હરિયાણા રિઝલ્ટ: EVMની બેટરીથી ચૂંટણી રિઝલ્ટ બદલાઈ શકે, જાણી લો કોંગ્રેસના આરોપોમાં કેટલો છે દમ!

Haryana Result: ખરેખર કોગ્રેસના આરોપોમાં કોઈ વાસ્તવિકતા છે કે નહીં ચાલો જાણીએ. હરિયાણા ચૂંટણીના પરિણામોએ ફરી એકવાર ઈવીએમને લઈને ચર્ચા શરૂ કરી દીધી છે. કોંગ્રેસે અલગ-અલગ મતદાન મથકો પર EVMની બેટરીના અલગ-અલગ સ્તરને લઈને પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા છે. કોંગ્રેસનું કહેવું છે કે ચૂંટણી પરિણામો પર આની શું અસર થઈ શકે છે. હવે સવાલ એ થાય છે કે કોંગ્રેસના દાવામાં કેટલું સાર્થક છે? શું EVM બેટરીના વિવિધ સ્તરો ખરેખર ચૂંટણી પરિણામોમાં ફરક પાડે છે? EVM બેટરી પ્રોટોકોલ અને ઓપરેશન વિશે જાણો.

EVM અને બેટરી
ઈવીએમમાં ​​બે યુનિટ હોય છે. એક કંટ્રોલ યુનિટ (CU) અને બીજું બેલેટિંગ યુનિટ (BU) છે. બંને પાંચ મીટર લાંબા કેબલ દ્વારા જોડાયેલા હોય છે. કંટ્રોલ યુનિટ એ મતદાન થયેલા મત રેકોર્ડ કરે છે, તે 7.5 વોલ્ટ પાવર પેક (આલ્કલાઇન બેટરી) પર ચાલે છે. ઈવીએમમાંથી મતોની ગણતરી દરમિયાન માત્ર કંટ્રોલ યુનિટની જરૂર પડે છે. કંટ્રોલ યુનિટના ઉપરના ભાગમાં મશીનમાં દાખલ થયેલી માહિતી અને ડેટા દર્શાવવાની જોગવાઈ છે. જેમ કે ઉમેદવારોની સંખ્યા, કુલ પડેલા મતોની સંખ્યા, દરેક ઉમેદવારને મળેલા મત વગેરે. આ ભાગને C.U. 'ડિસ્પ્લે સેક્શન' કહેવાય છે. ડિસ્પ્લે વિભાગની નીચે બે અલગ-અલગ કમ્પાર્ટમેન્ટ હોય છે. પાવર પેક (બેટરી) ઇન્સ્ટોલ કરવા માટે ડાબી બાજુએ 'બેટરી કમ્પાર્ટમેન્ટ' છે. NOTA સહિત વિશેષ ચૂંટણી લડતા ઉમેદવારોની સંખ્યા નક્કી કરવા માટે જમણી બાજુએ 'ઉમેદવાર સેટ કમ્પાર્ટમેન્ટ' છે. બેટરી અને ઉમેદવાર સેટ કમ્પાર્ટમેન્ટની નીચે 'રિઝલ્ટ સેક્શન' હોય છે.

આ રીતે તૈયાર કરાય છે ઈવીએમ
ચૂંટણી લડી રહેલા ઉમેદવારોના નામ નક્કી થયા બાદ ઈવીએમ માટે બેલેટ પેપર પ્રિન્ટ કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ, રિટર્નિંગ ઓફિસર ઉમેદવારો અથવા તેમના એજન્ટો અથવા તેમના અધિકૃત પ્રતિનિધિઓ અને ચૂંટણી પંચના નિરીક્ષકની હાજરીમાં EVM તૈયાર કરે છે. આ પ્રક્રિયા હેઠળ, રિટર્નિંગ ઓફિસર દ્વારા ઇવીએમના વિવિધ કમ્પાર્ટમેન્ટ્સ/સેક્શનની મલ્ટિ-લેવલ થ્રેડ સીલિંગ કરવામાં આવે છે.

