પછી ભારત વિશ્વનો ચોથો દેશ છે. 

જોકે, ચંદ્રયાનને જે રીતે સોનાના પડથી લપેટવામાં આવ્યું હતું તેણે લોકોના મનમાં કુતુહલ પેદા કર્યું હતું. લોકો વિચારે છે કે, આખરે અંતરિક્ષમાં મોકલવામાં આવતા સેટેલાઈટના ઉપકરણોને શા માટે સોનું મઢવામાં આવતું હોય છે? શું આ ખરેખર સોનું હોય છે કે પછી સોના જેવી કોઈ અન્ય ધાતુ છે? તેના ઉપયોગ પાછળ કોઈ વૈજ્ઞાનિક કારણ છે કે પછી બીજું કંઈ? 

જાણો સોનાનું પડ ચડાવવા પાછળનું રહસ્ય 
અંતરિક્ષ અભિયાનમાં મોકલવામાં આવતા તમામ સેટેલાઈટ્સના નિર્માણમાં સોનાની એક મહત્વની ભૂમિકા હોય છે. આ કિંમતી ઔદ્યોગિક સોનું દરેક સેટેલાઈટ માટે અમુલ્ય વસ્તુ હોય છે. સેટેલાઈટ પર સોનાનું પડ ચડાવવાને ગોલ્ડ પ્લેટિંગ કહેવામાં આવે છે. વિજ્ઞાને એ સાબિત કર્યું છે કે, સોનું સેટેલાઈટની પરિવર્તનશીલતા, ચાલક્તા (કન્ડક્ટિવિટી) અને કાટ લાગતો અટકાવે છે. 

અન્ય કિંમતી ધાતુઓ પણ ઉપયોગી
માત્ર સોનું જ નહીં પરંતુ અન્ય કિંમતી ધાતુઓ પણ અંતરિક્ષ ઉદ્યોગની મૂલ્યવાન વસ્તુઓ ગણાય છે. આ ધાતુઓની થર્મલ કન્ટ્રોલ પ્રોપર્ટી સેટેલાઈટમાં અંતરિક્ષના નુકસાનકારક ઈન્ફ્રારેડ રેડિએશનને રોકવામાં મદદ કરે છે. આ રેડિએશન એટલું ખતરનાક હોય છે કે તે અંતરિક્ષમાં સેટેલાઈટને અત્યંત ઝડપથી નષ્ટ કરવાની ક્ષમતા ધરાવતું હોય છે.