Bye Bye 2021: આ ટોપ 10 ઘટનાએ દેશના રાજકારણમાં હલચલ મચાવી

પ્રધાનમંત્રી મોદીએ પોતાના રાષ્ટ્રજોગ સંબોધનમાં કરેલી જાહેરાત મુજબ, કેન્દ્રીય કેબિનેટની બેઠક બોલાવીને ઠરાવ પસાર કર્યો હતો કે, સરકાર 29 નવેમ્બરથી શરૂ થનારા સત્રમાં આ ત્રણેય કૃષિ કાયદાઓ પાછા ખેંચી લેશે. આ પ્રસ્તાવ સત્રના એજન્ડામાં પણ આવ્યો હતો. 19 નવેમ્બરના રોજ, પીએમ મોદીએ કૃષિ કાયદાઓ પાછા ખેંચવાની જાહેરાત કરી અને 29 નવેમ્બરના રોજ સંસદના બંને ગૃહોએ કૃષિ કાયદા રદ કરતા બિલને મંજૂરી આપી. 1 ડિસેમ્બરે રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદે પણ તેને મંજૂરી આપી હતી. કૃષિ કાયદા રદ થતાં, એક વર્ષથી વધુ સમયથી ચાલતું ખેડૂતોનું આંદોલન પણ સમાપ્ત થયું. આ સાથે જ આગામી વર્ષે યોજાનારી વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા કેન્દ્ર સરકાર પર નિશાન સાધતો મોટો મુદ્દો વિપક્ષના હાથમાંથી સરકી ગયો.

મુંબઈમાં અભિનેતા સુશાંત સિંહ રાજપૂતની રહસ્યમયી આત્મહત્યા બાદ નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરો (NCB) ડ્રગ્સ વિરુદ્ધ સક્રિય થઈ ગયું. બોલિવૂડના ઘણા મોટા સ્ટાર્સ ડ્રગ્સનો ઉપયોગ, તેની દાણચોરી, ખરીદ-વેચાણ વગેરેના મામલામાં ફસાયેલા જોવા મળ્યા હતા. વર્ષના અંત સુધીમાં ડ્રગ્સ કેસમાં શાહરૂખ ખાનના પુત્ર આર્યન ખાનની પણ સંડોવણી સામે આવી હતી. ડ્રગ્સ કેસમાં ક્રુઝ પાર્ટી દરમિયાન NCB દ્વારા આર્યન ખાનની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. આ ઘટના બાદ મહારાષ્ટ્રની સાથે-સાથે દેશભરનું રાજકારણ ગરમાયું હતું. મહારાષ્ટ્ર સરકારમાં સામેલ શરદ પવારની પાર્ટી NCPના પ્રવક્તા નવાબ મલિકે ખુદ NCBની કાર્યવાહી પર સવાલો ઉઠાવ્યા છે. NCB અધિકારીએ સમીર વાનખેડેને ભાજપનો એજન્ટ ગણાવ્યો હતો. શિવસેના વતી સંજય રાઉતે કેન્દ્ર સરકારનો ઘેરાવો કર્યો હતો. સમીર વાનખેડે પાસેથી આર્યન ખાનનો કેસ પાછો ખેંચી લેવામાં આવ્યો અને તેની તપાસ શરૂ કરવામાં આવી. આર્યનને જામીન મળી જતાં મામલો ઠંડો પડી ગયો હતો.

વર્ષ 2021માં બીજેપી હાઈકમાન્ડે પોતાના શાસન હેઠળના ચાર રાજ્યો ગુજરાત, કર્ણાટક, ઉત્તરાખંડ, આસામમાં નવા મુખ્યમંત્રીની નિમણૂંક કરી. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી વિજય રૂપાણીએ અચાનક રાજીનામું આપી દીધું. ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલને નવા CM બનાવવામાં આવ્યા. રૂપાણી પહેલા બીએસ યેદિયુરપ્પાએ જુલાઈમાં કર્ણાટકમાં ખુરશી છોડવી પડી હતી. પાર્ટીના ઘણા નેતાઓ બીએસ યેદિયુરપ્પાથી નારાજ હતા. ત્યાં બસવરાજ બોમાઈને મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા. આ પહેલા ઉત્તરાખંડમાં પણ ત્રિવેન્દ્ર સિંહ રાવતે મુખ્યમંત્રી પદેથી રાજીનામું આપ્યું હતું. રાજીનામા બાદ તીરથ સિંહ રાવતને મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ થોડા મહિનાઓ બાદ તીરથ સિંહ રાવત પાસેથી ખુરશી પાછી લઈ પુષ્કર સિંહ ધામીને સોંપવામાં આવી હતી. આ પહેલા આસામમાં ભાજપે નવા નેતૃત્વ હેઠળ ચૂંટણી લડીને ત્યાંના સીએમ બદલ્યા હતા. પાંચ વર્ષ પછી, સર્બાનંદ સોનેવાલની જગ્યાએ હિમંતા બિસ્વા સરમાને મુખ્યમંત્રી તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યા.  

