ડાયાબિટીસનો ટાઈમ બોમ્બ છે ભારત! 50 ટકા લોકો જાણતા જ નથી કે તે બીમાર છે, આ રીતે કરો બચાવ

Diabetes Patients in India: લેન્સેટ જર્નલ અનુસાર ભારતમાં 21.2 કરોડ લોકોને ડાયાબિટીસ છે. બીજી તરફ વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનના ડેટા કહે છે કે, ભારતમાં અડધા લોકો જાણતા નથી કે તેમને ડાયાબિટીસ છે. મતલબ કે લગભગ 10.5 કરોડ લોકોને ડાયાબિટીસ છે પરંતુ તેઓ નથી જાણતા કે તેમના શરીરમાં આ ખતરનાક રોગ વધી રહ્યો છે. 

આ સ્થિતિ ખૂબ જ ડરામણી છે કારણ કે ડાયાબિટીસ એક રોગ છે. જે ધીમે-ધીમે કિડની, હૃદય, આંખો જેવા મહત્વપૂર્ણ અંગોને પણ ખરાબ કરવા લાગે છે. ત્યાં સુધી કે શરીરની નસોમાંથી લોહી નીકળી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં જરૂરી છે આ રોગને શક્ય તેટલી વહેલી તકે ઓળખવામાં આવે કારણ કે તેની ઓછામાં ઓછી અસર આપણા શરીર પર પડે.

લક્ષણોથી કેવી રીતે જાણ થાય કે ડાયાબિટીસ છે
મોટાભાગના લોકોને શરૂઆતના તબક્કામાં ડાયાબિટીસ હોવાની ખબર હોતી નથી. પરંતુ જ્યારે અચાનક શરીરમાં સમસ્યાઓ વધવા લાગે છે ત્યારે તેઓ ડોક્ટર પાસે જાય છે. પણ ત્યાં સુધીમાં ઘણું મોડું થઈ ગયું હોય છે. આનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે, શરૂઆતમાં શરીરમાં ડાયાબિટીસના લક્ષણો દેખાતા નથી. ઘણી વખત ડાયાબિટીસ થયા પછી પણ ટેસ્ટથી ખબર પડતી નથી. આવી સ્થિતિમાં સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શરૂઆતમાં જ ડાયાબિટીસની ઓળખ કેવી રીતે કરવી. નિષ્ણાત અનુસાર પ્રી-ડાયાબિટીક સ્ટેજમાં લક્ષણો દેખાવા મુશ્કેલ છે, પરંતુ કેટલાક લોકોમાં ખૂબ જ નાના લક્ષણો જોવા મળે છે.

જો તમે એલર્ટ ન હોવ તો તેના લક્ષણો ઓળખવા મુશ્કેલ છે. આમાં કેટલાક લક્ષણો જોવા મળે છે જેમ કે ગરદન, બગલ અને ગ્રોઈન એરિયામાં સ્કિન ડાર્ક થવા લાગે છે. તેમજ વારંવાર તરસ લાગવી, વારંવાર પેશાબ થવો, તીવ્ર ભૂખ લાગવી, થાક લાગવો, અસ્પષ્ટ દ્રષ્ટિ, હાથ-પગમાં નિષ્ક્રિયતા આવવી, વારંવાર ચેપ લાગવો, ઘા ઝડપથી રૂઝાતા નથી અને વજન ઘટવું આ પ્રી-ડાયાબિટીસના લક્ષણો હોઈ શકે છે. આવી પરિસ્થિતિઓમાં તમારે ડાયાબિટોલોજીસ્ટને મળવું જોઈએ. પરંતુ શ્રેષ્ઠ બાબત એ છે કે વર્ષમાં અથવા 6 મહિનામાં એકવાર તમારી બ્લડ સુગરની તપાસ કરાવો.

લક્ષણો ન દેખાય તો શું કરવું જોઈએ?
નિષ્ણાત અનુસરા સૌથી સારી બાબત એ છે કે તમારી શુગર ચેક કરાવો. જો તમે હેલ્થ પ્રત્યે એલર્ટ છો તો સૌથી સારૂ રહેશે કે વર્ષમાં એકવાર સ્ક્રીનીંગ પ્રિવેન્ટિવ હેલ્થ ચેકઅપ કરાવવું શ્રેષ્ઠ રહેશે. ડાયાબિટીસની તપાસ કરવાની આ સૌથી સચોટ રીત છે. કારણ કે જો આજે 10 સ્વસ્થ લોકોનો ટેસ્ટ કરવામાં આવે તો 2-3 લોકોને ચોક્કસપણે ડાયાબિટીસ હશે તેથી જ અમે દરેક પુખ્ત વ્યક્તિને સમયાંતરે તપાસ કરાવવાનું કહીએ છીએ.

