nasa protocol for death in space: ମହାକାଶରେ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହେଲେ କ'ଣ ହୁଏ? ଜାଣନ୍ତୁ ନାସା ପ୍ରୋଟୋକଲ୍

space protocol for dead body: କ'ଣ ଆପଣ ଜାଣିଛନ୍ତି ଯଦି କୌଣସି ମହାକାଶଚାରୀ ମହାକାଶ ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ପ୍ରାଣ ହରାନ୍ତି ତାହେଲେ ତାଙ୍କର ମୃତଦେହ ସହିତ କ'ଣ କରାଯାଏ?

space protocol for dead body: ଭାରତ ସମେତ ବିଶ୍ୱର ଅନ୍ୟ ଦେଶ ଦେଶ ସେମାନଙ୍କର ମହକାଶ ଅଭିଯାନ ବିସ୍ତାର କରୁଛନ୍ତି। ଛଅ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ମହାକାଶରେ ଲୁଚି ରହିଥିବା ରହସ୍ୟ ଖୋଜିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି। ଆମେରିକା ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ଦେଶ ଯିଏ ମଣିଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠକୁ ପଠାଇଛି। ଆସନ୍ତା ବର୍ଷ ଗଗନାୟନ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମହାକାଶକୁ ପଠାଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଛି। ଏବେ ମନରେ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛୁ ଯେ ଏହି ବିପଜ୍ଜନକ ଅଭିଯାନରେ ଯାଉଥିବା ମହାକାଶଚାରୀ ଯଦି କୌଣସି କାରଣରୁ ମହାକାଶରେ ପ୍ରାଣ ହରାନ୍ତି ତାହେଲେ କ’ଣ ହେବ?

ମହାକାଶ ଯାତ୍ରା (Space Mission) ସମୟରେ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୨୦ ଜଣ ମହକାଶଚାରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇସାରିଛି। ୧୯୮୬ ଏବଂ ୨୦୦୩ ନାସା ସ୍ପେସ୍ ସଟଲ୍ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ (NASA Space Shuttle Crash) ୧୪ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ସେହିଭଳି ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ସୋୟୁଜ୍-୧୧ ମିଶନ୍ (Soyuz 11 Mission) ସମୟରେ ୩ ଜଣ ମହାକାଶଚାରୀ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ଆପୋଲୋ-୧ ଲଞ୍ଚ ପ୍ୟାଡ୍ ଠାରେ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ (Apollo 1 Launch Pad Fire) ହେବାରୁ ୩ ଜଣ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ମାନବ ମହାକାଶ ଉଡ଼ାଣ କେତେ ଜଟିଳ, ତାହା ପ୍ରକୃତରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବହୁତ କମ୍ ଲୋକ ଏଥିରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଛନ୍ତି। ହେଲେ ନାସା ୨୦୨୫ ବର୍ଷରେ ଚନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ଆଗାମୀ ଦଶନ୍ଧିରେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହକୁ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କୁ ପଠାଇବାକୁ ଯୋଜନା କରିଛି। ଯେହେତୁ ମହାକାଶ ଭ୍ରମଣ ଅଧିକ ସାଧାରଣ ହେବାରେ ଲାଗିଛି, ସେଥିପାଇଁ ମୃତ୍ୟୁ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। 

ଯଦି ମହାକାଶରେ କୌଣସି ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟେ
ଯଦି ନିମ୍ନ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ ପୃଥିବୀ-କକ୍ଷପଥ (Low Altitude Earth Orbit) ଅଭିଯାନରେ ଯଦି କେହି ପ୍ରାଣ ହରାନ୍ତି ଯେପରିକି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ପେସ୍ ଷ୍ଟେସନ୍ (Interanational Space Station) ଠାରେ, ତାହେଲେ ଚାଳକ ଦଳ କିଛି ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟରେ କ୍ୟାପସୁଲ ମଧ୍ୟରେ ମୃତ ଶରୀର ରଖି ଏହାକ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠକୁ (Earth Surface) ଫେରାଇ ଆଣିପାରିବେ। ଯଦି ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ (Moon Surface) ଏଭଳି ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟେ, ତାହେଲେ ମହାକାଶଚାରୀ (Astronaut) କିଛି ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମୃତ ଶରୀର ସହିତ ପୃଥିବୀ ଫେରିପାରନ୍ତି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତି ପାଇଁ ନାସା ପକ୍ଷରୁ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରୋଟୋକଲ (nasa protocol for astronaut death in space) ଜାରି କରାଯାଇଛି। ଶୀଘ୍ର ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ହେତୁ ମୃତ ଶରୀରର ସଂରକ୍ଷଣ ନାସା ଲାଗି ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଚିନ୍ତା ହେବ ନାହିଁ। ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଏହି ପ୍ରାଥମିକତା ନିଶ୍ଚିତ ହେବ ଯେ ଅବଶିଷ୍ଟ କର୍ମଚାରୀ ଯେପରି ନିରାପଦରେ ପୃଥିବୀ ଫେରିପାରିବେ।

ଯଦି ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟେ
ମଙ୍ଗଳ (Mars) ଗ୍ରହକୁ ୩୦ କୋଟି ମାଇଲ୍ ଯାତ୍ରା କରିବା ସମୟରେ ଯଦି ଜଣେ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୁଏ ତାହେଲେ ସ୍ଥିତି ଅଲଗା ହେବ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ମହାକାଶଚାରୀ ପଛକୁ ଫେରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେବେ ନାହିଁ। ସେତେବେଳେ ମୃତ ଶରୀର ସହ ଚାଳକ ଦଳ ଅନେକ ଦିନ ପରେ ପୃଥିବୀ ଫେରିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ମଝିରେ ଚାଳକ ଦଳ ମୃତ ଶରୀରକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ସଂରକ୍ଷଣ କରିପାରିବେ। ମହାକାଶଯାନ ଭିତରେ ସ୍ଥିର ତାପମାତ୍ରା ଏବଂ ଆର୍ଦ୍ରତା ତତ୍ତ୍ୱଗତ ଭାବରେ ଶରୀରକୁ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ଏହି ସମସ୍ତ ପରିସ୍ଥିତି କେବଳ ପ୍ରୟୋଗ ହେବ ଯଦି ସ୍ପେସ୍ ଷ୍ଟେସନ କିମ୍ବା ମହାକାଶଯାନ ପରି ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ପରିବେଶରେ କେହି ପ୍ରାଣ ହରାନ୍ତି। 

ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ପେସସୁଟ୍ ସୁରକ୍ଷା ବିନା ମହାକାଶରେ ଅତବରଣ କରନ୍ତି ତାହେଲେ କ'ଣ ହେବ?
ଯଦି କୌଣସି ମହାକାଶଚାରୀ ସ୍ପେସସୁଟ୍ ସୁରକ୍ଷା (Spacesuit Security System) ବିନା ମହାକାଶରେ ଅତବରଣ କରନ୍ତି ତାହେଲେ ସେ ତୁରନ୍ତ ମରିଯିବେ। ଚାପ ହରାଇବା ଏବଂ ସ୍ଥାନର ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ କାରଣରୁ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କ ନିଶ୍ୱାସ ନେବା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇଯିବ। ରକ୍ତ ସମେତ ଶରୀରର ଅନ୍ୟ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ଫୁଟିବ।

ଯଦି କୌଣସି ମହାକାଶଚାରୀ ଚନ୍ଦ୍ର କିମ୍ବା ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ସ୍ପେସସୁଟ୍ ବିନା ଅବତରଣ କରନ୍ତି ତାହେଲେ କ’ଣ ହେବ?
ଚନ୍ଦ୍ରରେ ପ୍ରାୟ କୌଣସି ବାୟୁମଣ୍ଡଳ (Atmosphere of Moon) ନାହିଁ କହିଲେ ଚଳେ। ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପତଳା ଏବଂ ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରାୟ ଅମ୍ଳଜାନ (Oxygen) ନାହିଁ। ଏହାର ଫଳାଫଳ କୌଣସି ଖୋଲା ସ୍ଥାନ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ କରିବା ଭଳି ହେବ। ଅର୍ଥାତ ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନେବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼ିବ। ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ଅବତରଣ (Landing in Mars) କରିବା ପରେ ଯଦି କୌଣସି ମହାକାଶଚାରୀ ପ୍ରାଣ ହରାନ୍ତି ତାହେଲେ ଶବଦାହ କରିଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। କାରଣ ଶବଦାହ ପାଇଁ ବହୁ ଶକ୍ତି ଆବଶ୍ୟକ ହେବ। ଯାହାକି ଚାଳକ ଦଳ ସଦସ୍ୟ ଅନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ କରିଥାନ୍ତି। ସମାଧି ଦେବା ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ। କାରଣ ଶରୀରରୁ ନିର୍ଗତ ହେଉଥିବା ଜୀବାଣୁ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହକୁ ଦୂଷିତ କରିପାରନ୍ତି। ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଚାଳକ ଦଳ ସଦସ୍ୟ ଶରୀରକୁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଶରୀର ବ୍ୟାଗ ମଧ୍ୟରେ ରଖିପାରନ୍ତି। ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନେ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠକୁ ଫେରିନାହାଁନ୍ତି।