Tenant Rights: પ્રોપર્ટી માલિકની નહીં ચાલે મનમાની, ભાડુઆતને પણ કાયદો આપે છે આ અધિકાર
દરેક વ્યક્તિ ઘરનું ઘર ના લઈ શકે નહીં તો રેન્ટલની જરૂર જ ના પડે, વધતા જતા મકાનોના ભાવો, વધતા વ્યાજદર વચ્ચે હવે મેગા શહેરોમાં મકાન લેવું એ સપનું બની રહ્યું છે. અમદાવાદમાં કૂદકે ને ભૂસકે ઘરોના ભાવ વધી રહ્યાં છે. ઘણા લોકો ભાડે રહે છે પણ પોતાના અધિકારો જાણતા નથી એટલે મકાનમાલિકો એમની મનમાની ચલાવે છે.
ઘણા લોકો ભાડાના મકાનમાં રહીને પોતાનું ગુજરાન ચલાવે છે. ક્યારેક સારા તો ક્યારેય ખરાબ મકાન માલિકો ભાડુઆતને હેરાન પરેશાન કરી મૂકે છે. જો તમે પણ ભાડા પર રહેશો તો તમારે ભાડુઆતના કેટલાક અધિકારો વિશે જાણવું જ જોઈએ, જેથી કોઈ તમારી લાચારીનો લાભ ન લઈ શકે. કેટલીકવાર તેઓ ભાડૂઆતોને ભાડું વધારવા માટે કહે છે અથવા અચાનક ઘર ખાલી કરવાનું કહે છે. આવી સ્થિતિમાં ભાડૂઆતોએ ચિંતા કરવી પડે છે. ભાડૂઆતો પરેશાન રહે છે કારણ કે તેઓ તેમના અધિકારો જાણતા નથી. જો તમે પણ ભાડા પર રહેશો તો તમારે ભાડુઆતના કેટલાક અધિકારો વિશે જાણવું જ જોઈએ, જેથી કોઈ તમારી લાચારીનો લાભ ન લઈ શકે.
આજના સમયમાં ઘર બનાવવા માટે મોટી મૂડીની જરૂર પડે છે, જેના કારણે ઘણા લોકો પોતાનું મકાન બનાવી શકતા નથી અને ભાડાના મકાનમાં રહીને જીવી શકતા નથી. તે જ સમયે, ઘણા લોકો તેમના ઘર છોડીને નોકરીની શોધમાં મહાનગરોમાં આવે છે અને ભાડાના મકાનોમાં રહીને પોતાનું કામ ચલાવે છે. પરંતુ ઘણી વખત મકાનમાલિકો મનસ્વી રીતે વર્તે છે અને ભાડૂઆતોની લાચારીનો લાભ લે છે.
ભાડૂઆતના અધિકારો-
જો મકાનમાલિક ઘરનું ભાડું વધારવું હોય તો તેણે ભાડૂઆતને ઓછામાં ઓછા ત્રણ મહિના અગાઉ નોટિસ આપવી જોઈએ. ભાડું અચાનક વધારી શકાય નહીં. આ સિવાય મકાનમાલિક પાસેથી વીજળી કનેક્શન, પીવાનું શુદ્ધ પાણી અને પાર્કિંગ જેવી સુવિધાઓની માગણી કરવી એ ભાડૂઆતનો અધિકાર છે. કોઈ મકાનમાલિક આ વાતને નકારી શકે નહીં.
જો કોઈ કારણોસર ભાડૂઆતનું મૃત્યુ થાય છે, તો મકાનમાલિક તેના પરિવારને ઘર ખાલી કરવા માટે કહી શકશે નહીં. જો તે ઈચ્છે તો બાકીના સમયગાળા માટે નવો કરાર કરી શકે છે.
ભાડા કરાર અમલમાં આવ્યા પછી, કોઈ મકાનમાલિક તેને વારંવાર ખલેલ પહોંચાડી શકશે નહીં. જો મકાનમાલિક ભાડૂઆતના ઘરે કોઈ સમારકામ સંબંધિત કામ કે અન્ય હેતુ માટે આવવા માંગતો હોય તો તેણે ઓછામાં ઓછા 24 કલાક અગાઉ લેખિત સૂચના આપીને ભાડૂઆતને જાણ કરવી જોઈએ. આ સિવાય જો ભાડૂઆત ઘરમાં ન હોય તો મકાન માલિક તેના ઘરનું તાળું તોડી શકતો નથી કે એનો સામાન બહાર કાઢી શકતો નથી.
ભાડૂઆતને દર મહિને ભાડું ચૂકવવા માટેની રસીદ મેળવવાનો અધિકાર છે. જો મકાનમાલિક સમય પહેલા ભાડૂઆતને બહાર કાઢે છે, તો રસીદ કોર્ટમાં પુરાવા તરીકે બતાવી શકાય છે.
કાયદો કહે છે કે ભાડા કરારમાં લખેલી સમય મર્યાદા પહેલાં મકાનમાલિક ભાડૂઆતને મકાનમાંથી બહાર કાઢી શકે નહીં.
જો ભાડૂઆતે 2 મહિનાથી ભાડું ચૂકવ્યું નથી અથવા તેના મકાનનો ઉપયોગ કોમર્શિયલ કામ માટે અથવા અન્ય કોઈ કામ માટે કરી રહ્યો છે જેનો ભાડા કરારમાં ઉલ્લેખ નથી, તો તે ભાડૂઆતને મકાન ખાલી કરવા માટે કહી શકે છે. પરંતુ આ સ્થિતિમાં પણ મકાન માલિકે ભાડુઆતને 15 દિવસની નોટિસ આપવી પડશે.
જો ભાડા કરાર અમલમાં આવ્યા પછી મકાનનું માળખું ક્ષતિગ્રસ્ત થાય તો તેને રિપેર કરવાની જવાબદારી મકાનમાલિકની રહેશે. પરંતુ જો મકાનમાલિક તેનું નવીનીકરણ કરવાની સ્થિતિમાં ન હોય તો ભાડૂઆત ભાડું ઘટાડવાનું કહી શકે છે. કોઈપણ વિવાદના કિસ્સામાં, ભાડૂઆત ભાડા સત્તાધિકારીનો પણ સંપર્ક કરી શકે છે.