500 રૂપિયામાં આ ગુજરાતીએ બનાવ્યું છે 7500 કરોડનું સામ્રાજ્ય, પ્રેમથી લોકો કહે છે `કાકા`
જ્યારે તેઓએ પગારવાળી નોકરી છોડીને પોતાનો વ્યવસાય શરૂ કરવાનું નક્કી કર્યું ત્યારે તેમના ખિસ્સામાં માત્ર 500 રૂપિયા હતા. પરંતુ તેમની ઇચ્છાશક્તિ કરોડોની હતી. તેઓ મક્કમ હૃદયે પોતાના જીવનનો સૌથી મોટો નિર્ણય લેવા માટે તૈયાર હતા. તે એક હીરા વેચનારા પાસે ગયા અને કહ્યું, ‘મારે કાચા હીરા ખરીદવા છે.’ વિક્રેતાએ પૂછ્યું, ‘રોકડ કે ક્રેડિટ?’. તેમણે કહ્યું, ‘કેશ’. અને આ તે ક્ષણ હતી, જેણે ગુજરાતના હીરાના વેપારી ગોવિંદ ધોળકિયા નામના વ્યક્તિ માટે એક નવું નસીબ લખ્યું હતું, જેમણે ન માત્ર રૂ. 7,200 કરોડનું બિઝનેસ સામ્રાજ્ય જ બનાવ્યું, પરંતુ ભારતને હીરાના કામનું હબ પણ બનાવ્યું હતું.
ગુજરાતના દુધાળા ગામમાં 7 નવેમ્બર 1947 ના રોજ જન્મેલા ગોવિંદ ધોળકિયાનો ઉછેર નાનકડા ઘરમાં થયો હતો. સાત ભાઈ-બહેનો સાથે ગરીબ કૃષિ પરિવારમાં ઉછરેલા, તેમણે કોઈ વિશેષ વિશેષાધિકારો અથવા ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ વિના બાળપણનો અનુભવ કર્યો. પડકારો હોવા છતાં, ગોવિંદ ધોળકિયાનું બાળપણ સાદગીથી વીત્યું હતું. લોકો વચ્ચે તેઓ પ્રેમથી કાકા તરીકે ઓળખાતા, તે ઉદારતા અને દયાના લક્ષણોને મૂર્તિમંત કરે છે. તેમની સફર 1964 માં 17 વર્ષની ઉંમરે શરૂ થઈ. જ્યારે તેઓ સુરત જવા નીકળ્યા. તેમની પ્રેરણા માત્ર તેમના પરિવારને ટેકો આપવા માટે જ નહીં, પરંતુ તેમના સપનાને આગળ ધપાવવા, જે અપેક્ષાઓ કરતાં પણ વધુ હતી.
ગોવિંદ ધોળકિયા હીરા કાપવાનું અને પોલીશિંગનું કામ કરતા હતા. જો કે, તેમણે બે મિત્રો- વીરજીભાઈ અને ભગવાનભાઈ સાથે સ્વતંત્ર રીતે કામ કરવાનું નક્કી કર્યું. તેથી તેઓએ 10x15 ફૂટનો એક રૂમ દર મહિને 45 રૂપિયામાં ભાડે લીધો અને ત્યાંથી કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. તેઓ જે દેવોની પૂજા કરતા હતા તેના આધારે તેઓએ કંપનીનું નામ રાખ્યું - શ્રી રામકૃષ્ણ (SRK) એક્સપોર્ટ કંપની. તેઓએ હીરાભાઈ વાડીવાલા સાથે વ્યવહાર શરૂ કર્યો, જેઓ રફ હીરાનો વેપાર કરતા હતા. પોલિશ કર્યા પછી હીરાનું વજન રફના વજનના ઓછામાં ઓછા 28 ટકા હોવું જોઈએ, ધોળકિયાની ટીમે તેને 34 ટકા હાંસલ કર્યું, જે એક અસામાન્ય સિદ્ધિ હતી. આનાથી તેમને તેમની ફેક્ટરીમાં હીરાનું ઉત્પાદન કરવાનો વિચાર આવ્યો. તેથી, આ માટે, તેને રફ હીરાના સીધા સપ્લાયરની જરૂર હતી.
એપ્રિલ 1970 માં એક દિવસ ખિસ્સામાં 500 રૂપિયા લઈને ગોવિંદ ધોળકિયા સાઈકલ ચલાવીને રમેશભાઈ શાહની ઑફિસે ગયા અને ત્યાં બેઠેલા તેમના ભાઈ વસંતભાઈને મળ્યા. ધોળકિયાએ કહ્યું, "મારે રફ હીરા ખરીદવા છે." વસંતભાઈએ હળવેકથી પૂછ્યું, "રોકડ કે ક્રેડિટ પર?" “રોકડ,” ધોળકિયાએ કહ્યું.
જો કે, તે સમયે વસંતભાઈ પાસે હીરા નહોતા, તેમણે ધોળકિયાને કહ્યું કે જ્યારે તેઓ તેમને હીરા મેળવવામાં મદદ કરશે, ત્યારે તેઓ એક ટકા કમિશન વસૂલ કરશે, જે માટે ધોળકિયા ખચકાટ વિના સંમત થયા હતા. ત્યારબાદ તેઓ બાબુભાઈ રીખાવચંદ દોશી અને ભાનુભાઈ ચંદુભાઈ શાહની ઓફિસે ઉતર્યા ગયા. તેઓએ એક કેરેટની કિંમત રૂ. 91 દર્શાવી હતી, પરંતુ ઓછામાં ઓછી દસ કેરેટની ખરીદી કરવાની હતી. તેનો અર્થ એ કે રૂ. 910 અને રૂ. 10ની દલાલી ઉમેરવાની હતી. જ્યારે ધોળકિયાએ તેમને જાણ કરી કે તેમની પાસે માત્ર 500 રૂપિયા છે, ત્યારે તેઓ તેમના ઘરે પહોંચ્યા પછી બાકીના 410 રૂપિયા ચૂકવવાનું કહ્યું.
જોકે સમસ્યા એ હતી કે ઘરમાં પૈસા નહોતા. ધોળકિયા તક ગુમાવવા માંગતા ન હોવાથી તેમણે પેમેન્ટ કર્યું હતું. ઘરે પહોંચ્યા પછી, તે તેના બે મિત્રો પાસે ગયો અને વસંતભાઈને તેના જીવનનો પ્રથમ વેપાર કરવા માટે 410 રૂપિયા ઉછીના લીધા. ત્યારબાદ તેઓએ રફ હીરાને પોલિશ કરીને 10 ટકાના નફામાં વેચી દીધા. અને ત્યારથી, પાછું વળીને જોયું નથી.