બેંક મિલકત જપ્ત કરી હરાજી કરી રહી છે, જાણો કેવી રીતે રોકી શકશો હરાજી, લોન લેનારના શું છે અધિકાર

નવી દિલ્હીઃ હોમ લોન અથવા અન્ય કોઈ લોનના હપ્તાની ચુકવણી ન કરવાના કિસ્સામાં, બેંક ગ્રાહકોની સંપત્તિ જપ્ત કરે છે અને તેમની હરાજી કરે છે અને તેના દ્વારા લોનની વસૂલાત કરવામાં આવે છે. જો કે, મિલકતની હરાજી કરવાની પ્રક્રિયા છે, જેનું બેંકે પાલન કરવાનું રહેશે.

દરેક માણસ પોતાના જીવનની સંચિત મૂડીમાંથી ઘર જેવી સંપત્તિ લે છે. એવું કહેવાય છે કે ઘર એ જીવનનું સૌથી મોટું રોકાણ છે કારણ કે દરેક વ્યક્તિ પોતાના સપનાનું ઘર બનાવવા માટે ઘણા પૈસા ખર્ચે છે. એટલા માટે દરેક વ્યક્તિ ઘર બનાવવા અથવા ખરીદવા માટે બેંકમાંથી લોન લે છે. એ સમયે તમારે ગેરંટી તરીકે મિલકત ગીરો રાખવી પડશે. જો લોન લેનાર વ્યક્તિ કોઈ કારણસર લોનની ચુકવણી ન કરે, તો બેંક તે મકાન અથવા મિલકતની હરાજી કરે છે અને લોનની રકમ મેળવે છે.

જો કે, એવું નથી કે જો તમે લોનનો હપ્તો નહીં ભરો તો જ બેંક તમારી મિલકત જપ્ત કરી શકે છે. તેની સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા છે. જો જીવનમાં આવી પરિસ્થિતિ આવે અથવા કોઈ પરિચિતને આવી પરિસ્થિતિનો સામનો કરવો પડે, તો તમારે મિલકતની હરાજી અંગેના તમારા અધિકારો વિશે જાણવું જરૂરી છે.

બેંક ક્યારે અને શા માટે મિલકત જપ્ત કરે છે-
ઘર કે અન્ય કોઈ મિલકત માટે બેંકમાંથી લીધેલી લોન સમયસર ચૂકવવી પડે છે. જો તમે હોમ લોન અથવા અન્ય કોઈ લોનના હપ્તા ચૂકવતા નથી, તો બેંક તમારી મિલકત જપ્ત કરીને તેની રકમ વસૂલ કરે છે. જો કે, એવું નથી કે જો લોનના હપ્તા જમા ન થાય તો બેંક તરત જ તમારા ઘરનો કબજો લઈને તેની હરાજી કરશે. લોનની ચુકવણી ન કરવાના કિસ્સામાં, બેંક લોન લેનારને ઘણી તકો આપે છે. માત્ર હરાજી એ છેલ્લો વિકલ્પ છે. પરંતુ તેમ છતાં જો કોઈ કારણસર મિલકતની હરાજી થાય છે, તો લોન લેનાર વ્યક્તિ પાસે પણ ઘણા વિકલ્પો છે.

જો કોઈ વ્યક્તિ સતત 2 મહિના સુધી લોનની EMI ચૂકવતી નથી, તો બેંક તેને એક રિમાઇન્ડર મોકલે છે, એટલે કે તેને આ વિશે યાદ કરાવે છે. આ પછી પણ જ્યારે ત્રીજો હપ્તો જમા ન થાય તો ગ્રાહકને કાનૂની નોટિસ મોકલવામાં આવે છે. આમ છતાં જો EMI ચૂકવવામાં ન આવે તો, બેંક મિલકતને NPA તરીકે જાહેર કરે છે અને લેનારાને ડિફોલ્ટર જાહેર કરવામાં આવે છે.

મિલકત હરાજી નિયમો-
જો કે, એવું નથી કે એનપીએ જાહેર થયા પછી તમારી મિલકતની હરાજી કરવામાં આવશે. કારણ કે તેમાં 3 કેટેગરી પણ છે - સબસ્ટાન્ડર્ડ એસેટ્સ, શંકાસ્પદ અસ્કયામતો અને નુકસાનની અસ્કયામતો. EMI ના ચૂકવવાના કિસ્સામાં, પ્રથમ લોન ખાતું 1 વર્ષ સુધી સબસ્ટાન્ડર્ડ એસેટ્સ એકાઉન્ટની શ્રેણીમાં રહે છે, ત્યારબાદ તે શંકાસ્પદ અસ્કયામતો બની જાય છે અને જ્યારે લોનની વસૂલાતની કોઈ આશા ન હોય, તો તેને 'લોસ એસેટ્સ' તરીકે ગણવામાં આવે છે. યાદ રાખો કે પ્રોપર્ટી લોસ એસેટ બની જાય પછી જ તેની હરાજી થાય છે. બેંક હરાજી માટે જાહેર નોટિસ બહાર પાડે છે.

હરાજીને ક્યારે પડકારી શકાય-
કોઈપણ પ્રકારની સંપત્તિના વેચાણ પહેલાં, બેંક અથવા નાણાકીય સંસ્થાએ જ્યાંથી તમે લોન લીધી છે તે સંપત્તિની ચોક્કસ કિંમત જણાવતી નોટિસ જારી કરવાની રહેશે. આમાં, અનામત કિંમત અને હરાજીની તારીખ-સમય અને શરતો હોય છે. જે વ્યક્તિની મિલકતની હરાજી થઈ રહી છે અને તેને લાગે છે કે મારી સંપત્તિની કિંમત ઓછી રાખવામાં આવી છે, તે હરાજીની પ્રક્રિયાને પડકારી શકે છે.

જો બેંક લોન ન ચૂકવવાના કિસ્સામાં તમારી મિલકતની હરાજી કરે છે, તો આ સમગ્ર પ્રક્રિયા પર નજર રાખો કારણ કે હરાજી દ્વારા લોનની વસૂલાત કર્યા પછી, લોન લેનારને વધારાની રકમ મેળવવાનો અધિકાર છે અને બેંકે તે પૈસા પરત કરવાના છે.