મોબાઈલથી દૂર રાખો! જેટલી નાની ઉંમરે બાળક હાથમાં પકડશે સ્માર્ટફોન એટલી ઉંમરે બનશે રોગી

Smartphone usage child: બાળકોને પહેલીવાર કઈ ઉંમરે સ્માર્ટ ફોન આપવો - કેટલા સમય સુધી - મોબાઈલ ફોન આપવો કે નહીં - આ પ્રશ્ન દરેક માતા-પિતાના મનમાં આવે છે. જો કે આમાંના કોઈપણ પ્રશ્નનો સાચો જવાબ કોઈ પણ ડૉક્ટર કહી શકે તેમ નથી, પરંતુ હવે એ નિશ્ચિતપણે જાણવા મળ્યું છે કે આ કિસ્સામાં જેટલું મોડું થાય તેટલું સારું. અમેરિકાની સેપિયન્સ લેબે તાજેતરમાં એક અભ્યાસ કર્યો છે.

અભ્યાસનું નામ છે  Age of first smartphone and mental wellbeing outcome. આ સર્વેમાં માનસિક સ્વાસ્થ્ય ગુણાંક (mental health quotient) એટલે કે માનસિક સ્વાસ્થ્ય સ્કોર આપીને લોકોનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું છે. સર્વેના પરિણામો જણાવે છે કે જેટલા નાના બાળકો સ્માર્ટ ફોન પકડે છે, તેટલી જ નાની ઉંમરમાં તેમને માનસિક સમસ્યાઓ ઉભી થવા લાગે છે. સંશોધન મુજબ બાળકોને જેટલો મોડો મોબાઈલ આપો એટલું જ સારું છે. 

આ સર્વે 40 દેશોના લોકો પર કરવામાં આવ્યો હતો. આ સર્વે 18 થી 24 વર્ષની વયજૂથના 27 હજાર 969 લોકો પર કરવામાં આવ્યો હતો. આ સર્વેમાં ભારતના 4000 લોકો સામેલ થયા હતા.

સર્વેમાં સામેલ 74 ટકા મહિલાઓ પર કરવામાં આવેલા વિશ્લેષણમાં તેઓ ડિપ્રેશન અને તણાવથી પીડિત હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું. આ મહિલાઓને 6 વર્ષથી ઓછી ઉંમરમાં સ્માર્ટ ફોન મળ્યા હતા.

જે મહિલાઓએ 10 વર્ષની ઉંમરે સ્માર્ટ ફોન મળ્યો હતો તેમાંથી 61% માનસિક સમસ્યાઓનો શિકાર હોવાનું જણાયું હતું અને 15 વર્ષની વયે પહેલીવાર સ્માર્ટફોન મેળવનારી 52% મહિલાઓ માનસિક બીમારીનો શિકાર હોવાનું જણાયું હતું.

પુરુષો વચ્ચે વસ્તુઓ થોડી સારી હતી
42% પુરૂષો જેઓ 6 વર્ષની ઉંમર પહેલા સ્માર્ટફોનના સંપર્કમાં આવ્યા હતા તેઓ તણાવમાં હતા. 18 વર્ષની ઉંમરે પહેલીવાર સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરનારા 36% પુરુષોને માનસિક સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.

આ સંશોધન ભારતીયો માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તાજેતરમાં, ભારતમાં મેકાફી દ્વારા એક સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે ભારતમાં 10 થી 14 વર્ષની વયના 83% બાળકો સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરે છે. 15 વર્ષથી વધુ ઉંમરના 88% બાળકો સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરે છે. જ્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય સરેરાશની વાત કરીએ તો તે 76% છે.

