ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପୁରସ୍କାର ନେବାକୁ ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ବରପୁତ୍ର ଖାଲି ପାଦରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ ଦିଲ୍ଲୀ, ପିନ୍ଧିଥିଲେ ଧୋତି ଓ କାନ୍ଧରେ ଥିଲା ଗାମୁଛା

ସରଳ ଜୀବନଯାପନ, ଉଚ୍ଚ ଚିନ୍ତାଧାରା '... ଏହି କଥାଟି ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଫିଟ୍ ନୁହେଁ । ଏହା ପଛର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଟଙ୍କା । ଆଜିର ମଣିଷ କେବଳ ହିଁ ଟଙ୍କା ପଛରେ ଧାଉଁଛି, କିନ୍ତୁ ଏହି ଦେଶରେ ଏପରି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅଛନ୍ତି, ଯିଏ ସକ୍ଷମ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଧନ-ଦୌଲତର ମୋହମାୟାରୁ ନିଜକୁ ଦୂରେଇ ରଖିଛନ୍ତି । 

'ସାହେବ! ଦିଲ୍ଲୀ ଆସିବାକୁ ମୋର ଟଙ୍କା ନାହିଁ, ଦୟାକରି ପୁରସ୍କାର (ପଦ୍ମଶ୍ରୀ) କୁ ପୋଷ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ପଠାନ୍ତୁ ।' ଏହା କହିଥିଲେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲୋକ କବି ହଳଧର ନାଗ (Haldhar Nag) । ଯିଏକି ୨୦୧୬ ମସିହାରେ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ 'ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପୁରସ୍କାର' ପାଇଥିଲେ ।

ଜାଣନ୍ତୁ ହଳଧର ନାଗ ବିଷୟରେ କିଛି ବିଶେଷ ବିଷୟ
୫ ବର୍ଷ ତଳର କଥା । ଯେତେବେଳେ ଧଳା ଧୋତି, ଗାମୁଛା ଓ ବେନିଆନ ପିନ୍ଧି ହଳଧର ନାଗ ଖାଲି ପାଦରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ଠାରୁ 'ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପୁରସ୍କାର' ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଦେଖି ସମସ୍ତଙ୍କ ଆଖି ଛଳ ଛଳ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଦେଶର ନ୍ୟୁଜ୍ ଚ୍ୟାନେଲଗୁଡିକରେ ଏହି ବିତର୍କ ହୋଇଥିଲା ଯେ ସେ ଜଣେ ଦକ୍ଷ ବ୍ୟକ୍ତି ତେବେ କାହିଁକି ଏପରି ଜୀବନଯାପନ କରୁଛନ୍ତି?

ହଳଧର ନାଗ କିଏ?
ଓଡ଼ିଶାର ୭୧ ବର୍ଷୀୟ ହଳଧର ନାଗ 'କୋଶାଳୀ ଭାସା'ର ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ କବି । ସେ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାର ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଏକ ଗରିବ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର ୧୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଯାଇଥଲା । ଫଳରେ ସେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ ଛାଡି ଦେଇଥିଲେ । ଏକ ଅନାଥ ପିଲା ଭାବେ ନିଜ ଜୀବନ ଯାପନ ପାଇଁ ସେ ଅନେକ ବର୍ଷ ଧରି ହୋଟେଲରେ ବାସନ ମାଜୁଥିଲେ ।

ଏହା ପରେ ହଳଧର ନାଗ ସ୍ଥାନୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ୧୬ ବର୍ଷ ଧରି ରୋଷେଇଆ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଏହାର କିଛି ବର୍ଷ ପରେ ସେ ବ୍ୟାଙ୍କରୁ ୧୦୦୦ ଟଙ୍କା ଲୋନ ନେଇ ସେହି ବିଦ୍ୟାଳୟ ସମ୍ମୁଖରେ ଖାତା, ପୁସ୍ତକ, କଲମ ଓ ପେନ୍ସିଲ ଇତ୍ୟାଦିର ଏକ ଛୋଟ ଦୋକାନ କରିଥିଲେ । ଏହିପରି ଭାବେ ସେ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି ନିଜର ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ ଜାରି ରଖିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ, ସେ କିଛି ନା କିଛି ଲେଖୁଥିଲେ ଓ ସେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ନିଜର ଆଗ୍ରହକୁ ମରିବାକୁ ଦେଇନଥିଲେ ।

