Supreme Court: ସଂସଦ ଗୃହର ଥିବା ସିଂହ 'ହିଂସ୍ର' ଦେଖାଯିବା ଆବେଦନରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଶୁଣାଇଲେ ବଡ଼ ରାୟ

Supreme Court on National Emblem : ଆବେଦନକାରୀମାନେ ଦାବି କରିଥିଲେ ଯେ ଏହି ନୂଆ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଭାରତର (ଅନୁପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର ନିଷେଧ) ଅଧିନିୟମ, ୨୦୦୫ ଅନୁଯାୟୀ ଅନୁମୋଦିତ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକର ଡିଜାଇନ୍ ବିରୁଦ୍ଧ ଅଟେ ।

Supreme Court on National Emblem : ଭାରତର ନୂଆ ସଂସଦ ଗୃହରେ (Parliament House) ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିବା ସିଂହର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଆଇନର ଉଲ୍ଲଂଘନ କରୁନାହିଁ । ଶୁକ୍ରବାର ଦିନ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ (Supreme Court) ଏହି ରାୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏହା ସହିତ ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ ପ୍ରତିମା ଦାବି ଉପରେ କୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି । କୋର୍ଟ ଏହି ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମାନସିକତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ବାସ୍ତବରେ, କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭିସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପର (Central Vista Project) ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ସଂସଦ ଗୃହରେ ଏକ ସିଂହ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାକୁ ନେଇ ଅନେକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ମାନେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଥିଲେ ।

ଏହି ମାମଲାରେ ଦୁଇ ଓକିଲ ଅଲଦନିଶ ରେନ ଓ ରମେଶ କୁମାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଏହି ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା । ଆବେଦନକାରୀମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ନୂତନ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଷ୍ଟେଟ ଏବଲମ୍ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (ଅନୁପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର ନିଷେଧ) ଅଧିନିୟମ, ୨୦୦୫ ଅନୁଯାୟୀ ଅନୁମୋଦିତ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକର ଡିଜାଇନ୍ ବିରୁଦ୍ଧ ଅଟେ । ତେବେ ଜଷ୍ଟିସ ଏମଆର ଶାହା ଓ ଜଷ୍ଟିସ କୃଷ୍ଣ ମୁରାରୀଙ୍କ ଏକ ବେଞ୍ଚ ଏହି ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରିଦେଇଛି ।

ଆଡଭୋକେଟ୍ ରେନ୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକର ଅନୁମୋଦିତ ଡିଜାଇନରେ କୌଣସି କଳାକାରୀ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏହା ସହିତ ଆବେଦନକାରୀ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏଥିରେ 'ସତ୍ୟମେବ ଜୟତେ'ର ଲୋଗୋ ନାହିଁ । ତେବେ ଏହି ପ୍ରତିମା ନିର୍ମାଣରେ କୌଣସି ଆଇନ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରାଯାଇ ନାହିଁ ବୋଲି କୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି । ୧୯୫୦ ମସିହାରେ, ୨୬ ଜାନୁଆରୀରେ, ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକକୁ ନୂତନ ଭାବରେ ଗଠିତ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ମୋହର ଲଗାଯାଇ ଥିଲା । ସେହି ସମୟରେ, ପ୍ରତୀକ ୨୦୦୫ ମସିହାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଦାଖଲ ହୋଇଥିବା ଆବେଦନରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ ପ୍ରତୀକରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ସିଂହ ଭୟଙ୍କର ଓ ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ, ଯାହାର ପାଟି ଖୋଲା ଏବଂ ଦାନ୍ତ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଛି । ଯେତେବେଳେ କି, ସାରନାଥରେ ମୂର୍ତ୍ତିର ସିଂହମାନେ ଶାନ୍ତ ଦେଖାଯାନ୍ତି । ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ ଚାରି ସିଂହ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରନ୍ତି । ଆବେଦନ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହା କେବଳ ଏକ ଡିଜାଇନ୍ ନୁହେଁ, ଏହାର ନିଜସ୍ୱ ସାଂସ୍କୃତିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି ।