Odisha: ଫୋରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ସେବା ପାଇଁ ୧୫୦ କୋଟି ମଞ୍ଜୁର କଲେ ସରକାର, ରାଜ୍ୟରେ ଗଠିତ ହେବ ୨ ଲ୍ୟାବ

Odisha Forensic Lab: ଖୁବ ଶୀଘ୍ର ରାଜ୍ୟରେ ଗଠିତ ହେବ ୨ ଫୋରେନସିକ୍ ଲ୍ୟାବ। ଏନେଇ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ୧୫୦.୦୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରିଛନ୍ତି।

Odisha Forensic Science Services: ରାଜ୍ୟରେ ଅପରାଧିକ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ମଜବୁତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଫୋରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ସର୍ଭିସେସ୍ ସଙ୍ଗଠନ ଯୋଜନାର ଆଧୁନିକୀକରଣ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏନେଇ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଫୋରେନସିକ୍ ଲ୍ୟାବ ପାଇଁ ୧୫୦.୦୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରିଛନ୍ତି। ଚଳିତ ୨୦୨୩-୨୪ ବର୍ଷରୁ ଆସନ୍ତା ୨୦୨୭-୨୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଗାମୀ ୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ 'ଫୋରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ସର୍ଭିସେସ୍ ଅର୍ଗାନାଇଜେସନ୍ ଅଫ୍ ଓଡିଶା' ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ।

ଏନେଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଜାରି ହୋଇଥିବା ବିଜ୍ଞପ୍ତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ  ଏହି ଯୋଜନାର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ମାମଲାର ତ୍ୱରିତ ସମାଧାନ, ରାଜ୍ୟ, ଆଞ୍ଚଳିକ ଏବଂ ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ ଫୋରେନସିକ୍ ଲାବୋରେଟୋରୀ ମଜବୁତ କରିବା, ବୈଜ୍ଞାନିକ ଅନୁସନ୍ଧାନର ଉନ୍ନତି, ଆଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ମଜବୁତ କରିବା। 

'ଫୋରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ସର୍ଭିସେସ୍ ଅର୍ଗାନାଇଜେସନ୍ ଅଫ୍ ଓଡିଶା' (Forensic Science Services Organization of Odisha) ଯୋଜନା ଅଧିନରେ ରାଜ୍ୟର ବାଲେଶ୍ୱର (Balasore) ଏବଂ ସମ୍ବଲପୁର (Sambalpur) ଜିଲ୍ଲାରେ ଦୁଇଟି ଫୋରେନସିକ୍ ଲ୍ୟାବ (Forensic Science Laboratory Odisha) ଗଠନ କରାଯିବ। ଏନେଇ ନିଆଯାଇଥିବା ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ବାଲେଶ୍ୱର ଏବଂ ସମ୍ବଲପୁର ଠାରେ ନୂତନ ରିଜିଓନାଲ ଫରେନସିକ୍ ଲାବୋରେଟୋରୀ (Regional Forensic Laboratory Odisha) ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ୨୦ କୋଟି ଟଙ୍କା, ଉପକରଣ ପାଇଁ ୧୨୫.୨୫ କୋଟି ଏବଂ ମୋବାଇଲ୍ ଫରେନସିକ୍ ଭ୍ୟାନ୍ (Mobile Forensic Vans) ପାଇଁ ୩.୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ।

ଅପରାଧିକ ମାମଲା ଏବଂ ଆଇନଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଅନୁସନ୍ଧାନ ପାଇଁ ଫୋରେନସିକ୍ ବିଜ୍ଞାନ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ରହିଛି। ଫୋରେନସିକ୍ ବିଜ୍ଞାନରେ ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ, ଜୀବ ବିଜ୍ଞାନ, ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ, ଭୂବିଜ୍ଞାନ, ମନୋବିଜ୍ଞାନ, ସାମାଜିକ ବିଜ୍ଞାନ, ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ଇତ୍ୟାଦି ବିଜ୍ଞାନର ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। କୌଣସି ଅପରାଧିକ ମାମଲାରେ ତଦନ୍ତ ଚାଲିଥିବା ସମୟରେ ଆପଣ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଫୋରେନସିକ୍ ରିପୋର୍ଟ ନାମ ଶୁଣିଥିବେ। ଏହାର ସାହାଯ୍ୟରେ କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅପରାଧ ଘଟିଛି ତାହା ଜଣାପଡ଼ିଯାଏ। ଏହା ମଧ୍ୟ ଅପରାଧିଙ୍କୁ ଖୋଜିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଫୋରେନସିକ୍ ବିଶେଷଜ୍ଞ ହସ୍ତଲିଖନ ସହିତ ମେଳ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି। ଫୋରେନସିକ୍ ବୈଜ୍ଞାନିକ କୌଣସି ଅପରାଧିକ ଘଟଣାର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ସମୟରେ ପ୍ରମାଣ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାନ୍ତି। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଆର୍କିମିଡିସ୍ ହେଉଛନ୍ତି ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ଫରେନସିକ୍ ବୈଜ୍ଞାନିକ। 

