આખા દેશની નજર જગન્નાથ મંદિર પર, ખુલી રહ્યો છે વર્ષો જૂનો ખજાનો, જેની રક્ષા સાપ કરે છે

Ratna Bhandar : ઓડિશાના પુરીમાં જગન્નાથ મંદિરનો રત્ન ભંડાર (તિજોરી) આજે 14 જુલાઈના રોજ ખોલવામાં આવી રહી છે. મંદિરનો તિજોરી છેલ્લે 46 વર્ષ પહેલા 1978માં ખોલવામાં આવી હતી. લોકસભા અને ઓડિશા વિધાનસભાની ચૂંટણી દરમિયાન તેને ફરીથી ખોલવાનો મુદ્દો મુખ્ય રાજકીય મુદ્દો બનાવવામાં આવ્યો હતો. જેના બાદ હવે રત્ન ભંડારના દ્વાર ખોલવાનો નિર્ણય લેવાયો છે. પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર, હાલમાં રત્નભંડાર ખોલવાને લઈને મંદિર પરિસરમાં બેઠક ચાલી રહી છે. બેઠકમાં આગળની રણનીતિ નક્કી કરવામાં આવશે. ખજાનો ખુલી રહ્યો હોવાથી સિંહ ગેટ પર સુરક્ષા વધારી દેવામાં આવી છે. સિંહ દરવાજાની જ બાજુમાં મંદિરની અંદર એક રત્ન ભંડાર છે. રત્નદ્વારના તાળા તૂટવાની સ્થિતિ છે તો પ્રક્રિયા કેવી રીતે પૂર્ણ થશે તેની ચર્ચા ચાલી રહી છે. દરવાજાનો લોક ખોલતી વખતે મેજિસ્ટ્રેટ હાજર રહેશે. તો RBI ની ટીમ, ASI ની ટીમ પણ હાજર રહેશે. વાત એવી છે, શુભ મુહૂર્તમાં આ ટીમ અંદર જશે. જોકે, આ વચ્ચે મંદિરમાં ભક્તોની ભારે ભીડ સતત દર્શન માટે આવી રહી છે. ભક્તોના દર્શનમાં કોઈ અડચણ ન આવે તે રીતે ચુસ્ત સુરક્ષા વ્યવસ્થા ગોઠવવામાં આવી છે

ભાજપે ચૂંટણીમાં વચન આપ્યું હતું 
પેનલના સૂચન મુજબ, પરંપરાગત પોશાકમાં પૂજારીઓ પહેલા મંદિરની અંદર ભગવાન લોકનાથની પૂજા કરશે. સાવચેતીના ભાગ રૂપે, અધિકૃત સ્ટાફ અને સાપ પકડનાર પહેલા અંદર જશે.2018 માં, તત્કાલિન કાયદા પ્રધાન પ્રતાપ જેનાએ વિધાનસભામાં જણાવ્યું હતું કે રત્ન ભંડારમાં 12,831 ભારી (11.66 ગ્રામ જેટલી એક ભારી બરાબર) સોનાના દાગીના હતા. આમાં કિંમતી પથ્થરો છે. 22,153 ભરેલા ચાંદીના વાસણો અને અન્ય વસ્તુઓ પણ છે. ભાજપે રાજ્યમાં વિધાનસભા ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન વચન આપ્યું હતું કે જો ઓડિશામાં ભાજપની સરકાર બનશે તો 12મી સદીના મંદિરની તિજોરી ખોલવામાં આવશે જેથી તેનું ઓડિટ થઈ શકે.

16 સભ્યોની બનેલી ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિએ તિજોરી ખોલવાનું સૂચન કર્યું હતું
પુરીમાં ભગવાન જગન્નાથના મંદિરનું સંચાલન રાજ્ય સરકારના કાયદા વિભાગ હેઠળ છે. મંદિરની પ્રબંધન સમિતિએ ઓડિશા હાઈકોર્ટના ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશ વિશ્વનાથ રથની આગેવાની હેઠળની ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિની દરખાસ્તોને મંજૂરી આપી છે, SOPsમાં કેટલાક ફેરફારો કર્યા છે અને તેને સરકારની મંજૂરી માટે મોકલ્યા છે.

રાજ્ય સરકાર દ્વારા રચવામાં આવેલી આ 16-સદસ્યની ઉચ્ચ-સ્તરીય સમિતિએ 14 જુલાઈના રોજ મંદિરના રત્ન સ્ટોર્સની તપાસ કરવા અને ત્યાં રાખવામાં આવેલા ઘરેણાં અને કિંમતી વસ્તુઓનું ઑડિટ કરવા માટે તિજોરી ખોલવાની ભલામણ કરી હતી.

