Explainer: ಸಂಸದ ಅಥವಾ ಶಾಸಕ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸದನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದೇ?

ನವದೆಹಲಿ: ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ ಸಂಜಯ್ ಸಿಂಗ್ ಮಂಗಳವಾರ ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾದರು. ಸಭಾಪತಿ ಜಗದೀಪ್ ಧನಕರ್ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಬೋಧಿಸಿದರು.ದೆಹಲಿ ಅಬಕಾರಿ ಹಗರಣ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತರಾಗಿರುವ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಕರೆತರಲಾಗಿತ್ತು. ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ನಡುವೆ ಸಿಂಗ್ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು.ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಗದ್ದಲ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಸ್ಪೀಕರ್ ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಿದ್ದರು.ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರ ಸಮಿತಿಯ ವರದಿಯೂ ಬಾಕಿ ಇತ್ತು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಕಳೆದ ತಿಂಗಳು ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದೀಗ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದು ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳಿಂದ ಬಂಧನದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಅವರು ಸದನಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಸಂಸದೀಯ ಸವಲತ್ತುಗಳು ಅವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಭಾಪತಿಯವರು ಸದನದ ಕಲಾಪಗಳ ಭಾಗವಾಗಬೇಕೆಂಬ ಇಂತಹ ಸದಸ್ಯರ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ಸದಸ್ಯರು ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಹೋಗಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯಬೇಕು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ- ಬಿಜೆಪಿ- ಜೆಡಿಎಸ್ ಮೈತ್ರಿ ಸುಸೂತ್ರವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಯಲಿದೆ: ಬಿಜೆಪಿ ರಾಜ್ಯಾಧ್ಯಕ್ಷ ಬಿ‌ವೈ ವಿಜಯೇಂದ್ರ

ಸಂಜಯ್ ಸಿಂಗ್ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಏಕೆ ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ?

ಸಂಜಯ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ ಬಂಧಿಸಿತ್ತು.ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.ಪಕ್ಷವು ಅವರನ್ನು ಮತ್ತೆ ದೆಹಲಿಯಿಂದ ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಿತು. ಸಂಜಯ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಜೆಟ್ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಸಭಾಪತಿ ಜಗದೀಪ್ ಧಂಖರ್ ಅವರ ಸೂಚನೆ ಮೇರೆಗೆ ಅಮಾನತುಗೊಂಡ ಕಾರಣ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಿಂದ ಗ್ರೀನ್ ಸಿಗ್ನಲ್ ಇದ್ದರೂ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರ ಸಮಿತಿಯು ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸುವವರೆಗೂ ಈ ಅಮಾನತು ಇರಬೇಕಿತ್ತು.ಕಳೆದ ತಿಂಗಳು, ಫೆಬ್ರವರಿ 5 ರಂದು ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಕರೆತರಲಾಯಿತು ಆದರೆ ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಬರಿಗೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಂತಿರುಗಬೇಕಾಯಿತು. ಈ ತಿಂಗಳು, ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರ ಸಮಿತಿಯು ವಿಷಯವನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಸಿಂಗ್ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಯಿತು.

ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಂಸದರು ಮತ್ತು ಶಾಸಕರಿಗೆ ನಿಯಮಗಳೇನು?

ರಾಜ್ಯಸಭಾ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಯಮಗಳ ಕುರಿತು ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ, 'ತುರ್ತು ಕಾನೂನಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಆರೋಪದಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತರಾಗಿರುವ ಸದಸ್ಯರು ಅಧಿವೇಶನಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗಬೇಕು ಎಂಬ ಕಾರಣದಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಸಮನ್ಸ್ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಕೂಡ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಅಂತಹ ಸದಸ್ಯರ ಕೋರಿಕೆಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಬಂಧನದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಕಾನೂನಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾಗಿದ್ದರೆ, ಒಬ್ಬ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸದಸ್ಯನನ್ನು ಸದನಕ್ಕೆ ಬರಲು ಅನುಮತಿಸುವಂತೆ ಸ್ಪೀಕರ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಕೇಳುವಂತಿಲ್ಲ. ಹೌದು, ಸದಸ್ಯರು ಬಯಸಿದರೆ, ಅವರು ಸಕ್ಷಮ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು (ನ್ಯಾಯಾಲಯ) ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ಸದನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು ಮತ್ತು ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಜೈಲಿಗೆ ಹೋಗಬಹುದು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ- ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಬಾಲರಾಜ್ ಗೆ ಬೆಂಬಲ‌ ಘೋಷಿಸಿದ ಸಂಸದ ಶ್ರೀನಿವಾಸಪ್ರಸಾದ ಅಳಿಯ

ಇದು ಮೊದಲು ಯಾವಾಗ ಸಂಭವಿಸಿತು?

ರಾಜ್ಯಸಭಾ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ದಾಖಲೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಪೊಲೀಸ್ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯರು ಸದನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದಾಗ ಇದುವರೆಗೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಮಾತ್ರ ಸಂಭವಿಸಿದೆ. ಪ್ರಿವೆಂಟಿವ್ ಕಸ್ಟಡಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಜನಾರಾಯಣ್ ಅವರಿಗೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಕಲಾಪದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಅವರು 4 ಮತ್ತು 5 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1970 ರಂದು ಪೊಲೀಸ್ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತನ್ನು ತಲುಪಿದರು. ಎರಡನೆಯ ಘಟನೆ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ನಿಕಟವರ್ತಿ ಸರೋಜ್ ಖಾಪರ್ಡೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಕಲಾಪದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ಆದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ ಅವರನ್ನು ನಾಗ್ಪುರದಿಂದ ದೆಹಲಿಗೆ ಕರೆತರಲಾಯಿತು.

ಸಂಸತ್ತಿನ ಮತ್ತು ಶಾಸಕಾಂಗ ಸವಲತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ವಿನಾಯಿತಿಗಳು ಸದನದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಈ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿನಾಯಿತಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. 1998 ರ ಜೆಎಂಎಂ ಲಂಚ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವಾಗ ಎಸ್‌ಸಿ ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು.