પરીક્ષા પાસ કરવા છતાં પણ નહીં મળે નોકરી, હાઈકોર્ટનો જબરદસ્ત ચૂકાદો

Jammu and Kashmir High Court: જમ્મુ અને કાશ્મીર અને લદ્દાખ હાઈકોર્ટે ચુકાદો આપ્યો હતો કે જો ઉમેદવાર ભરતી પરીક્ષામાં સારો સ્કોર લાવે તો પણ જો તેમની પાસે મૂળભૂત પાત્રતા માપદંડનો અભાવ હોય તો તેમની નિમણૂક કરી શકાતી નથી. જસ્ટિસ સંજીવ કુમારે ઈન્ડો-તિબેટિયન બોર્ડર પોલીસ (આઈટીબીપી) માં મેટ્રિકની લાયકાત ન હોવા છતાં કોન્સ્ટેબલ (જીડી) માટે પસંદગી પ્રક્રિયામાં ભાગ લેનાર વ્યક્તિ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીને ફગાવી દેતાં કહ્યું હતું કે, "ભરતી માટેની પાત્રતા મૂળભૂત છે. પસંદગીની અને એવી વ્યક્તિ કે જે નિયત લાયકાત ધરાવતો નથી, જો તેણે આવી ભરતી માટે નિર્ધારિત તમામ કસોટીઓ પાસ કરી હોય તો પણ તે પોસ્ટ સામે નિમણૂક કરી શકાતી નથી.

આવી છે કેસની વિગતો..
અરજદારે ITBP દ્વારા જાહેરાત કરાયેલ 6224 કોન્સ્ટેબલની ખાલી જગ્યાઓ માટેની પસંદગી પ્રક્રિયામાં ભાગ લીધો હતો. તેણે લેખિત પરીક્ષામાં કામચલાઉ ધોરણે લાયકાત મેળવી અને અંતિમ પસંદગી પામેલા ઉમેદવાર કરતાં વધુ ગુણ મેળવ્યા હતા. જો કે અંતિમ ચકાસણી દરમિયાન તે બહાર આવ્યું હતું કે તેની પાસે મેટ્રિકની લઘુત્તમ લાયકાત અથવા જાહેરાતમાં સૂચવ્યા મુજબ તેની સમકક્ષ નથી. સારા માર્કસ મેળવવા છતાં તેમની ઉમેદવારી અયોગ્યતાને કારણે રદ કરવામાં આવી હતી.

અરજદારે અંતિમ યાદીમાંથી તેમની બાદબાકીને પડકાર ફેંકીને દલીલ કરી હતી કે પરીક્ષાઓમાં તેમના પ્રદર્શનના આધારે તેમના નામ પર વિચાર કરવો જોઈએ. કોર્ટની ટિપ્પણીઓ જસ્ટિસ કુમારે કેસ પર ચુકાદો આપતી વખતે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે યોગ્યતા માપદંડ પસંદગી પ્રક્રિયાનો પાયો બનાવે છે. પછીના તબક્કામાં ઉમેદવાર અસાધારણ રીતે સારો દેખાવ કરે તો પણ આને અવગણી શકાય નહીં.

લાયકાતની આવશ્યકતાઓ નિર્ધારિત કરવા અને તેમની સમકક્ષ લાયકાતોને માન્યતા આપવાના સરકારના વિશેષાધિકારને સ્વીકારતા, બેન્ચે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે અદાલતો આ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવા અને પોસ્ટ પર ભરતી માટે જરૂરી લાયકાતો સૂચવવા માટે વલણ ધરાવતી નથી.  આ કેસમાં કોર્ટે ધ્યાન દોર્યું હતું કે સરકારે જામિયા ઉર્દૂ, અલીગઢની અદીબ લાયકાતને તે સ્તર પર ઉર્દૂ પ્રાવીણ્યની આવશ્યકતા ધરાવતી પોસ્ટ્સ માટે મેટ્રિકની સમકક્ષ તરીકે માન્યતા આપી હતી. જો કે, કોન્સ્ટેબલ પોસ્ટ માટે આવી ઉર્દૂ કુશળતા જરૂરી નથી. 

જસ્ટિસ કુમારે અવલોકન કર્યું કે ગ્રેડની રચના મૂળભૂત લાયકાતની આવશ્યકતાને બદલી શકતી નથી, "એ વાત સાથે કોઈ વિવાદ નથી કે કોન્સ્ટેબલની પોસ્ટ એવી નથી કે જેને મેટ્રિક ધોરણના ઉર્દૂનું જ્ઞાન જરૂરી હોય. આનો અર્થ એ થશે કે અરજદાર જામિયા ઉર્દુ, અલીગઢમાંથી અદીબની લાયકાત ધરાવે છે. તેમની પાસે 10મું કે તેની સમકક્ષ લાયકાત નથી, તેથી તે કોન્સ્ટેબલ (જીડી) તરીકે નિમણૂક માટે પાત્ર નથી. આ તે હકીકત છે કે તેણે પસંદગીની પ્રક્રિયામાં ભાગ લીધો હોવા છતાં. 

કામચલાઉ અને ગ્રેડ પણ બનાવ્યો." આ અવલોકનોના પ્રકાશમાં, કોર્ટે આવશ્યક લાયકાતોના અભાવને કારણે અરજદારની ગેરલાયકાતને યથાવત રાખતા અરજીને ફગાવી દીધી હતી.