Nepal Politics: ନେପାଳରେ ଗଠିତ ହେବ ୬ ଦଳିଆ ସରକାର, କିଏ ହେବେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ?

Nepal Government Formation: ଏଥର ୬ ଦଳଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ମେଣ୍ଟ ଦେଶରେ ନୂଆ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ଯାଉଛି। ଆଉ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି ପୁଷ୍ପ କମଲ ଦହଲ ଓରଫ୍ ପ୍ରଚଣ୍ଡ। ନେପାଳ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବିଦ୍ୟା ଦେବୀ ଭଣ୍ଡାରୀ ରବିବାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସରକାରୀ ଗଠନ ଉପରେ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ସମସ୍ତ ଦଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କହିଥିଲେ।

Nepal New Prime Minister: ପୁଣି ଥରେ ନେପାଳରେ ଗଠିତ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ମେଣ୍ଟ ସରକାର। ଏଥର ୬ ଦଳଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ମେଣ୍ଟ ଦେଶରେ ନୂଆ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ଯାଉଛି। ଆଉ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି ପୁଷ୍ପ କମଲ ଦହଲ ଓରଫ୍ ପ୍ରଚଣ୍ଡ। ନେପାଳ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବିଦ୍ୟା ଦେବୀ ଭଣ୍ଡାରୀ ରବିବାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସରକାରୀ ଗଠନ ଉପରେ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ସମସ୍ତ ଦଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କହିଥିଲେ। ପରେ ରବିବାର ଅପରାହ୍ନରେ ପ୍ରଚଣ୍ଡଙ୍କ ଦଳ ମାଓବାଦୀ କେନ୍ଦ୍ର ପାର୍ଟି ଅନ୍ୟ ୫ ଦଳ ସହ ମେଣ୍ଟ କରିବା ସମ୍ପର୍କରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା।

ଏନେଇ ହୋଇଥିବା ବୁଝାମଣା ଅନୁସାରେ ପୁଷ୍ପ କମଲ ଦହଲ ଓରଫ୍ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ପ୍ରଥମେ ଅଢେଇ ବର୍ଷ ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବେ। ଏହା ପରେ ସିପିଏନ-ୟୁଏମଏଲ ଦଳର ନେତା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ସମ୍ଭାଳିବେ। ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଖଡଗ ପ୍ରସାଦ ଶର୍ମା ଓଲି ପୁଣି ଥରେ ନେପାଳ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗାଦି ହାତେଇବେ। ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି ଉଭୟ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଏବଂ ଓଲି ଚୀନ ସମର୍ଥକ ଭାବେ ଜଣାଶୁଣା। ଉଭୟେ ନେପାଳ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇ ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ଦାବି ଜଣାଇଥିଲେ।

ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଶାସକ ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସକୁ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ ମନା କରି ଦେଇଥିଲେ। ଏପରିକି ଶାସକ ମେଣ୍ଟକୁ ଛାଡି ଦେଇଥିଲେ। ପ୍ରାୟ ୨ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଓଲି ସରକାରରେ ମେଣ୍ଟ ସହଯୋଗୀ ରହିଥିଲେ। ଏହା ପରେ ସେ ତାଙ୍କର ୭ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ଦେଇ ଓଲିଙ୍କୁ ଗାଦି ଛାଡି଼ବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ। 

କ୍ଷମତା ପାଇଁ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଶାସକ ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ ମେଣ୍ଟ ଛାଡ଼ିଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି। ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ସିପିଏନ୍-ମାଓବାଦୀ ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଥିଲେ। ଏପରିକି ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଚାହୁଁଥିଲେ ପ୍ରଚଣ୍ଡ। ଏପରିକି ତାଙ୍କ ଦଳ ଅଢେଇ ଅଢେଇ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସରକାର ଚଳାଇବା ପାଇଁ ଚାହୁଁଥିଲା। ସିପିଏନ୍-ମାଓବାଦୀ ପକ୍ଷରୁ ରଖାଯାଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ ସ୍ୱୀକର କରି ନେଇଥିଲା। ହେଲେ ଦୁଇ ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ସେତେବେଳେ ତେଜିଲା ଯେତେବେଳେ ସିପିଏମ ସର୍ତ୍ତ ରଖିଥିଲା ଯେ ପ୍ରଥମେ ପ୍ରଚଣ୍ଡଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସରକାର ଗଠନ କରାଯିବ। ହେଲେ ବିଦାୟୀ ପ୍ରଧାନନମନ୍ତ୍ରୀ ଶେର ବାହାଦୂର ଦେଓବାଙ୍କ ଦଳ ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ ଏହି ସର୍ତ୍ତକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇନଥିଲା।

ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ ଏହାର ରେକର୍ଡ ଦେଖି ସିପିଏନ ଉପରେ ବିଶ୍ୱାସ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନଥିଲା। ଏନେଇ ଆଶଙ୍କା କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଅଢେଇ ବର୍ଷ କ୍ଷମତାରେ ରହିବା ପରେ ସିପିଏନ କୌଣସି ବାହାନା କରି ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ ପାଖରେ ସମର୍ଥନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ନେଇପାରେ। ଏହା ପରେ ପ୍ରଚାନ୍ଦ ଓଲିଙ୍କ ଆଡକୁ ହାତ ବଢାଇଥିଲେ।

