Lakshadweep: મુસ્લિમ પ્રભુત્વ ધરાવતા લક્ષદ્વીપને હડપવા માંગતું હતું પાકિસ્તાન, જાણો સરદાર પટેલે કેવી રીતે બચાવ્યું

Sardar Vallabhbhai Patel: ભારત અને માલદીવ વચ્ચે રાજદ્વારી તણાવના સમાચારો વચ્ચે અરબી સમુદ્રમાં સ્થિત લક્ષદ્વીપ સતત હેડલાઈન્સમાં છે. દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં સ્થિત વિશ્વના સૌથી નાના ઈસ્લામિક દેશ માલદીવની નવી મુઈઝુ સરકારને ચીન તરફી અને ભારત વિરોધી માનવામાં આવે છે. આ ધાર્મિક સંકુચિતતાના કારણે જ પડોશી દેશ પાકિસ્તાને ભાગલા પછી મુસ્લિમ બહુમતીવાળા લક્ષદ્વીપ પર કબજો કરવા માટે પોતાના પંજા ફેલાવ્યા હતા. આવો, જાણીએ કે દેશના પ્રથમ ગૃહમંત્રી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલે કેવી રીતે પાકિસ્તાનને રોક્યું અને તેના નાપાક ઈરાદાઓને પૂર્ણ થવા ન દીધા.

દેશના 500 થી વધુ રજવાડાઓનું એકીકરણ કરવામાં વ્યસ્ત હતા સરદાર પટેલ 
આઝાદી અને ભાગલા પછી દેશના ગૃહમંત્રી બનેલા મહાન સ્વાતંત્ર્ય સેનાની અને ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના નેતા સરદાર પટેલે મુત્સદ્દીગીરીથી દેશના 500 થી વધુ રજવાડાઓનું એકીકરણ પૂર્ણ કર્યું હતું. સરદાર પટેલે તેમની સાથે વાત કરીને મૂંઝાયેલા રજવાડાઓનો વિશ્વાસ જીત્યો. તો બીજી તરફ કેટલીક જગ્યાએ તેણે કુનેહપૂર્વક અને કડક પગલાં પણ લેવા પડ્યા હતા. ઐતિહાસિક તથ્યો અનુસાર, બુદ્ધિશાળી અને દૂરંદેશી વિચારસરણી સાથે કડક પગલાં લેવા માટે જાણિતા લોખંડી પુરુષ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ ન હોત તો અરબ સાગર સ્થિત મહત્વપૂર્ણ ચોકી લક્ષદ્વીપ પર લગભગ કબજો કરી લીધો હતો.

વ્યૂહાત્મક અને પ્રવાસન દૃષ્ટિકોણથી એકદમ ખાસ છે લક્ષદ્વીપ દ્વીપસમૂહ 
લક્કડાઇવ પણ કહેવાતા લક્ષદ્વીપ જમીનના મામલે લોકોને કંઇ ખાસ મોટું મળ્યું નથી. કારણ કે આ 36 દ્વીપસમૂહનું ક્ષેત્રફળ માત્ર 32.69 ચોરસ કિલોમીટર છે, પરંતુ પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય અને વ્યૂહાત્મક સ્થાન લક્ષદ્વીપને ભારતની વિશેષ સંપત્તિ બનાવે છે. ભૌગોલિક દ્રષ્ટિકોણથી જોઇએ તો તે અરબી સમુદ્રમાં ઉષ્ણકટિબંધીય સ્વર્ગ છે. તો બીજી તરફ પર્યટનની દ્રષ્ટિએ મોટાભાગે અનએક્સપ્લોર્ડ દરિયા કિનારો, સફેદ રેતીના બીચ, પરવાળાના ખડકોથી બનેલા ટાપુઓ, દરિયાઈ જીવોના હાડપિંજર પર બનેલા ટાપુઓ, જૈવવિવિધતા વગેરે તેને પર્યટન સ્થળ તરીકે વિશાળ સંભાવનાઓ સાથે રજૂ કરે છે.

ધાર્મિક આધાર પર વિભાજનને કારણે મુસ્લિમ બહુમતી લક્ષદ્વીપ પર પાકિસ્તાનની નજર
બ્રિટિશ શાસનથી આઝાદી પછી ભારતને આકાર આપવામાં સરદાર પટેલનું કાર્ય અત્યંત મહત્વપૂર્ણ હતું. ભારત સેંકડો રજવાડાઓમાં વિભાજિત થયું હતું અને તેમાંથી ઘણા સ્વતંત્ર ભારતમાં જોડાવા તૈયાર ન હતા. સરદાર પટેલની અથાક સમાવેશી કૂટનીતિ રંગ લાવી. તેઓ આ રજવાડાઓમાં શાહી અધિકારીઓને મળ્યા અને કહ્યું કે જો તેઓ સ્વતંત્ર ભારતમાં જોડાવાનું નક્કી કરશે તો રાજવીઓની પ્રતિષ્ઠા જળવાઈ રહેશે. તો બીજી તરફ ધાર્મિક આધાર પર ભારતના વિભાજનની જટિલ પ્રક્રિયા હેઠળ, બહુમતી મુસ્લિમ વસ્તી સાથે બ્રિટિશ નિયંત્રિત લક્ષદ્વીપને નવા રચાયેલા પાકિસ્તાન માટે એક સરળ વિકલ્પ માનવામાં આવતું હતું.

પાકિસ્તાની જહાજોના આગમન પહેલા ભારતીય અધિકારીઓએ લક્ષદ્વીપ પર ફરકાવ્યો હતો ત્રિરંગો 
સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલે તેમની ચુસ્ત રાજકીય સમજણને કારણે દક્ષિણ ભારતીય મલબાર દરિયાકાંઠે સ્થિત લક્ષદ્વીપ ટાપુઓના વ્યૂહાત્મક મહત્વને ઓળખી કાઢ્યું હતું. તેમણે દક્ષિણ ભારતમાં તૈનાત અધિકારીઓને સુરક્ષા કર્મચારીઓ સાથેનું જહાજ લક્ષદ્વીપ ટાપુઓ પર વહેલામાં વહેલી તકે મોકલવા નિર્દેશ આપ્યો હતો. અહેવાલો અનુસાર, પાકિસ્તાને લક્ષદ્વીપના આ ટાપુઓ પર દાવો કરવા માટે યુદ્ધ જહાજ પણ મોકલ્યું હતું, પરંતુ લક્ષદ્વીપ પહોંચવાની રેસમાં ભારતીયોએ તેમને હરાવીને ટાપુઓ પર ત્રિરંગો લહેરાવ્યો હતો. આ ઘટના બાદ પાકિસ્તાની જહાજને તેના બેઝ પર ખાલી હાથે પરત ફરવું પડ્યું હતું.

બૌદ્ધ જાતક કથાઓમાં લક્ષદ્વીપ ટાપુઓની ચર્ચા
સંસ્કૃત અને મલયાલમમાં લક્ષદ્વીપનો અર્થ 'એક લાખ ટાપુઓ' થાય છે. કાવરત્તી એ લક્ષદ્વીપની વર્તમાન વહીવટી રાજધાની છે, જે ભારતના સૌથી નાના કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ છે. હાલમાં તેની 96 ટકાથી વધુ વસ્તી ઇસ્લામને અનુસરે છે, તે અગાઉ ઇસ્લામ પ્રભુત્વ ધરાવતું ન હતું. એરીથ્રીયન સમુદ્રના પેરીપ્લસ પ્રદેશમાં લક્ષદ્વીપ વિશે એક લેખ છે. આ મુજબ, પૂર્વ છઠ્ઠી સદીની બૌદ્ધ જાતક વાર્તામાં લક્ષદ્વીપ દ્વીપસમૂહની ચર્ચા કરવામાં આવી છે. હિંદુ અને બૌદ્ધ ધર્મના અનુયાયીઓ લક્ષદ્વીપમાં રહેતા હતા. ઇસ્લામને 631 એડીમાં એક આરબ સૂફી ઉબૈદુલ્લા દ્વારા અહીં લાવવામાં આવ્યો હતો. સરકારી દસ્તાવેજોમાં લક્ષદ્વીપમાં ઇસ્લામનું આગમન સાતમી સદીમાં 41 હિજરા આસપાસ હોવાનું જણાવાયું છે. અહીંના રાજા ચેરામન પેરુમલે ઈ.સ. 825માં ઈસ્લામ અંગીકાર કર્યો હતો. લક્ષદ્વીપના સંપર્ક અને આરબો સાથેના વેપારને કારણે તેમનો પણ પ્રભાવ રહ્યો હતો.

રાષ્ટ્રપતિએ લક્ષદ્વીપમાં પ્રશાસકની નિમણૂક કરી
ઈતિહાસ મુજબ, લક્ષદ્વીપ દ્વીપસમૂહ પર છેલ્લા ચોલ રાજાઓ અને ત્યારબાદ 11મી સદી દરમિયાન કેન્નાનોરના રાજાઓ દ્વારા શાસન કરવામાં આવ્યું હતું. પાછળથી લક્ષદ્વીપ પર પોર્ટુગીઝ અને પછી ચિરક્કલ હિન્દુ શાસકો દ્વારા 16મી સદી સુધી શાસન કર્યું, ત્યારબાદ અરક્કલ મુસ્લિમો, પછી ટીપુ સુલતાન અને પછી અંગ્રેજોનું શાસન રહ્યું છે.

1947 માં આઝાદી પછી, 1956 માં, તેને ભાષાના આધારે ભારતના મદ્રાસ પ્રેસિડેન્સીમાં ભેળવી દેવામાં આવ્યું. જે બાદ તેનો કેરળ રાજ્યમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. પછી એ જ વર્ષે લક્ષદ્વીપને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો. અગાઉ તે Laccadive, Minicoy, Amindivi તરીકે ઓળખાતું હતું. વર્ષ 1971 પછી આ વિસ્તારનું નામ લક્ષદ્વીપ પડ્યું. લક્ષદ્વીપનું સંચાલન ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા નિયુક્ત પ્રશાસક દ્વારા કરવામાં આવે છે. કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં, સ્થાનિક લક્ષદ્વીપ વહીવટીતંત્ર દૈનિક શાસન અને વિકાસ યોજનાઓ માટે જવાબદાર છે.