ઓડિશાના કાયદા પ્રધાન પૃથ્વીરાજ હરિચંદને જણાવ્યું હતું કે રાજ્ય સરકાર મંદિર વ્યવસ્થાપન સમિતિ દ્વારા ભલામણ કરાયેલ સ્ટાન્ડર્ડ ઓપરેટિંગ પ્રોસિજર (SOPs) ના કાયદાકીય અને અન્ય પાસાઓની તપાસ કરી રહી છે. રાજ્ય સરકાર શનિવારે તેના નિર્ણયની માહિતી આપશે.

રત્ન ભંડારમાં શું છે 
રત્ન ભંડારમાં ભગવાન જગન્નાથના કિંમતી આભૂષણો રાખવામાં આવ્યા છે. 12મી સદીમાં બનેલું જગન્નાથ મંદિર ચાર ધામમાંથી એક છે. મંદિરની અંદર એક રત્ન ભંડાર છે જે બે ભાગમાં વહેંચાયેલું છે. તેનો બહારનો ભાગ ખુલ્લો છે, પરંતુ અંદરનો ભાગ હવે રહસ્ય બની ગયો છે.અહેવાલો કહે છે કે રત્ન ભંડારમાં ભગવાન જગન્નાથ, બલરામ અને સુભદ્રાના કિંમતી આભૂષણો છે, જે એક સમયે રાજાઓએ દાનમાં આપ્યા હતા. રથયાત્રા કે કોઈ ખાસ તહેવાર નિમિત્તે મૂર્તિઓને સજાવવા માટે બહારના સ્ટોરમાંથી ઘરેણાં લઈ જવામાં આવે છે, પરંતુ છેલ્લા 46 વર્ષથી અંદરની દુકાન ખોલવામાં આવી નથી.

રત્ન ભંડારનો દરવાજો 1985થી ખૂલ્યો નથી
ઈકોનોમિક ટાઈમ્સમાં છપાયેલા અહેવાલ અનુસાર, ગત સદીમાં જગન્નાથ મંદિરનો રત્ન ભંડાર 1905, 1926 અને 1978માં ખોલવામાં આવ્યો હતો અને ત્યાં હાજર કિંમતી વસ્તુઓની યાદી બનાવવામાં આવી હતી. અહેવાલો કહે છે કે આ પછી, રત્ના ભંડારનો અંદરનો ભાગ 1985માં એકવાર ખોલવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ સૂચિ અપડેટ કરવામાં આવી ન હતી.

જો કે, 1978માં 13 મે અને 13 જુલાઈ વચ્ચે રત્ન ભંડારમાં હાજર વસ્તુઓની યાદીમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે લગભગ 128 કિલો સોનું અને 222 કિલો ચાંદી હતી. આ સિવાય ઘણી સોના-ચાંદીની વસ્તુઓનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું ન હતું. 1978થી મંદિરમાં કેટલી મિલકત આવી છે તેનો કોઈ અંદાજ નથી.

હાઈકોર્ટના આદેશ બાદ ચાવીઓ ખોવાઈ જવાનો દાવો
મંદિરનો રત્ન ભંડાર ખોલવાની માંગ સમયાંતરે ઉઠતી રહી. આ અંગે ઓડિશા હાઈકોર્ટમાં ઘણી અરજીઓ દાખલ કરવામાં આવી હતી. તેથી, 2018 માં, ઓડિશા હાઈકોર્ટે રાજ્ય સરકારને રત્ન ભંડાર ખોલવાનો આદેશ આપ્યો હતો, પરંતુ 4 એપ્રિલ, 2018 ના રોજ, કોર્ટના આદેશ પર, જ્યારે 16 લોકોની ટીમ રત્ન ભંડારની ચેમ્બરમાં પહોંચી, ત્યારે તેઓએ ખાલી હાથે પાછા ફરો, કારણ કે એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે રત્ન સ્ટોરની ચાવી ખોવાઈ ગઈ છે.

તપાસ રિપોર્ટ સાર્વજનિક કરવામાં આવ્યો ન હતો
ચાવી ન મળવા પર હોબાળો થયો હતો, ત્યારબાદ તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી નવીન પટનાયકે 4 જૂન, 2018ના રોજ ન્યાયિક તપાસનો આદેશ આપ્યો હતો. તપાસ સમિતિએ 29 નવેમ્બર 2018ના રોજ સરકારને ચાવી સંબંધિત પોતાનો અહેવાલ સુપરત કર્યો હતો, પરંતુ સરકારે તેને સાર્વજનિક કર્યો ન હતો અને ચાવી વિશે કંઈ જ મળી શક્યું ન હતું. ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં જગન્નાથ મંદિર પ્રબંધન સમિતિએ રાજ્ય સરકારને ભલામણ કરી હતી કે 2024ની વાર્ષિક રથયાત્રા દરમિયાન રત્ન ભંડાર ખોલવામાં આવે.