લદ્દાખમાં બૌદ્ધ સાધુનો માર્ચથી કેમ વધી રહ્યો છે તણાવ, આ છે સમગ્ર મામલો

લદ્દાખ: દેશમાં ફેલાઇ રહેલા તણાવ અને હિંસાની ઘટનાઓ વચ્ચે લદાખ સાંપ્રદાયિક તણાવ સામે ઝઝૂમી રહ્યા છે! દેશની સૌથી મોટી ઉત્તરી કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશ લદ્દાખમાં એક બૌદ્ધ સાધુના માર્ચે તણાવ પેદા કરી દીધો છે. બૌદ્ધ બહુલ લેહના સાધુ દ્રારા 3 મેના શરૂ કરવામાં આવેલી માર્ચ 4 જૂનના રોજ મુસ્લિમ બહુલ કારગીલમાં સમાપ્ત થશે અને આ લોકો કારગીલમાં એક બૌદ્ધ વિહાર બનાવવામાં માંગે છે! લેહથી શરૂ થયેલી યાત્રામાં એક હજારથી વધુ લોકો સામેલ છે. 

બૌદ્ધગુરૂ ચોસ્કયોંગ પાલગા રિનપોછેએ પોતાના અનુયાયીઓની સાથે કારગિલમાં એક વિવાદાસ્પદ સ્થળ પર એક મઠનો પાયો રાખવાના ઉદ્દેશ્યથી યાત્રા શરૂ કરી. મુસ્લિમ સમુદાયના સભ્ય પહેલાં જ પ્રસ્તાવિત એકતરફી નિર્ણય પર વિરોધ વ્યક્ત કર્યો છે.  

બૌધ સમુદાયનું કહેવું છે કે કારગિલના મુખ્ય બજારમાં વર્ષ 1961 માં બુદ્ધની મિઠૌરી હતો એક ભવનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું. કારગિલમાં રહેનાર બૌદ્ધ સમુદાયના વિહાર માટે વિસ્તારમાં વરિષ્ઠોએ બે કેનાલ પર નિર્માણની પરવાનગી આપી છે, પરંતુ 1969 માં બાકી બચેલા બૌદ્ધોના મૃત્યું બાદ નિર્માણ પર વિરામ લાગી ગયો. કારગિલમાં 11 ટક મુસ્લિમ છે અને જે બૌદ્ધ ધર્મને માનનાર છે. તે જનસ્કારમાં વધુ રહે છે. કારગિલ જિલ્લા મુખ્યાલયમાં ના બરાબર બૌદ્ધ સમુદાયના લોકો રહે છે. 

પરંતુ હવે પચાસ વર્ષના અંતરાલ બાદ બૌદ્ધ સમુદાયે ફરીથી બે આ મઠને બનાવવા માટે આંદોલન શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. આ મુદ્દો પ્રદેશ માટે એટલા માટે મહત્વ ધરાવે છે કારણ કે બંને સમુદાયના સભ્યોએ 2021 માં પહેલેવાર લદ્દાખની છઠ્ઠી અનુસૂચી માટે સ્થાનિક વિરાસત, સંસ્કૃતિ અને લોકોના અધિકારોની રક્ષા માટે પોતાની માંગ ઉઠાવવા માટે ગઠબંધન કર્યું હતું. પરંતુ હવે આ માર્ચમાં મુસ્લિમ અને બૌદ્ધ સમુદાયના સભ્ય એકબીજા વિરૂદ્ધ થઇ ગયા છે. 

કારગિલમાં સામાજિક અને ધાર્મિક સંગઠનોના સંગઠન કારગિલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ (કેડીએ)એ પહેલાં જ કારગીલ કમિશ્નરને એક પત્ર લખીને માર્ચનો વિરોધ વ્યક્ત કર્યો છે અને તેને રાજકારણથી પ્રેરિત અને લદ્દાખમાં સાંપ્રદાયિક સદભાવનાને બગાડવાનું કાવતરું ગણાવ્યું છે. કેડીએએ કારગીલમાં એક ગોમ્પાના નિર્માણના મુદ્દે લદ્દાખ બૌદ્ધ સંઘના પ્રતિનિધિઓની સાથે બેઠક કરી છે. બંને એકમોએ સહમતિ વ્યક્ત કરી આ મુદ્દે સૌહાદપૂર્ણ રીત ઉકેલી શકાય છે. પત્રમાં લખ્યું છે. 

આવી પરિસ્થિતિમાં આ મામલે કોઇ બહારી હસ્તક્ષેપ થવો, ક્ષેત્રમાં શાંતિ ભંગ કરવાનો પ્રયત્ન છે. કેડીએએ પત્રમાં લખ્યું છે! કેડીએના અનુસાર બોધગુરૂ ચોસ્કયોંગ પાલગા રિનપોછે તિબ્બત નિવાસી છે અને એટલા માટે તેમનું માર્ચ અને તેમની માંગ અવૈધ છે. 

જ્યાં કેડીએ અને એલબીએ આ મુદ્દે વાતચીત કરી રહ્યા છે. તો બીજી તરફની કારગીલ એકમએ સાધુને સમર્થન કર્યું છે. તેના પ્રમુખ સ્કારમા દાદુલે કહ્યું કે બૌદ્ધોને કારગિલમાં મઠ બનાવવાની અનુમતિ આપી ન શકાય છે. તેમણે કહ્યું કે અમે કોઇ તણાવ પેદા કરવા માંગતા નથી, પરંતુ યોગ્ય પૂજાસ્થળ હોવું અમારો અધિકાર છે. 

વહિવટી તંત્ર અને પોલીસે ઉભરતી સ્થિતિનો સામનો કરવા માટે કમર કસી છે અને પોલીસને સ્થિતિનો સામનો કરવા માટે કહ્યું છે. પરંતુ સ્થાનિક લોકોનો આરોપ છે કે સ્થાનિક વહિવટીતંત્ર પ્રદર્શનકારીઓએ સાથે હાથ મિલાવી રહી છે અને કારગિલ ક્ષેત્રમાં શાંતિ ભંગ કરવા માંગે છે.