500 Rupees Note: RBIକୁ ମିଳିଲାନି ୮୮ ହଜାର କୋଟିର ୫ଶହ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ, RTIରେ ହେଲା ବଡ଼ ଖୁଲାସା

500 Rupees Note: ଫ୍ରି ପ୍ରେସ ଜର୍ଣ୍ଣାଲରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୧,୭୬୦.୬୫ ନିୟୁତ ୫ଶହ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ କେଉଁଠାରେ ଅଛି ? ଓ ତାହା ରହସ୍ୟମୟ ଭାବରେ ନିଖୋଜ (missing) ହୋଇଯାଇଥିବା କେହି ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ, ଯେଉଁଥିରେ ନାସିକ ମେଣ୍ଟରେ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୧୫ ରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୁଦ୍ରିତ ୨୧୦ ନିୟୁତ ନୋଟ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ନିଖୋଜ ନୋଟ ଗୁଡିକର ଦାମ (price) ହେଉଛି ୮୮,୦୩୨.୫ କୋଟି । ବାରମ୍ବାର ଚେଷ୍ଟା ସତ୍ତେ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଭାଲ୍ଟରୁ ନିଖୋଜ ଥିବା ନୋଟ ଉପରେ କୌଣସି ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେବାକୁ ମନା କରିଦେଇଛନ୍ତି। ଭାରତର ସ୍ୱିକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ନୋଟ୍ ପ୍ରିଣ୍ଟିଙ୍ଗ୍ ତିନୋଟି ସରକାରୀ ମେସିନରେ ମୁଦ୍ରିତ ହୋଇଛି - ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ନୋଟ୍ ମୁଦ୍ରାନ୍ (ପି) ଲିମିଟେଡ୍, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ, ମୁଦ୍ରା ନୋଟ୍ ପ୍ରେସ୍, ନାଶିକ୍ ଏବଂ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ନୋଟ୍ ପ୍ରେସ୍, ଡିୱାସ୍ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (reserve bank of india) ଭାଲ୍ଟକୁ ପଠାଉଛି । ଯାହାକି ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତିର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଟେ ।

RTI ରୁ ବଡ ଖୁଲାସା .

ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ଆରଟିଆଇ (RTI) ଅଧିନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଏପରି ସୂଚନା ହାସଲ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହାକି କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା ମନୋରଂଜନ ରାୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମିଳିଥିଲା । ୩୭୫.୪୫୦ ନିୟୁତ ନୂଆ ଡିଜାଇନ୍ ୫ଶହ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ନାଶିକ୍ ମୁଦ୍ରା ନୋଟ୍ ପ୍ରେସ୍ ଦ୍ୱାରା ମୁଦ୍ରିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ରେକର୍ଡରେ କେବଳ ୩୪୫.୦୦୦ ମିଲିୟନ୍ ନୋଟ୍ ମିଳିଥିଲା, ଯାହା ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୧୫ ରୁ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୧୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଛପା ଯାଇଥିଲା । ଗତ ମାସରେ, ଅନ୍ୟ ଏକ ଆରଟିଆଇର ଉତ୍ତରରେ ନାଶିକ୍ ମୁଦ୍ରା ନୋଟ୍ ପ୍ରେସ୍ କହିଛି ଯେ, ୨୦୧୫-୨୦୧୬  ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଆରବିଆଇକୁ ୨୧୦ ମିଲିୟନ୍ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ୫ ଶହ ନୋଟ୍ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ରଘୁରାମ ରାଜନ ରିଜର୍ଭ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଥିଲେ।

ଏତେ ୫ଶହ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ କୁଆଡେ ଗଲା?

ନାଶିକ୍ ମୁଦ୍ରା ନୋଟ୍ ପ୍ରେସ୍ ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆକୁ ନୂତନ ଡିଜାଇନର ୫ଶହ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି, କିନ୍ତୁ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟ (Annual report)ରେ ନୂତନ ଡିଜାଇନ୍ ବିଷୟରେ ୫ଶହ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇ ନାହିଁ । ଯାହା ଏହାର ସାର୍ବଜନୀନ ଡୋମେନରେ ଅଛି । ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟରେ ଉନ୍ନତି ଭାବରେ ଡୋମେନ୍ ଜାରି କରାଯାଇଛି । ନାଶିକ୍ ମୁଦ୍ରା ନୋଟ୍ ପ୍ରେସ୍ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ଅଧିକ ସୂଚନାରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ୨୦୧୬-୨୦୧୭ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ୧,୬୬୨,୦୦୦  ନିୟୁତ ନୂତନ ଡିଜାଇନ୍ ୫ଶହ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି।