કેવી રીતે સમજવું કે તમે પ્રી-ડાયાબિટીસ છો કે ડાયાબિટીસ
નિષ્ણાત અનુસાર ડાયાબિટીસની તપાસ કરવાનો સૌથી સારો રસ્તો સુગર પ્રોફાઇલ ચેક કરવાનો છે. 20-25 વર્ષની ઉંમરથી તમારે દર વર્ષે આ ટેસ્ટ કરાવવો જોઈએ. આ ટેસ્ટ ખર્ચાળ નથી અને તેમાં સમય પણ લાગતો નથી. સુગર પ્રોફાઈલમાં ત્રણ પ્રકારના ટેસ્ટ છે, પ્રથમ ખાલી પેટ પર બ્લડ સુગરનું પરીક્ષણ. બીજું ત્રણ મહિનામાં સુગરમાં સરેરાશ વધારો શું છે અને ત્રીજો રેન્ડમ ટેસ્ટિંગ છે. તમે ગમે ત્યારે રેન્ડમ ટેસ્ટ કરાવી શકો છો. જો ખાલી પેટે તમારું સુગર લેવલ 199mg/dL કરતા ઓછું હોય તો તમને સુગર બિલકુલ નથી. જો તે 100થી ઉપર જઈ રહ્યું છે અને 125થી આગળ નથી જઈ રહ્યું તો તેનો અર્થ એ છે કે તમે પ્રી-ડાયાબિટીક છો. ત્રીજી અને મહત્વની કસોટી એ ત્રણ મહિનાની સરેરાશ છે જેને HB1Ac કહેવાય છે. જો તે 5.7 ટકાથી ઓછું હોય તો તમને ડાયાબિટીસ બિલકુલ નથી પરંતુ જો તે 5.7 ટકાથી 6.4 ટકાની વચ્ચે હોય તો તમે પ્રિ-ડાયાબિટીક તબક્કામાં છો જ્યારે ગ્લુકોઝ સહિષ્ણુતા 140 mg/dL થી 199mg/dLની વચ્ચે હોય તો તે. પ્રી-ડાયાબિટીસ સ્ટેજમાં છે.

શું પ્રી-ડાયાબિટીક સ્ટેજથી નોર્મલ થઈ શકે છે?
જો આહારને યોગ્ય રીતે નિયંત્રિત કરવામાં આવે અને નિયમિત કસરત કરવામાં આવે તો 30 થી 35 ટકા લોકો પ્રી-ડાયાબિટીક સ્ટેજમાંથી સામાન્ય થઈ શકે છે. તે તમે કેવી રીતે વ્યાયામ અને આહાર પર આધાર રાખે છે.

પ્રી-ડાયાબિટીસને કેવી રીતે રિવર્સ કરવું
નિષ્ણાતો અનુસાર આ ખૂબ જ સરળ પદ્ધતિ છે પરંતુ જો તેને સમર્પણ સાથે કરવામાં આવે તો જ તે સફળ થઈ શકે છે. મોટાભાગના લોકો આ કરી શકતા નથી. તેના માટે મહેનત કરતાં વધુ સમર્પણની જરૂર છે. જો તમે પ્રતિજ્ઞા લો કે હવેથી તમે દરરોજ ઓછામાં ઓછો અડધો કલાક કસરત કરશો અને તમારા આહાર પર નિયંત્રણ રાખશો, તો આ ઉલટાવી શકાય છે. આ માટે તમારે એવી કસરત કરવી પડશે જેનાથી તમને પરસેવો થાય. હૃદયના ધબકારા વધવા જોઈએ. જેમ જેમ તમે દોડશો, તમને પરસેવો આવશે અને તમારા હૃદયના ધબકારા વધશે. પરંતુ પ્રથમ દિવસથી અચાનક આવું ન કરો. શરૂઆતમાં, તેને 10-15 દિવસ સુધી ખૂબ જ ધીરે ધીરે અને આરામથી કરો. આ પછી ઝડપ અને અંતર વધારવું પડશે.