Property Knowledge: ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ કરવું યોગ્ય કે નહીં? પ્લોટ, જમીન કે મકાન ખરીદતા પહેલાં જાણી લો

નવી દિલ્હીઃ ભારતીય નોંધણી અધિનિયમમાં એવી જોગવાઈ છે કે જો 100 રૂપિયાથી વધુ કિંમતની કોઈપણ પ્રકારની મિલકત કોઈપણ રીતે ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે તો તે લેખિતમાં હશે. તેની નોંધણી સબ-રજીસ્ટ્રાર કચેરીમાં થાય છે. મિલકતની નોંધણીને રજીસ્ટ્રી કહેવામાં આવે છે. મકાન, દુકાન, પ્લોટ કે ખેતીની જમીનની નોંધણી માટે સરકારે ફી ચૂકવવી પડે છે. પરંતુ, ઘણા લોકો હજુ પણ પ્રોપર્ટી વેચનાર સાથે પ્રોપર્ટીના ફુલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ કરીને પ્રોપર્ટી (Full payment Agreement of Property) ખરીદી રહ્યા છે. આમ કરવા પાછળ બે કારણો છે. કેટલાક સ્થળોએ, સરકાર રજિસ્ટ્રી બંધ કરે છે, જ્યાં સંપૂર્ણ ચુકવણી કરાર પર મિલકત ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે. બીજું ઘણા લોકો રજિસ્ટ્રી ફી બચાવવા માટે પણ આનો સહારો લે છે.

હવે પ્રશ્ન એ થાય છે કે રજિસ્ટ્રી કરાવ્યા વિના માત્ર ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ પર મિલકત ખરીદવી એ નફાકારક સોદો છે? પંજાબ અને હરિયાણા હાઈકોર્ટના એડવોકેટ સુધીર સહારન કહે છે કે અમે ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ કરીને મિલકત ખરીદવાને બિલકુલ વાજબી સોદો કહી શકીએ નહીં. જો તમે તમારી મહેનતની કમાણી પ્રોપર્ટીમાં રોકાણ કરવા માંગો છો, તો તમારે હંમેશા એવી પ્રોપર્ટી ખરીદવી જોઈએ જેનું રજીસ્ટ્રેશન થઈ શકે. અને સ્ટેમ્પ ડ્યુટી બચાવવા માટે ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ અથવા વસિયત જેવી પદ્ધતિઓ અપનાવવાનું હંમેશા ટાળવું જોઈએ.

આ પણ વાંચોઃ કેટલા રૂપિયામાં પ્રિન્ટ થાય છે 10, 100, 500 અને 2,000 રૂપિયાની નોટ? જરા જાણી લેજો

ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટનો અર્થ છે માત્ર મનની શાંતિ
ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ ફક્ત બે લોકો વચ્ચેના વિશ્વાસ અને સંબંધ પર આધારિત છે. ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ પર મિલકત ખરીદવી એ ફક્ત તમારી જાતને સાંત્વના આપવા માટે છે. પાવર ઓફ એટર્ની અથવા ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ તમને કોઈપણ મિલકતની કાનૂની માલિકી આપતું નથી. આવા કિસ્સાઓ આવનારા દિવસોમાં આવતા રહે છે, જેમાં કોઈએ ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ કરીને મિલકતનો કબજો મેળવી લીધો હતો. થોડા સમય પછી મિલકત વેચનાર વ્યક્તિએ તે મિલકત પર દાવો કર્યો.

એટલું જ નહીં, ઘણી વખત મિલકત વેચનારના મૃત્યુ પછી, ફક્ત તેના બાળકો અથવા નજીકના સંબંધીઓ જ આવી મિલકત પર પોતાનો દાવો વ્યક્ત કરે છે. આવા સંજોગોમાં ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ મેળવનાર વ્યક્તિ નાણાંનું રોકાણ કરીને મુશ્કેલીમાં મુકાય છે. ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટએ શીર્ષકનો દસ્તાવેજ નથી. ન તો મિલકતનું મ્યુટેશન એટલે કે ફાઇલિંગ નકારવામાં આવે છે. કોર્ટમાં આવા કેસો હંમેશા નબળા હોય છે અને રજિસ્ટ્રી વિના તમે મિલકત પર તમારા માલિકી હકો રજૂ કરી શકતા નથી. સંપત્તિ તમારા હાથમાંથી જતી રહેવાનું જોખમ વધારે છે.

આ પણ વાંચોઃ Gold Price Today: તાબડતોડ વધી રહ્યાં છે સોનાના ભાવ, અહીં મળી રહ્યું છે સસ્તુ સોનું

ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ સાથે રજિસ્ટ્રી કરી શકાય છે?
એડવોકેટ સુધીર સહારન કહે છે કે રજિસ્ટ્રી ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટના આધારે કરી શકાય છે. જો ખરીદનાર અને વેચનાર વચ્ચે કોઈ વિવાદ નથી, તો રજિસ્ટ્રી સરળતાથી થઈ જાય છે. જો હરિયાણાની વાત કરીએ તો ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ કર્યા બાદ જો પ્રોપર્ટી વેચનાર રજિસ્ટ્રી કરાવવાનો ઇનકાર કરે તો કોર્ટનો દરવાજો ખખડાવીને એગ્રીમેન્ટ પૂર્ણ કરી શકાય છે. પરંતુ આ માટે કેટલીક શરતો પૂરી કરવી પડશે.

જો તમે લોન લેવા જાવ છો તો રાહ જુઓ, પહેલા આ જુઓ...
ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ નિર્ધારિત સ્ટેમ્પ પેપર પર હોવો જોઈએ. તેના પર ખરીદનાર અને વેચનાર બંનેની સહી તેમજ સાક્ષીઓની સહી હોવી જોઈએ. ઉપરાંત 2 લાખ રૂપિયાથી વધુની મિલકતની ચુકવણી ચેક અથવા બેંક ટ્રાન્સફર દ્વારા થવી જોઈએ. સહારન કહે છે કે જો ફૂલ પેમેન્ટ એગ્રીમેન્ટ ઉપરોક્ત શરતોને પૂર્ણ કરે છે, તો ખરીદદારનો દાવો મજબૂત બને છે અને વેચનારને કોર્ટ દ્વારા નોંધણી કરાવવાની ફરજ પડી શકે છે.