`બોસ હો તો ઐસા` : કોણ છે સવજીભાઈ ધોળકિયા? સુરતના હીરા બજારના ગણાય છે બાદશાહ, 12 હજાર કરોડની બનાવી મિલકત

Surat's Diamond King : દુનિયામાં શ્રીમંતથી-શ્રીમંત બનવાની સ્ટોરી ઘણી છે. અમે તમારા માટે આવી જ એક વાર્તા લાવ્યા છીએ જે જીતના અદ્ભુત પ્રમાણપત્ર તરીકે ઉભી છે. આજે અમે તમને જેનો પરિચય કરાવીએ છીએ, તેમણે સફળતાનું એવું સ્તર હાંસલ કર્યું છે કે જેની સરખામણી કોઈ કરી શકે નહીં. નામ છે સુરતના હીરાના વેપારી સવજીભાઈ ધોળકિયા.

ગુજરાતના મોરબી જિલ્લાના દુધલા ગામના રહેવાસી સવજીભાઈ ધોળકિયા પોતાના ખિસ્સામાં માત્ર 12 રૂપિયા લઈને પ્રવાસે નીકળ્યા હતા. ચોથા ધોરણથી આગળ ક્યારેય પ્રગતિ ન કરી હોવા છતાં, તેઓએ એક પ્રભાવશાળી સ્થાન બનાવ્યું છે જે આરબોના સામ્રાજ્યોને ટક્કર આપે છે. તેમની દ્રઢતા દ્વારા તેમણે રૂ. 12ને રૂ. 12,000 કરોડથી વધુની કિંમતમાં ફેરવી નાખ્યા છે. જેઓ કર્મચારીઓને ઉદારતાથી બોનસ અને ભવ્ય ભેટોથી સન્માને છે.

રૂ. 12 થી રૂ. 12,000 કરોડના બિઝનેસ સામ્રાજ્યની સફર
1962માં જન્મેલા સવજીભાઈ ગુજરાતના અમરેલીના દુધાળામાં એક ખેડૂત પરિવારમાં ઉછર્યા હતા. તેણે 1977માં પોતાના પરિવાર પાસેથી માત્ર 12.50 રૂપિયા ઉછીના લઈને પોતાની સફર શરૂ કરી હતી, તેમણે માત્ર ચોથા ધોરણ સુધી જ અભ્યાસ પૂરો કર્યો હતો. આ રકમથી માંડ માંડ સુરત સુધીનું તેમનું બસ ભાડું આવતું હતું. જો કે, જ્યારે પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છા મજબૂત હોય છે, ત્યારે અવરોધો માત્ર અવરોધો જ રહે છે. સવજીભાઈની જીવનકથા આ પ્રતીતિની સાક્ષી છે. તેમની વર્તમાન નેટવર્થ આશ્ચર્યજનક $1.5 બિલિયન છે, જે લગભગ રૂ. 12,000 કરોડની બરાબર છે.

મુશ્કેલીમાં પણ એમને રસ્તો બનાવ્યો
સવજીભાઈ માત્ર 13 વર્ષના હતા ત્યારે આર્થિક સંકડામણના કારણે તેમનું ભણતર ઓછું થઈ ગયું હતું. 1977 માં માત્ર રૂ. 12.50 સાથે, તેઓ તેમના કાકા, એક હીરાના વેપારી સાથે રહેવા સુરત ગયા. અહીં જ તેને હીરાના વેપારની જટિલતાઓ સમજાઈ હતી. સુરતમાં એક કારખાનામાં તેમની શરૂઆતની નોકરીએ તેમને માત્ર 179 રૂપિયાનો માસિક પગાર મેળવ્યો હતો. જરૂરિયાતો માટે 140 રૂપિયા ફાળવ્યા પછી તેઓ 39 રૂપિયા બચાવવામાં સફળ રહ્યો. એક મિત્ર પાસેથી હીરાને પોલિશ કેવી રીતે કરવું તે શીખીને, તેમણે લગભગ એક દાયકા આ વેપારમાં સમર્પિત કર્યા અને ધીમે ધીમે તેનો વ્યવસાય વિસ્તાર્યો.

કર્મચારીથી માલિક બનવાની સફર
 વર્ષ 1984 એ એક મહત્વપૂર્ણ વળાંક હતો જ્યારે સવજીભાઈએ તેમના ભાઈઓ હિમંત અને તુલસી સાથે હરિ કૃષ્ણ એક્સપોર્ટર્સની સ્થાપના કરી. કંપની ડાયમંડ અને ટેક્સટાઈલ એમ બંને ક્ષેત્રે કામ કરે છે. જે સ્થાન એક સમયે તેમનું રોજગારનું સ્થળ હતું તે ટૂંક સમયમાં જ તેમને પોતાના સાહસમાં ફેરવાઈ ગયું. હીરા અને કાપડના સાહસો 6000 થી વધુ કર્મચારીઓને રોજગારી આપે છે, જે તેમના ઉત્પાદનોની ગુણવત્તા માટે જ નહીં પરંતુ તેમની પારદર્શિતા માટે પણ પ્રખ્યાત છે.