ઉમેદવારોની સંખ્યા નક્કી કર્યા પછી અને બેટરીઓ સ્થાપિત કર્યા પછી, CU ના 'ઉમેદવાર સેટ' અને પાવર પેક (બેટરી) વિભાગો માટે થ્રેડ સીલ સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. ઇવીએમ કંટ્રોલ યુનિટમાં આલ્કલાઇન બેટરી ઉમેદવારોની હાજરીમાં ચાલુ અને સીલ કરવામાં આવે છે. બેલેટ પેપર ફિક્સ કર્યા પછી ચોક્કસ મતદાન મથકો માટે ફાળવણી માટે CU/BU ના બીજા રેન્ડમાઇઝેશન પહેલાં બેલેટ યુનિટના બેલેટ પેપર સ્ક્રીનની થ્રેડ સીલિંગ પણ કરવામાં આવે છે.

બેટરી ફેલ થાય તો શું કરાય છે
જો કંટ્રોલ યુનિટનું પાવર પેક યોગ્ય રીતે કામ કરતું નથી અથવા ઓછી બેટરી ઈન્ડિકેટર બતાવે છે, તો પોલિંગ એજન્ટો અને સેક્ટર ઓફિસરની હાજરીમાં પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસર દ્વારા પાવર પેક બદલવામાં આવે છે. કંટ્રોલ યુનિટનો બૅટરી વિભાગ ઍડ્રેસ ટૅગ સાથે રિસીલ કરવામાં આવે છે. તેના પર સહી કરેલો અહેવાલ ECIને સુપરત કરવામાં આવે છે.

બેટરીના લેવલમાં કેમ દેખાય છે ફેરફાર
અધિકારીઓનું કહેવું છે કે ઈવીએમની બેટરીઓ મતદાનના દિવસ અને મતગણતરીનો દિવસ બંનેને ધ્યાનમાં લઈને બે દિવસ સુધી ચાલે તેટલા ચાર્જ સાથે આવે છે. જ્યારે દરેક બેટરી પેક જ્યારે ચાલુ હોય ત્યારે લગભગ 100% ચાર્જથી શરૂ થાય છે. બૅટરી ચાર્જનું સ્તર ઉપયોગની શ્રેણીના આધારે બદલાય છે, મોક મતદાનથી વાસ્તવિક મતદાન સુધી. આવી સ્થિતિમાં, ગણતરીના દિવસ સુધી તે ઘણી વખત ઘટી જાય છે.

નિષ્ણાતો શું કહે છે?
ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર ઓપી રાવતે ઇકોનોમિક ટાઇમ્સને જણાવ્યું હતું કે જ્યારે મોક પોલ હાથ ધરવામાં આવે છે, ત્યારે મોટાભાગના ઉમેદવારોને મશીન દીઠ 5-10 મતોની મંજૂરી આપવામાં આવે છે, પરંતુ જો ઉમેદવાર અથવા પોલિંગ એજન્ટ દ્વારા આગ્રહ કરવામાં આવે તો, 15 સુધીની મંજૂરી આપવાની જોગવાઈ છે. બેટરીનો વપરાશ ઉમેદવારોની સંખ્યા દ્વારા પ્રભાવિત થાય છે.

તેથી, જો 28 ઉમેદવારો મેદાનમાં હોય અને મોક પોલ માટે જાય, તો કવાયત મુજબ 300 જેટલા મત પડી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે આ આંકડો મતદાન મથકો પ્રમાણે બદલાય છે. બેટરી ચાર્જના વિવિધ સ્તરો બતાવે છે. તેથી, મત ગણતરીના પરિણામોને બેટરી સ્તર અસર કરી શકે છે તે વિચાર સંપૂર્ણપણે વાહિયાત છે.

બેટરી વિરુદ્ધ કાર્ડ
ચૂંટણી પંચે બેટરીથી ચાલતા ઈવીએમનો વિકલ્પ પસંદ કર્યો છે. તેથી તે તમામ બાબતોમાં સ્ટેન્ડ એલોન છે અને મતદાન મથકો પર વીજ જોડાણો પર નિર્ભર નથી. રાવતે જણાવ્યું હતું કે મતદાન મથકો,મોટાભાગે સરકારી ઇમારતો પર આપવામાં આવેલા જોડાણો દ્વારા EVM સાથે કોઈપણ રીતે ચેડાં કરવામાં આવ્યા હોવાના કોઈપણ આરોપને રોકવા માટે આ જરૂરી છે.