ଆରବିଆଇ ସମସ୍ତ ୫ଶହଟି ନୋଟ୍ ପାଇନାହିଁ ।

ଭାରତ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ନୋଟ୍ ମୁଦ୍ରାନ୍ (ପି) ଲିମିଟେଡ୍, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ ୨୦୧୬-୨୦୧୭ ମସିହାରେ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆକୁ ୫,୧୯୫.୬୫ ମିଲିୟନ ମୂଲ୍ୟର ୫ଶହ ନୋଟ୍ ଯୋଗାଇ ଦେଇଥିଲା ।  ୨୦୧୬-୨୦୧୭ ମସିହାରେ ବ୍ୟାଙ୍କ ନୋଟ୍ ପ୍ରେସ୍, ଦେୱାସ୍ ୫ଶହ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ଯୋଗାଇ ଦେଇଥିଲା। ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ତିନି ମିନିଟରୁ ମାତ୍ର ୭,୨୬୦ ମିଲିୟନ ନୂତନ ଡିଜାଇନ୍ ୫ଶହ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ପାଇଛି। ଏଥିରେ ଏକ ଅସୁବିଧା ଦେଖାଦେଇଛି, କାରଣ ଏହି ତିନି ମିନିଟ୍ ଏକାଠି ୮,୮୧୦.୬୫ ମିଲିୟନ ନୂତନ ଡିଜାଇନ୍ ୫ଶହ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ଛାପିଲେ, କିନ୍ତୁ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କେବଳ ୭,୨୬୦ ମିଲିୟନ ନୋଟ୍ ପାଇଛି ।

ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ ନୋଟ୍ ହରାଇବା ଏକ ପରିହାସ ନୁହେଁ ।

ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତିରେ ଘଟୁଥିବା ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନେଇ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଉଦାସୀନ ମନୋଭାବ ଦେଖାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ମିନିଟରେ ମୁଦ୍ରିତ ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟର ଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରା ନୋଟ ଏବଂ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଭାଲ୍ଟରେ ପ୍ରାପ୍ତ ମୋଟ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଏତେ ବଡ଼ ଫରକ ରହିଛି। ୧,୭୬୦.୬୫ ନିୟୁତ ନୋଟ ହଜିଯିବା କୌଣସି ପରିହାସ ନୁହେଁ । ମନୋରଂଜନ ରୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ଆମର ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଏବଂ ଏହାର ସ୍ଥିରତା ଉପରେ ସୁରକ୍ଷା ଚିନ୍ତା ବଢାଇଥାଏ। ଆରଟିଆଇ କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା ଏ ବିଷୟରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ବ୍ୟୁରୋ ଏବଂ ଇଡିଙ୍କୁ ଲେଖିଛନ୍ତି। ସେ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଇକୋନୋମିକ୍ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ବ୍ୟୁରୋ ଏବଂ ଏନଫୋର୍ସମେଣ୍ଟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ (Central Economic Intelligence Bureau and Enforcement Directorate)କୁ ଚିଠି ଲେଖି ତିନି ମିନିଟରେ ମୁଦ୍ରିତ କୋଟିରେ ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟର ମୁଦ୍ରା ନୋଟରେ ଅନିୟମିତତା ଘଟଣାର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାକୁ କହିଛନ୍ତି। ଭାରତର ବରିଷ୍ଠ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏହି ଅସଙ୍ଗତିକୁ ରକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ, ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଯେ ନୋଟଗୁଡିକ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଭାଲ୍ଟରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଏତେ ସମୟ ନେଉଛି ।

ବିରୋଧୀ ଦଳର ନେତା ଅଜିତ ପାୱାର ମୁଦ୍ରା ପ୍ରିଣ୍ଟିଂ ପ୍ରେସରେ ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ସ୍କାମର ଅଭିଯୋଗ ଆଣିଛନ୍ତି । ୨୦୧୬ ମସିହାରେ ୮୮ ହଜାର କୋଟି ମୂଲ୍ୟର ନୋଟ୍ କାରଖାନା ଗୁଡ଼ିକରେ ମୁଦ୍ରିତ ହୋଇଥିଲା | ଯଦିଓ ଅଜିତ ପାୱାର (ajit power) ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ସରକାରଙ୍କ ଭଣ୍ଡାରରେ ପହଞ୍ଚି ନାହିଁ। ସେ ଏକ ଖବରକାଗଜ ଉଦ୍ଧୃତ କରି ଏହି ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି। ଏହା ଉପରେ ଆରବିଆଇ ସ୍ପଷ୍ଟିକରଣ ଦେବା ଉଚିତ୍ ବୋଲି ଅଜିତ ପାୱାର ମଧ୍ୟ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ।