Benefits of Pranayama ; ଯୋଗର ଚତୁର୍ଥ ଭାଗ ପ୍ରାଣାୟମ: ଜାଣନ୍ତୁ ଉପକାରିତା

Benefits of Pranayama : ଆଜି ହେଉଛି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ।ଯୋଗରେ ପ୍ରାଣାୟାମର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଶରୀରରେ ବାତ ଓ ପିତକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିଥାଏ ପ୍ରାଣାୟାମ।ପଢନ୍ତୁ ପ୍ରାଣାୟମର ଉପକାରିତା...

 Benefits of Pranayama  : ଆଜି ହେଉଛି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ।ନିଜକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖିବା ପାଇଁ ଯୋଗ ନିତ୍ୟାନ୍ତ ଜରୁରୀ।ଯୋଗରେ ପ୍ରାଣାୟାମର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଯୋଗକୁ ଆଠ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥିବା ବେଳେ ଏହାକୁ ଚତୁର୍ଥ ଭାଗ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏଥି ସହିତ, ପ୍ରାଣାୟାମର ଉପକାର ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା ସୁବିଧା ଆୟୁର୍ବେଦରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ଆୟୁର୍ବେଦରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ, ଶରୀରରେ ବାତ ଓ ପିତକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିଥାଏ । ଏହାସହ ଏହାର ସନ୍ତୁଳନ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ନିୟମିତ ପ୍ରାଣାୟମ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।

ଯୋଗ ଆସାନର ଅନ୍ୟତମ ଲୋକପ୍ରିୟ ପ୍ରକାର ହେଉଛି ପ୍ରାଣାୟାମ । ଶାରୀରିକ ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଏହାର ଲାଭ ହେତୁ ଆଜି ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ସମସ୍ତ ବୟସର ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହାର ଧାରା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ।ପ୍ରାଣାୟାମର ନିୟମିତ ଅଭ୍ୟାସ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ପାଇଁ ଅନେକ ଲାଭଦାୟକ ହୋଇଥାଏ। ପ୍ରାଣାୟାମର ଉପକାରିତା ବିଷୟରେ ଜାତୀୟ ତଥା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ କରାଯାଇଥିବା ଅନେକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ପରୀକ୍ଷଣରେ ଏହାର ଶାରୀରିକ ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଅନେକ ଲାଭ ମଧ୍ୟ ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଛି।

ଯୋଗର ଜନକ ଭାବରେ ବିବେଚିତ ମହର୍ଷି ପତଞ୍ଜଳିଙ୍କ ସଜ୍ଞା ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରାଣାୟାମ ହେଉଛି ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସର ଯୋଗ କଳା । ଯାହା ଶ୍ବାସକ୍ରିୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକୁ କ୍ରିୟାଶୀଳ କରିଥାଏ ।  ଯାହା ଫୁସଫୁସ ଏବଂ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସହିତ ସାମଗ୍ରିକ ମାନସିକ, ଶାରୀରିକ, ଭାବନାତ୍ମକ ଏବଂ ଆଚରଣଗତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଲାଭଦାୟକ ହୋଇଥାଏ ।

 ଯୋଗ ଶାସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରାଣାୟାମ ଦୁଇଟି ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ ପ୍ରାଣା ଏବଂ ୟମ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ । ପ୍ରାଣା ଅର୍ଥ ଜୀବନ ଶକ୍ତି ଏବଂ ୟମର ଅର୍ଥ ବିସ୍ତାର ଏବଂ ଆତ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ । ପ୍ରାଣାୟାମ ଅର୍ଥ ଜୀବନ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଶକ୍ତି ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ।ପ୍ରାଣାୟାମ ଯୋଗର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ। ଯୋଗ ଆସନର ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାର କିମ୍ବା ବର୍ଗରେ, ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ଏବଂ ବନ୍ଦ ହେବାର ଗତି ଏବଂ ଏହାର ସଠିକ୍ ଗୀତ ଜରୁରୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । କାରଣ ଏହା ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାକୁ ସୁସ୍ଥ କରିବା ସହିତ ସାମଗ୍ରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଅନେକ ଲାଭ ଦେଇଥାଏ । ପ୍ରାଣାୟାମରେ ନିଶ୍ୱାସ ନେବା ଏବଂ ପ୍ରସାଶ୍ୱ ଛାଡ଼ିବା ପାଇଁ ତିନୋଟି କାର୍ଯ୍ୟ ଅଛି । ନିଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସରେ ଏହାର ଭୂମିକା ଯଥେଷ୍ଟ ରହିଛି ।

ଅନେକ ପ୍ରକାର ପ୍ରାଣାୟମ ରହିଛି । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ କପାଳଭାତି, ଅନୁଲୋମ-ବିଲୋମ୍, ନାଡି ସଧୋନ, ଭଷ୍ଟ୍ରିକା, ଭ୍ରାମାରି, ଉଜ୍ଜାୟୀ, ଶୀତଲି, କେବଲି, କୁମ୍ବକ, ସୂର୍ଯ୍ୟଭଦାନ, ଚନ୍ଦ୍ରଭଦାନ, ପ୍ରଣବ, ଅଗ୍ନିସର, ନାସାଗ୍ରା ଏବଂ ଶିତାୟୁ ଅଧିକ ଲୋକପ୍ରିୟ ଅଟେ।ଯାହା ଶରୀରକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖିବା ସହ ଦୀର୍ଘାୟୁ କରିଥାଏ।

 ଯଦିଓ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ପ୍ରାଣାୟାମ ଶରୀର ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ, କିନ୍ତୁ କେତେକ ବିଶେଷ ପ୍ରକାରର ପ୍ରାଣାୟାମ ପାଣିପାଗ ଦ୍ବାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ସମସ୍ୟା ତଥା ଶରୀରରକୁ ସନ୍ତୁଳନ ରୋକିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ନାଡି ସଧୋନ, ଉଜାଇ, ଭ୍ରାମାରି ଏବଂ ଭଷ୍ଟ୍ରିକା ପ୍ରାଣାୟାମ ବିଶେଷ ଭାବରେ ପାଣିପାଗର ପ୍ରଭାବକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।