કર્મચારીઓને બોનસમાં કાર, ઘર
સવજીભાઈ ધોળકિયાએ મોટો ધંધો વસાવ્યો છે. તેઓ કર્મચારીઓને ઘર, કાર અને મોપેડ સહિત બોનસ અને ભવ્ય ભેટો આપે છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, કેટલાક કર્મચારીઓએ તેમની પ્રશંસાના પ્રતીક તરીકે મર્સિડીઝ કાર પણ મેળવી છે. તેમની નમ્રતા અને ઉદારતા માટે જાણીતા, સવજીભાઈ તેમના કર્મચારીઓ દ્વારા એક પરોપકારી નેતા તરીકે આદરણીય છે. તેમની ખ્યાતિ વૈશ્વિક સ્તરે ફેલાયેલી છે, તેઓ તેમના કર્મચારીઓને આપેલા અસાધારણ દિવાળી બોનસને આભારી છે. બોનસ તરીકે કાર, ફ્લેટ અને જ્વેલરી આપવાની તેમની પરંપરાને વ્યાપક માન્યતા મળી છે.

હરિ કૃષ્ણ એક્સપોર્ટ્સના સ્થાપક અને ચેરમેન સવજીભાઈ ધોળકિયા દર દિવાળીએ તેમના કર્મચારીઓને ભવ્ય ભેટ આપવા માટે જાણીતા છે. સુરત સ્થિત હીરા વેપારીએ તેમના સમર્પણ અને સખત મહેનતના પ્રતીક રૂપે કેટલાક કર્મચારીઓને કાર, મકાન, ફિક્સ ડિપોઝિટ અને અન્ય મૂલ્યવાન ભેટો આપી છે.

નોંધનીય છે કે, હરિ કૃષ્ણ ડાયમંડ કંપનીએ 25 વર્ષથી નિષ્ઠાપૂર્વક સેવા આપનારા ત્રણ વરિષ્ઠ સંચાલકોને દિવાળી બોનસ તરીકે રૂ. 1 કરોડની કિંમતની મર્સિડીઝ કાર ભેટમાં આપી હતી. તેમજ દિલીપ નામના કર્મચારીના અકાળે અવસાન બાદ સવજીભાઈ ધોળકિયાએ દિલીપની વિધવાને એક કરોડ રૂપિયાનો ચેક અર્પણ કર્યો હતો. સવજીભાઈ ધોળકિયાના ઈતિહાસમાં આ પ્રકારનું પ્રોત્સાહન સમાયેલું છે તે અધોરેખિત કરવા જેવું છે. ધોળકિયાએ જણાવ્યું હતું કે, "પ્રથમ કાર ખરીદવી એ વ્યક્તિના જીવનની યાદગાર ઘટના છે. પ્રોત્સાહન તરીકે આ પ્રાપ્ત કરવું એ મારા કર્મચારીઓને વધુ સારું પ્રદર્શન કરવા, તેમની જીવનશૈલી સુધારવા અને તેમના પરિવારની ખુશીની ખાતરી કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે અને આખરે કંપનીને ફાયદો થાય છે."

સહાનુભૂતિ અને મહેનતના બીજ રોપવા
સવજીભાઈ સફળતા મેળવવાના સંઘર્ષને સમજે છે. 2017માં તેમણે તેમના પુત્ર હિતાર્થ ધોળકિયાને માત્ર 500 રૂપિયા આપીને હૈદરાબાદ મોકલ્યો હતો. આ નિર્ણયનો હેતુ તેમના પુત્રને રોજિંદા જીવનના પડકારો સામે લાવવાનો હતો. સખત મહેનતના મહત્વ પર ભાર મૂકતા, તેમણે એ પણ સુનિશ્ચિત કર્યું કે તેમનો પૌત્ર સામાન્ય વ્યક્તિના જીવનનો અનુભવ કરે. સવજીભાઈના પૌત્ર રુવિન ધોળકિયા અમેરિકાથી શિક્ષણ પૂર્ણ કરીને પરત ફર્યા હતા. તેમના પૌત્રને રોજેરોજ જે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે છે તેનાથી પરિચિત કરવા તે રુવિનને ચેન્નાઈ મોકલ્યો હતો. સવજીભાઈ માને છે કે પ્રત્યક્ષ અનુભવ કોઈપણ મેનેજમેન્ટ સ્કૂલ કરતાં વધુ શક્તિશાળી શિક્ષક તરીકે સેવા આપી શકે છે.

સવજીભાઈ ધોળકિયાની વાર્તા દ્રઢ સંકલ્પની શક્તિ અને પરોપકારની ભાવનાના પુરાવા તરીકે ઉભી છે. એક સાધારણ પૃષ્ઠભૂમિથી સફળતાના શિખર સુધીની તેમની સફર સખત મહેનત અને સહાનુભૂતિની પરિવર્તનકારી ક્ષમતાનું ઉદાહરણ આપે છે.