ગુજરાતી `ભાઇ` અને `બેન` માટે પાસપોર્ટ બનાવવામાં પડે છે મુશ્કેલી! જાણો કેમ?

Gujarat Passport Office: ભારતના વિવિધ રાજ્યોની લોકોને સંબોધવાની પોતાની વિશિષ્ટ રીત છે. જેમ કે ગુજરાતમાં માન આપવા માટે વ્યક્તિના નામની પાછળ ભાઈ કે બેન ઉમેરવામાં આવે છે. પરંતુ આદર આપવાની આ રીતથી લોકો માટે મુશ્કેલીઓ ઊભી થઈ છે. જેના કારણે હજારો લોકો સરકારી કચેરીઓના ચક્કર લગાવી રહ્યા છે. પાસપોર્ટ અને વિઝા મેળવવા માટે લોકો અહીંથી ત્યાં જઈને પોતાના નામમાંથી ભાઈ-બહેન કાઢી નાખે છે. ચાલો જાણીએ આવું કેમ થઈ રહ્યું છે.

શું છે મામલો?
અમદાવાદમાં રહેતી મહિલાને તેના નામના કારણે વિદેશ પ્રવાસ માટે અરજી કરવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. તેઓ વ્યવસાયે હેલ્થ પ્રોફેશનલ છે. તેણે જણાવ્યું કે તેના માતા-પિતાએ તેના નામ સાથે બેન ઉમેર્યું હતું. જોકેગુજરાતમાં પુરુષોના નામમાં 'ભાઈ' અને સ્ત્રીઓના નામમાં 'બેન' ઉમેરવાની પ્રથા છે. સમસ્યા એ છે કે દીપાબેનના કેટલાક દસ્તાવેજોમાં તેમનું નામ 'શિલ્પા બેન' લખવામાં આવ્યું છે જ્યારે અન્ય કેટલાક દસ્તાવેજોમાં 'શિલ્પા' નામનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. પાસપોર્ટ અને વિઝા માટે જરૂરી દસ્તાવેજોમાં નામની આ અસમાનતાને કારણે તેને વિદેશ જવા માટે વિઝા મળી શક્યા ન હતા.

ગુજરાતમાં 'ભાઈ' અને 'બેન'ની પરંપરા
ગુજરાતમાં નામની આગળ 'ભાઈ' અને 'બેન' શબ્દો ઉમેરવાની પ્રથા ઘણા સમયથી ચાલી આવે છે. ભારતના પ્રથમ ગૃહમંત્રી વલ્લભભાઈ પટેલથી લઈને ઉદ્યોગપતિ ધીરુભાઈ અંબાણીથી લઈને ઉત્તર પ્રદેશના ગવર્નર આનંદીબેન પટેલ સુધીના તમામના નામ સાથે 'ભાઈ' અને 'બેન' શબ્દો જોડાયેલા છે. તેનો હેતુ સામેની વ્યક્તિને સન્માન આપવાનો છે. નામ સાથે જોડાયેલી આ ફરિયાદ ગુજરાતની પાસપોર્ટ ઓફિસમાં મોટી સંખ્યામાં નોંધાઈ રહી છે. પાસપોર્ટ અને વિઝા માટે જન્મ પ્રમાણપત્ર, શાળા પ્રમાણપત્ર, આધાર કાર્ડ અને અન્ય દસ્તાવેજો જરૂરી છે. આ દસ્તાવેજોમાં (જેમ કે નામ) લખેલી માહિતીમાં તફાવત હોવાને કારણે પ્રક્રિયા આગળ વધતી નથી.

ગુજરાતના રીઝનલ પાસપોર્ટ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે તેમની પાસે દરરોજ લગભગ 4,000 અરજીઓ આવે છે, જેમાંથી એક ચતુર્થાંશ અથવા 1,000 થી વધુ અરજીઓ નામ બદલવા, જન્મ સ્થળના ફેરફાર અથવા જન્મતારીખમાં ફેરફાર સાથે સંબંધિત છે. આમાંથી લગભગ 800 અરજીઓ ભાઈ, બેન અને કુમારને દૂર કરવા અથવા ઉમેરવા સાથે સંબંધિત હોય છે.