୧୯୯୦ ରେ, ହଳଧର ନାଗ ନିଜର ପ୍ରଥମ କବିତା 'ଧୋଡୋ ବରଗଛ' (The Old Banyan Tree) ଲେଖିଥିଲେ । ଏହି କବିତା ସହିତ ସେ ନିଜର ଅନ୍ୟ ୪ ଟି କବିତାକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶନ ପାଇଁ ପଠାଇଲେ ଓ ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ କବିତା ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ପରେ, ତାଙ୍କ ଲେଖା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜୋରଦାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ରହିଛି ।

ନାଗ କୁହନ୍ତି, 'ଏହା ମୋ ପାଇଁ ଗୌରବର ବିଷୟ ଓ ଏହି ଘଟଣା ମୋତେ ଅଧିକ ଲେଖିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା । ଏହା ପରେ ମୁଁ ମୋ ଆଖପାଖ ଗାଁକୁ ଯାଇ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମୋର କବିତା ଶୁଣାଇବା ଆରମ୍ଭ କଲି । ଏହି ସମୟରେ ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ସକାରାତ୍ମକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପାଇଲି ।'

'ମୋର ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁକିଛି ଲେଖା ମନେ ଅଛି'
ହଳଧର ନାଗ ବିଷୟରେ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ ହେଉଛି ଯେ ସେ ୨୦ ଟି ଉପନ୍ୟାସ ବ୍ୟତୀତ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ସମସ୍ତ କବିତାକୁ ମନେ ରଖିଛନ୍ତି । ସେ ଯାହା ବି ଲେଖନ୍ତି, ସେ ତାହାକୁ ମନେ ରଖନ୍ତି । ଆପଣଙ୍କୁ କେବଳ କବିତାର ନାମ କିମ୍ବା ବିଷୟ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଆଜି ବି ସେ ନିଜ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶବ୍ଦକୁ ମନେ ରଖିଛନ୍ତି ।

ନାଗ କୁହନ୍ତି: ମୁଁ ଖୁସି ଯେ ଯୁବପିଢ଼ି 'କୋଶାଳୀ ଭାସା'ରେ ଲିଖିତ କବିତା ପ୍ରତି ବହୁତ ଆଗ୍ରହୀ ଅଟନ୍ତି । ମୋ ମତରେ, କବିତାକୁ ବାସ୍ତବ ଜୀବନ ସହିତ ଯୋଡିବା ଓ ଏଥିରେ ଏକ ସାମାଜିକ ବାର୍ତ୍ତା ରହିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।

ଓଡିଶାରେ 'ଲୋକ କବି ରତ୍ନ' ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା, ହାଲଧର ନାଗଙ୍କ କବିତାର ବିଷୟବସ୍ତୁ ମୁଖ୍ୟତ ପ୍ରକୃତି, ସମାଜ, ପୁରାଣ ଓ ଧର୍ମ ଉପରେ ଆଧାରିତ । ସେ ନିଜ ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ତତ୍ପର ରହିଥାନ୍ତି ।

ଆଜି ହଳଧର ନାଗ କୌଣସି ବିଶେଷ ପରିଚୟ ପାଇଁ ଆଗ୍ରହୀ ନୁହଁନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଲେଖା 'ହଳଧର ଗ୍ରନ୍ଥାବଳୀ -୨' ର ଏକ ସଂକଳନ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର 'ସମ୍ବଲପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ'ରେ ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇଛି ।