મકરસંક્રાંતિના પર્વનું ભગવાન વિષ્ણુ સાથે શું છે કનેક્શન? જાણો આ રોચક કથા

નવી દિલ્લીઃ ભારતની વાત આવે તો તેની પરંપરા અને સંસ્કૃતિ સૌથી પહેલા આવે છે. આ પરંપરાઓમાં સનાતન પરંપરાનું વિશેષ મહત્વ છે. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે તમે કોઈ શુભ કાર્ય અથવા કોઈપણ તહેવારમાં દાન કાર્ય કરો છો તો તેનું મહત્વ અનેકગણું વધી જાય છે. સનાતન પરંપરા વિશે વાત કરતાં કહેવાય છે કે દાન અને અન્યને મદદ કરવાથી પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે. કદાચ આ ધારણા એટલા માટે પણ છે કે તમારી મદદથી કોઈ સમાજમાં હાજર જરૂરિયાતમંદને મદદ થઈ શખે..

મકરસંક્રાંતિ શું છે-
મકરસંક્રાંતિમાં 'મકર' શબ્દ મકર રાશિ સૂચવે છે, જ્યારે 'સંક્રાંતિ'નો અર્થ સંક્રમણ થાય છે. મકરસંક્રાંતિના દિવસે સૂર્ય ધન રાશિમાંથી મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે. એક રાશિ છોડીને બીજી રાશિમાં પ્રવેશવાની આ વિસ્થાપન પ્રક્રિયાને સંક્રાંતિ કહેવાય છે. જ્યોતિષીય ગણતરી મુજબ સૂર્ય મકરસંક્રાંતિથી જ ઉત્તરાયણ થશે.

મકરસંક્રાંતિની વાર્તા-
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, મકરસંક્રાંતિના દિવસે ગંગાજી રાજા ભગીરથની પાછળ ચાલીને કપિલ મુનિના આશ્રમમાંથી પસાર થઈને સમુદ્રમાં ગયા હતા. એટલા માટે આ દિવસે ગંગામાં સ્નાન કરવાનું વિશેષ મહત્વ છે. રાજા સાગરના 60 હજાર પુત્રોની ભટકતી આત્માઓને માતા ગંગાએ મોક્ષ આપ્યો હતો. આ કારણે મકરસંક્રાંતિનું મહત્વ વધી જાય છે. આ દિવસે લોકો ખાસ કરીને ગંગા સાગરની મુલાકાત લે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ રીતે તેમની આત્મા શુદ્ધ થાય છે.

રાક્ષસે આર્યમા દેવને કેદ કર્યો-
પૌરાણિક કથાઓમાં એવી પણ એક વાર્તા છે કે એક રાક્ષસે પૂર્વજોના દેવ આર્યમાને અધર્મ ફેલાવવા માટે કેદ કરી દીધો હતો. આર્યમાએ દેવતા હતા જે મૃત આત્માઓને સ્વર્ગમાં લઈ જવાનો માર્ગ બતાવતા હતા. તેમની ગેરહાજરીમાં, આત્મા રસ્તો ભટકી ગઈ અને અવકાશમાં મોટેથી વિલાપ કરવા લાગ્યા. પછી દેવી ગંગાના પ્રેમાળ હૃદયમાંથી આ રીતે જોવાયુ નહીં અને તેમણે શ્રીહરિને તેમના દુઃખ દૂર કરવા પ્રાર્થના કરી.

ભગવાન વિષ્ણુએ વરદાન આપ્યું-
ગંગાના આહ્વાન પર, શ્રી હરિ તે જ માર્ગે આવ્યા જ્યાંથી દેવી શ્રી હરિના ચરણોમાં પૃથ્વી પર આવ્યા હતા. ભગવાન વિષ્ણુ જેમ જેમ આગળ વધતા રહ્યા તેમ તેમ તેમની ઈચ્છાથી દરેક પગલે સોનાની સીડી તૈયાર કરવામાં આવી રહી હતી. આ સીડી તેમને ગંગાના કિનારે હરિદ્વાર લઈ આવી.

દેવી ગંગાએ શ્રીહરિની સ્તુતિ કરી. ત્યારે ભગવાને તેમને વરદાન આપ્યું કે જે સીડી પરથી હું આવ્યો છું, આ સીડી હવે મૃત આત્માઓને મોક્ષના માર્ગે લઈ જશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે કુંભ અને સંક્રાંતિ પર જે લોકો અહીં તમારા જળથી સ્નાન કરશે અને સૂર્ય નારાયણની પૂજા કરશે, તેઓ પણ સ્વર્ગના હકદાર બનશે. એવું કહેવાય છે કે તેથી સંક્રાંતિ પર દેવતાઓ પણ પૃથ્વી પર દેખાય છે.