Black Hole: શું આપણે કોઈ બ્લેક હોલમાં જીવી રહ્યા છીએ? વિજ્ઞાન પણ નથી કરતું આ ડરામણી સંભાવનાથી ઈનકાર!
જો આપણે બ્રહ્માંડમાં અવલોકન કરી શકાય તેવા તમામ દળ અને ઉર્જા સમાન સમૂહ અને ઉર્જા ધરાવતા બ્લેક હોલના કદની ગણતરી કરીએ, તો પરિણામો આશ્ચર્યજનક હશે. આ બ્લેક હોલ લગભગ અવલોકનક્ષમ બ્રહ્માંડ જેટલું જ કદનું હશે!
બ્લેક હોલની ત્રિજ્યા તેના દળના સીધા પ્રમાણમાં હોય છે, જ્યારે તેનું વોલ્યુમ તેની ત્રિજ્યાના ઘન સાથે પ્રમાણસર હોય છે. તેથી ત બ્લેક હોલ જેટલું ભારે હોય છે, તેની ઘનતા ઓછી છે. તેનો અર્થ એ છે કે બ્રહ્માંડની ત્રિજ્યા સાથે બ્લેક હોલની ઘનતા લગભગ એટલી જ હશે જેટલી આપણે બ્રહ્માંડમાં જોઈએ છીએ.
બ્રહ્માંડ અને બ્લેક હોલ વચ્ચે અન્ય સમાનતાઓ છે. જો આપણે બ્રહ્માંડના વિસ્તરણ પર ફરી નજર કરીએ, તો તે સ્પષ્ટ છે કે તે એક 'સિંગુલૈરિટી' - બિગ બેંગ - થી શરૂ થયું હતું. એટલે કે, એક સમય જ્યારે ઘનતા, તાપમાન અને ઉર્જા એટલી આત્યંતિક હતી કે ભૌતિકશાસ્ત્રના નિયમો તૂટી ગયા હતા. આ ગાણિતિક રીતે બ્લેક હોલમાં એકલતા સમાન છે. ગાણિતિક રીતે, બ્લેક હોલની ઘટના ક્ષિતિજની બહારની જગ્યાના ગુણધર્મો તેની અંદરના ગુણધર્મોના વિપરીત છે. કેટલાક અભ્યાસો એમ પણ કહે છે કે બ્લેક હોલના નિર્માણથી 'નાના બ્રહ્માંડ'ની રચના થઈ શકે છે.
બ્લેક હોલમાં ઈવેન્ટ હોરાઈઝન હોય છે જેની આગળ તમામ પ્રકાશ અને પદાર્થ ફસાઈ જાય છે. બ્રહ્માંડમાં પણ કંઈક આવું જ છે. બ્રહ્માંડની 'ઘટના ક્ષિતિજ' એ છે કે જેની બહાર આપણે જોઈ શકતા નથી કારણ કે ત્યાંથી પ્રકાશ આપણા સુધી પહોંચી શકતો નથી. ગાણિતિક રીતે કહીએ તો, બ્લેક હોલની ઘટના ક્ષિતિજની બહારના ગુણધર્મો તેની અંદરના ગુણધર્મોથી વિપરીત છે.
હોલોગ્રામ સિદ્ધાંત જણાવે છે કે સામાન્ય જનતાની એન્ટ્રોપી (ફક્ત બ્લેક હોલ નહીં) પણ સપાટીના ક્ષેત્રફળના પ્રમાણસર છે, વોલ્યુમના નહીં. વોલ્યુમ પોતે જ ભ્રામક છે અને બ્રહ્માંડ વાસ્તવમાં એક હોલોગ્રામ છે જેની સીમાની સપાટી પર માહિતી 'મુદ્રિત' છે. આ સિદ્ધાંતને કંઈક આ રીતે સમજીએ: અમુક અંતરે સ્થિત દ્વિ-પરિમાણીય સપાટીમાં આપણા વિશ્વનું વર્ણન કરવા માટે જરૂરી તમામ ડેટા હોય છે - અને હોલોગ્રામની જેમ, આ ડેટા ત્રણ પરિમાણોમાં દેખાવાનો અંદાજ છે. ટીવી સ્ક્રીન પર દેખાતા કેરેક્ટર્સની જેમ, આપણે સપાટ ધરી પર રહીએ છીએ જે દેખાવે એવું લાગે છે કે એમાં ઊંડાણ છે.