ભારતમાં 48% બાળકો તેમની મોબાઈલ ચેટ્સ અથવા ઉપયોગને ખાનગી રાખે છે એટલે કે તેઓ તેમના સ્માર્ટફોનની સ્ક્રીન તેમના માતાપિતાથી પણ છુપાવે છે જ્યારે આ કિસ્સામાં વિશ્વની સરેરાશ 37% છે.
તેના પરિણામો પણ એટલા જ ખતરનાક છે. 22% ભારતીય બાળકો સાયબર ધમકીનો ભોગ બન્યા છે, જે વિશ્વની સરેરાશ કરતા 5% વધુ છે.
ભારતમાં 23% બાળકોએ સ્માર્ટફોનના ઉપયોગ દરમિયાન તેમની નાણાકીય વિગતો લીક કરી છે - જે વિશ્વની સરેરાશ 13% કરતા વધારે છે.
આશ્ચર્યજનક રીતે, ભારતમાં માત્ર 47% માતાપિતા તેમના બાળકો દ્વારા સ્માર્ટફોનના ઉપયોગથી ચિંતિત છે.
તમે વિચારશો કે સ્માર્ટફોન દરેક હાથમાં છે - તેમાં શું સમસ્યા છે.
માર્ચ 2022 માં, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ મંત્રાલયે સંસદમાં અહેવાલ આપ્યો હતો કે ભારતમાં 24% બાળકો સૂતા પહેલા સ્માર્ટફોન તપાસે છે અને 37% બાળકો ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની ક્ષમતા સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે.

2015માં કરવામાં આવેલા AIIMSના મૂલ્યાંકનમાં, 10 ટકા શાળાના બાળકોમાં માયોપિયા જોવા મળ્યો હતો, પરંતુ 2050 સુધીમા, ભારતના લગભગ અડધા બાળકો, લગભગ 40 ટકા, માયોપિયાનો શિકાર બન્યા હશે. તેનો સીધો સંબંધ મોબાઈલ ફોનની લાઈટ સાથે જોવા મળ્યો છે.

શું તમારું બાળક પણ સ્માર્ટફોન વગર ખાવાનું નથી ખાતું – તો આજે અમે તમને નિષ્ણાતો સાથે પણ પરિચય કરાવીશું અને તમારી સમસ્યાનું વૈજ્ઞાનિક ઉકેલ પણ સૂચવીશું. અમે તમને એ પણ જણાવીશું કે સ્માર્ટફોનની ગુલામીના યુગ સાથે ઝઝૂમી રહેલા તમે એકલા નથી. . પરંતુ અમે તમને આ ગુલામીમાંથી મુક્ત થવામાં ચોક્કસ મદદ કરી શકીએ છીએ.

3 વર્ષની આદિશાએ સ્માર્ટફોનને તેની ટીચર માની છે - અહીં જે દેખાય છે તેની બરાબર નકલ કરવાનું તેનું કામ છે
7 વર્ષનો આરુષ મોબાઈલ ફોન વગર જમતો ન હતો - 2 વર્ષ સુધી તેને ખવડાવવાના લોભમાં મોબાઈલ મળ્યો - હવે એ જ મોબાઈલથી કેવી રીતે છુટકારો મેળવવો

બાળકો પોતે જ માનતા હોય છે કે મોબાઈલ વિના મન નથી લાગતું, મોટો પ્રશ્ન એ છે કે જ્યારે રૂમમાં બેઠેલા તમામ લોકો મોબાઈલ સ્ક્રીન પર ચોંટી જાય છે તો શું આ સ્થિતિ માટે માત્ર માતા-પિતા જ જવાબદાર છે.

માતા-પિતાની વાત સાંભળીએ તો તેઓ પોતે પણ સંજોગોને કારણે લાચાર બની ગયા છે. શાળામાંથી કામ ઓનલાઈન ઉપલબ્ધ છે - વોટ્સએપ પર પરિપત્ર આવે છે અને બાળકોને શીખવવા માટે YouTube વિડિઓઝ બતાવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. નિષ્ણાતોના મતે મોબાઈલ ફોનના ઉપયોગને કારણે ઘણા માતા-પિતા તેમના બાળકોને ક્લિનિકમાં લાવી રહ્યા છે. હવે ક્યાં બાળકોને મોબાઈલ ફોનથી દૂર  રાખી શકાય છે.