ହେଲେ ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଶେର ବାହାଦୂର ଦେଓବାଙ୍କ ପାଇଁ ରାସ୍ତା କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ଥିଲା। ଦେଓବା ଚାହୁଁଥିଲେ ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସରକାର ଯେପରି ଚାଲୁଛି ଆଗକୁ ସେପରି ଜାରି ରହୁ। ପ୍ରଚଣ୍ଡଙ୍କ ଦଳ କେବଳ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସରକାରଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଜାରି ରଖୁ। ହେଲେ ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଅଢେଇ-ଅଢେଇ ବର୍ଷ ଧରି ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ। ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଚାହୁଁଥିଲେ ଯେ ପ୍ରଥମେ ସେ ଅଢେଇ ବର୍ଷ ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବେ ଏବଂ ଏହା ପରେ ଦେଓବାଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ମିଳିବା ମିଳିବା ଆବଶ୍ୟକ। ହେଲେ  ଦେଓବା ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନଥିଲେ। 

ଏହା ପରେ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଦେଓବାଙ୍କ ମେଣ୍ଟ ଛାଡି ଓଲିଙ୍କ ପକ୍ଷକୁ ଚାଲି ଯାଇଥିଲେ। ଉଭୟ ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ କିମ୍ବା ସିପିଏନ୍-ୟୁଏମ୍ଏଲ୍ ପ୍ରଚଣ୍ଡଙ୍କ ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ୱାସ କରୁନଥିଲେ। ରବିବାର ଯେତେବେଳେ ସିପିଏନ୍-ୟୁଏମ୍ଏଲ୍ କହିଲା ଦଳ ପାଖରେ ପୂର୍ବରୁ ଅନେକ ବିକଳ୍ପ ଅଛି। ଯଦି ଆବଶ୍ୟକ ପଡେ ନେପାଳୀ କଂଗ୍ରେସ ସହ ମିଶି ସିପିଏନ୍-ୟୁଏମ୍ଏଲ୍ ସରକାର ଗଠନ କରିପାରିବ।

ଉଭୟ ପ୍ରଚଣ୍ଡ-ଓଲି ଛୋଟ ଦଳ ସହ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। ତଥାପି, ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନେବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସହଜ ହେବ ନାହିଁ। ଏହାର ଗୋଟିଏ କାରଣ ହେଉଛି ମାସେ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଗୃହରେ ନିଜର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପ୍ରମାଣ କରିବାକୁ ହେବ। ଦ୍ୱିତୀୟ କଥା ହେଉଛି ଛୋଟ ଦଳ ମଧ୍ୟ ବୁଝାମଣା କରୁଛନ୍ତି। ଯାହା ମେଣ୍ଟ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ। ଅନ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି ପ୍ରଚଣ୍ଡଙ୍କସ ଉପରେ ନା ଦେଓବା ନା ଓଲିଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି। 

ଏପରିକି ଓଲି ଦେଓବାଙ୍କ ସମର୍ଥନରେ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ଜଣାଇ ସାରିଛନ୍ତି। ଏହି କାରଣରୁ ଓଲିଙ୍କ ଦଳ ମେଣ୍ଟ ଘୋଷଣା ହେବାର ଅଧ ଘଣ୍ଟା ପୂର୍ବରୁ ଏକ ବିବୃତ୍ତି ଜାରି କରି କହିଛି ଯେ ଆମେ କେବଳ ସିପିଏନ୍-ୟୁଏମ୍ଏଲ୍ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ନୁହଁ। ଆମ ପାଖରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଛୋଟ ଦଳର ସହଯୋଗରେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ଗଠନ କରାଯାଇ ପାରିବ। 

ବାସ୍ତବରେ, ଏହି ବିବୃତ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଚାନ୍ଦଙ୍କୁ ସୂଚିତ କରାଯାଇଥିଲା ଯେ ଯଦି ସେ ମିଳିତ ଚୁକ୍ତିରୁ ଦୂରେଇ ଯାଆନ୍ତି, ତେବେ ସିପିଏନ୍-ୟୁଏମ୍ଏଲ୍ ଅର୍ଥାତ୍ ଅଲିଙ୍କ ଦଳ ଅନ୍ୟ ଦଳକୁ ନେଇ ସରକାର ଗଠନ କରିପାରନ୍ତି। ଏହି ବିବୃତ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ଓଲି ପ୍ରଚଣ୍ଡଙ୍କ ଜଣାଇ ଦେବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ଯଦି ସେ ଚୁକ୍ତିରୁ ଦୂରେଇ ଯାଆନ୍ତି, ତାହେଲ ସେ ଅନ୍ୟ ଦଳକୁ ନେଇ ସରକାର ଗଠନ କରିପାରିବେ।