Gratuity Benefits: ପୂର୍ବ କମ୍ପାନୀ ଦେଉନି କି ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି? ଏହି ଉପାୟରେ ପାଇବେ ମୂଳ ଓ ସୁଧ

ଆପଣଙ୍କ ପୁରୁଣା କମ୍ପାନୀ ଆପଣଙ୍କ ଟଙ୍କାର ସଠିକ୍ ହିସାବ ସହ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଦେଉନାହିଁ କି ? ତେବେ ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କ ଅଧିକାର ବିଷୟରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ଦେବୁ ।

Gratuity Benefits: ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ଦରମା ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ଚାକିରି (Job) ସମୟରେ ଟଙ୍କା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅନେକ ସୁବିଧା ପାଇଥାଏ । ଏଥି ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି । କର୍ମଚାରୀ (employee) କମ୍ପାନୀଠାରୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପାଇଥାଏ । ସାଧାରଣତଃ ,, ଯେତେବେଳେ କର୍ମଚାରୀ ଚାକିରୀ ଛାଡନ୍ତି କିମ୍ବା ଚାକିରିରୁ ହଟାଯାଏ କିମ୍ବା ସେ ଅବସର (Retirement) ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଭାବରେ ଟଙ୍କା ମିଳିଥାଏ । କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ କିମ୍ବା ଦୁର୍ଘଟଣା କାରଣରୁ ଚାକିରୀ ଛାଡିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ, ତାଙ୍କୁ କିମ୍ବା ତାଙ୍କ ନୋମିନି (Nominee)ଙ୍କୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପରିମାଣ ଦିଆଯାଏ । କିନ୍ତୁ, ଅନେକ ଥର କମ୍ପାନୀ କିମ୍ବା ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ଚାକିରି ଛାଡିବା ପରେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଦେବାକୁ ଦ୍ୱିଧା କରନ୍ତି । ଯଦି ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ଏହା କରନ୍ତି ତେବେ ସେ ନିୟମ ଉଲ୍ଲଂଘନ (Violation of the law) କରୁଛନ୍ତି ।

ଯଦି ଆପଣ ଏକ କମ୍ପାନୀରେ ୪ ବର୍ଷ ୨୪୦ ଦିନ କାମ କରନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପାଇବାକୁ ହକଦାର । ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ସୀମା ପରେ ଆପଣ କମ୍ପାନୀ ଛାଡିଥିଲେ ବି କମ୍ପାନୀ ଆପଣଙ୍କୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଦେବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ (Mandatory)। ଯଦିଓ କମ୍ପାନୀ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଦେବାକୁ ମନା କରେ, ଆପଣ ନିଜର ଅଧିକାର ଦାବି କରିବାକୁ ଅନେକ ବିକଳ୍ପ ଆପଣେଇ ପାରିବେ ।

କେତେ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଟଙ୍କା ଆସେ?
ଚାକିରି ଛାଡିବା ପରେ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପ୍ରତ୍ୟାହାର ପାଇଁ ଆବେଦନ (Apply) କରିବାକୁ ପଡିବ । ଏଥିପାଇଁ ଆପଣଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଆବେଦନ କରିବାକୁ ପଡିବ । ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ଆବେଦନ କରିବାର ୩୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଟଙ୍କା ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ (Bank account)ରେ ପହଞ୍ଚିଯିବ। ଯଦି କମ୍ପାନୀ ଏହି ଅବଧି ପରେ ମଧ୍ୟ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ରାଶି ଜମା କରୁ ନାହିଁ, ତେବେ ପରେ ସୁଧ ସହିତ ଏହି ରାଶି ଦେବାକୁ ପଡିବ ।

ଯଦି ଆପଣଙ୍କୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ମିଳୁ ନାହିଁ ତେବେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତୁ 

ଯଦି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କମ୍ପାନୀ ଆପଣଙ୍କୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପ୍ରଦାନ କରେ ନାହିଁ, ତେବେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆପଣଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କୁ ଏକ ଆଇନଗତ ନୋଟିସ୍ (Notice) ପଠାନ୍ତୁ । ଯଦି ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପରେ ମଧ୍ୟ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଦେବାରେ ବିଫଳ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଭିଯୋଗ (Allegation) କରିପାରିବେ । ସାଧାରଣତଃ ଜଣେ ସହକାରୀ ଶ୍ରମ କମିଶନର (Assistant Labor Commissioner) ହେଉଛନ୍ତି ଜିଲ୍ଲାର ଶ୍ରମ କମିଶନରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ।

ଅଧିକାରୀମାନେ ଏମିତି ଟଙ୍କା ଦେବେ 
ଯଦି ତୁମେ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପାଇଁ ହକଦାର, ତେବେ ଅଧିକାରୀ ତୁମର ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଦେବାକୁ କମ୍ପାନୀ (Company)କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବେ । ଏହି ଅର୍ଡର ପାସ କରିବାର ୩୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ କମ୍ପାନୀକୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଟଙ୍କା (Gratuity Money) ଦେବାକୁ ପଡିବ । ଯଦି ଏହା ନହୁଏ, ତେବେ ୧୫ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକାରୀ କମ୍ପାନୀ ବିରୋଧରେ ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ (Legal action) ଆରମ୍ଭ କରିପାରିବେ ।

ଦଣ୍ଡ କ’ଣ?

ଯଦି ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଦେଉନଥିବା ନେଇ ଦୋଷୀ (Convicted) ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ପେମେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଟି ଆକ୍ଟ, ୧୯୭୨ (Payment of Gratuity Act, 1972) ଉଲ୍ଲଂଘନ ଅଭିଯୋଗରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରାଯିବ, ଯେଉଁଥିରେ ୬ ମାସରୁ ୨ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦଣ୍ଡ (Punishment)ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି। ବର୍ଷ ତଥାପି, ଅନେକ ଥର ନିଜ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହୁଏ । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ନିଯୁକ୍ତିଦାତା କେବଳ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ଦେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇନଥାଏ, ବରଂ ବିଳମ୍ବିତ ଅବଧି ପାଇଁ ସୁଧ (Interest) ଦେବାକୁ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଅନେକ ଥର ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଜୋରିମାନା (Fine) ଲାଗୁ କରାଯାଇଛି ।