ଫୋରେନସିକ୍ ଅନୁସନ୍ଧାନ କିପରି କରାଯାଏ?
ପ୍ରଥମେ ନମୁନା ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯାଇଥାଏ। ପୋଷ୍ଟମର୍ଟମ ପରେ ମଧ୍ୟ କିଛି ନମୁନା ରଖାଯାଇଛି। ଯେହେତୁ ଭିସେରା ରିପୋର୍ଟ ଯତ୍ନର ସହ ରଖାଯାଏ ଏବଂ ଏହାର ବିଶ୍ଳେଷଣ ପୃଥକ ଭାବରେ କରାଯାଏ। ଘଟଣା ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ବିଷାକ୍ତ ପରିସ୍ଥିତିରେ, ସାମଗ୍ରୀ ଗଚ୍ଛିତ ରଖିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ପାତ୍ରଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ନିଆଯାଏ। ଗ୍ୟାଷ୍ଟ୍ରିକ୍ ଲାଭେଜ୍ ନାମକ ଏକ ନମୁନା ପୀଡିତାଙ୍କ ଠାରୁ ନିଆଯାଇଥାଏ ଏବଂ ଯାହାର ରାସାୟନିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯାଏ।

ଧରାଯାଉ ଖାଦ୍ୟରେ କୀଟନାଶକ ଔଷଧ ମିଳିଥିବାର ସନ୍ଦେହ ଅଛି, ତାପରେ ଫରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ଲାବୋରେଟୋରୀ ରାସାୟନିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିଥାନ୍ତି। ତାପରେ ସେମାନେ ବିଷ ଯାଞ୍ଚ କରିଥାନ୍ତି। ଯାହା ସାଧାରଣତଃ ଜଣାପଡେ ନାହିଁ। ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ତାଲିକା ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇଥାଏ। ଯେଉଁଥିରେ କୀଟନାଶକ ମଧ୍ୟ ସେହି ତାଲିକା ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ।

ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବା ପରେ ପ୍ରଥମେ କାହା ପାଖକୁ ଯାଏ?
ଫୋରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ଲାବୋରେଟୋରୀ ଠାରେ ଏହି ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। ଯେଉଁଠାରେ ପୋଷ୍ଟମର୍ଟମ କରାଯାଇଥିଲା, ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଥିବା ପୋଲିସ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ଦିଆଯାଏ। ଏହା ପରେ ପୋଲିସ ଏହାର ଏକ ନକଲ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଇବା ସହ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ପଚାରିଥାନ୍ତି। ଡାକ୍ତର ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଦେଖିବା ଏହାର ଜବାବ ଦେଇଥାନ୍ତି। ଯେଉଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୋଷ୍ଟମର୍ଟମ କରାଯାଇ ନଥିଲା, ସେହି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ କୋର୍ଟ ପଠାଯାଏ। ଫରେନସିକ୍ ରିପୋର୍ଟ ସିଧାସଳଖ କୋର୍ଟ ପାଖକୁ ପଠାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ।

ସମଗ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟା ପାଇଁ କେତେ ଦିନ ସମୟ ଲାଗିଥାଏ?
ଫୋରେନସିକ୍ ସାଇନ୍ସ ଲାବୋରେଟୋରୀ ଏକ ନମୁନା ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଦୁଇ ଦିନରୁ ତିନି ଦିନ ସମୟ ନେଇପାରେ। ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନେ ସମସ୍ତ ଅଜ୍ଞାତ ବିଷ ପରୀକ୍ଷା କରନ୍ତି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ନିର୍ଭର କରେ ଲାବୋରେଟୋରୀ ଠାରେ କେତେ କର୍ମଚାରୀ ଅଛନ୍ତି। ଏହାର ଆଧାରରେ ସମସ୍ତ ନମୁନାକୁ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ପରୀକ୍ଷା କରିପାରିବେ। ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ମଧ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା କରିପାରିବେ। ସମଗ୍ର ଘଟଣାର ତଦନ୍ତ କେତେ ଶୀଘ୍ର କରାଯିବ ତାହା ଉପରେ ଏହା ନିର୍ଭର କରେ। କିନ୍ତୁ ଏକ ନମୁନା ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ୨-୩ ଦିନ ସମୟ ଲାଗିଥାଏ।