2021ના છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં પંજાબની રાજ્ય સરકાર અને શાસક કોંગ્રેસ પક્ષ રાજકીય ચર્ચાના કેન્દ્રમાં હતા. પંજાબ કોંગ્રેસમાં ભાગલા પડ્યા હતા અને તેની મોટી અસર રાજ્ય સરકાર પર દેખાઈ રહી હતી. મુખ્યમંત્રી કેપ્ટન અમરિંદર સિંહ અને પ્રદેશ કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ નવજોત સિંહ સિદ્ધુ વચ્ચેનું શાબ્દિક યુદ્ધ પાર્ટીના વિઘટન સુધી વધી ગયું. ગુરુ ગ્રંથ સાહિબની બેઅદબીને લઈને શરૂ થયેલું શબ્દયુદ્ધ બંને નેતાઓ વચ્ચે સંઘર્ષ બની ગયું. કોંગ્રેસ હાઈકમાન્ડના પ્રયાસોને કારણે પંજાબમાં આંતરિક ઝઘડો દબાઈ ગયો, પરંતુ બાદમાં વાત વણસી ગઈ. અંતે, કેપ્ટન અમરિંદર સિંહે મુખ્યમંત્રી પદ અને કોંગ્રેસ પાર્ટી બંનેમાંથી રાજીનામું આપી દીધું. પંજાબના મુખ્યમંત્રી પદેથી કેપ્ટનના રાજીનામા બાદ પંજાબ કોંગ્રેસના ધારાસભ્યો બે ભાગમાં વહેંચાઈ ગયા હતા. કોંગ્રેસમાં ભાગલા પડી ગયા. પંજાબના નવા અને પ્રથમ દલિત CM બનેલા ચરણજીતસિંહ ચન્ની સાથે પણ નવજોત સિંહ સિદ્ધુનો ઝઘડો શરૂ થયો. રાજ્યના DGP બદલવા માટે સિદ્ધુએ રાજીનામું આપ્યું અને પછી સમજાવટ બાદ પાછું ખેંચી લીધું. પંજાબમાં આવતા વર્ષે 2022માં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવા જઈ રહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પંજાબમાં કેપ્ટન અમરિંદર સિંહ અને ભાજપ સાથે મળીને ચૂંટણી લડી શકે છે. બીજી તરફ કેપ્ટન અમરિંદર સિંહના પક્ષ છોડવાના કારણે કોંગ્રેસને ઘણું નુકસાન વેઠવું પડી શકે છે.

વર્ષ 2021માં દેશ અને દુનિયાના રાજકારણમાં પશ્ચિમ બંગાળ વિધાનસભાની ચૂંટણી દરેકની નજરમાં ટોચ પર હતી. મમતા બેનર્જીની પાર્ટી તૃણમૂલ કોંગ્રેસે પશ્ચિમ બંગાળમાં 200થી વધુ બેઠકો જીતી છે. આ સાથે મમતા બેનર્જી સતત ત્રીજી વખત રાજ્યના મુખ્યમંત્રી બન્યા. મમતા બેનર્જીનો ‘ખેલા હોબે’ નારો BJPનાં ‘દો મઈ મમતા દીદી ગઈ...., અબ કી બાર દદી કા સૂપડા સાફ...’ જેવા નારા પર ભારે પડી ગયો. જીતના કિસ્સામાં, ભાજપ સદી ફટકારવામાં ચૂકી ગયું. તેના તમામ મોટા નેતાઓના દાવા નિષ્ફળ ગયા. બીજી તરફ મમતા બેનર્જી અને વ્યૂહાત્મક સલાહકાર પ્રશાંત કિશોરે બાજી મારી લીધી.

પશ્ચિમ બંગાળ ઉપરાંત દેશમાં વર્ષ 2021માં અન્ય ચાર રાજ્યોમાં પણ વિધાનસભા ચૂંટણી યોજાઈ હતી. તેની અસર વર્ષની શરૂઆતમાં જ જોવા મળી હતી. રાજનીતિની દ્રષ્ટિએ 2021નું વર્ષ તમામ પક્ષો માટે મહત્વનું હતું. વર્ષ 2021માં પશ્ચિમ બંગાળ, આસામ, કેરળ, પુડુચેરી અને તમિલનાડુના પાંચ રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી દરમિયાન પક્ષપલટાનું રાજકારણ પણ ચરમસીમાએ હતું. ચૂંટણી પ્રચાર પણ રોમાંચક સાબિત થયો હતો. ભાજપને પશ્ચિમ બંગાળમાં પોતાની સરકાર બનાવવાની આશા હતી, પરંતુ તે સફળ ન થઈ. બીજીબાજુ આસામમાં BJP સરકારની વાપસી થઈ હતી. પુડુચેરીમાં પહેલીવાર ભાજપની સરકાર ચૂંટાઈ આવી. કેરળમાં ડાબેરી સરકારની વાપસી થઈ અને તમિલનાડુમાં સ્ટાલિન મુખ્યમંત્રી બન્યા.

વર્ષ 2021માં કોરોના મહામારીની બીજી લહેરે પાંચ રાજ્યોના ચૂંટણી પ્રચારમાં ઘણી અડચણો ઉભી કરી છે. મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો હતો કે ચૂંટણી પ્રચારમાં કોરોના પ્રોટોકોલનું ઉલ્લંઘન કરવામાં આવી રહ્યું છે. બીજીબાજુ કોરોનાવાયરસ પણ ખૂબ જ ખતરનાક સ્ટેજમાં આવ્યો. સંક્રમણનો આંકડો લાખોને વટાવી ગયો. સાથે જ ચૂંટણી પ્રચારમાં પણ લોકોનો જમાવડો જોવા મળ્યો હતો. દર્દીઓને હોસ્પિટલમાં બેડ અને ઓક્સિજન સિલિન્ડરની અછત વર્તાઈ. રાજકીય પક્ષોનો ચૂંટણી પ્રચાર ચરમસીમાએ હતો. રેલીઓ, જાહેર સભાઓ અવિરત ચાલતી હતી. લોકડાઉન લાદવાની અને ચૂંટણી મોકૂફ રાખવાની માંગ પૂરજોશમાં હતી. માર્ચથી, જુલાઈ સુધીમાં કોરોનાએ ખૂબ જ હાહાકાર મચાવ્યો હતો. દેશની આરોગ્ય વ્યવસ્થા કથળવા લાગી અને આખરે ઘણી રાજ્ય સરકારોએ લોકડાઉન લાદવાનું શરૂ કર્યું. જે રાજ્યોમાં ચૂંટણી યોજાઈ હતી, ત્યાં કોરોનાનાં કેસ વધવા લાગ્યા. મહામારી વચ્ચે યોજાયેલા ચૂંટણી પ્રચારને લોકોએ સરકારની અસંવેદનશીલતા ગણાવી.  

પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની સરકારના બીજા કાર્યકાળનું પ્રથમ કેબિનેટ વિસ્તરણ પણ વર્ષ 2021ની મુખ્ય રાજકીય ઘટનાઓ પૈકીનું એક હતુ. જુલાઈ મહિનામાં કેબિનેટનું વિસ્તરણ પણ ચર્ચાનો વિષય હતું કારણ કે પીએમ મોદીએ ઘણા પ્રયોગો કર્યા હતા. આ વખતે પીએમ મોદીએ યુવાનો, અનુભવ અને વ્યાવસાયિકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. કેબિનેટમાં મોટા પાયે ફેરબદલ કરવામાં આવ્યા. જેથી વિપક્ષને ટીકા કરવાનો ઓછામાં ઓછો મોકો મળે. જેમાં 36 નવા ચહેરાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે 7 જેટલા વર્તમાન રાજ્ય મંત્રીઓને પ્રમોશન આપીને કેબિનેટમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા. 8 નવા ચહેરાઓને પણ કેબિનેટ મંત્રીનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં શપથ ગ્રહણ સમારોહમાં 43 નેતાઓએ મંત્રી તરીકે શપથ લીધા. જેમાં 15 કેબિનેટ અને 28 રાજ્ય મંત્રીઓનો સમાવેશ થાય છે. આ વખતે સરકારે ચૂંટણીલક્ષી રાજ્યો, જાતિઓ, અનુભવો, ભાગીદાર પક્ષો વગેરેના પ્રતિનિધિત્વનું ધ્યાન રાખવાનો દાવો કર્યો હતો.  

કેન્દ્ર સરકાર માટે વર્ષ 2021 મિશ્ર રહ્યું. કારણકે આ વર્ષે પશ્ચિમ બંગાળની ચૂંટણીમાં મળેલી હાર ઉપરાંત ભાજપને પેગાસસ જાસૂસી કૌભાંડ મુદ્દે વિપક્ષની ટીકાઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. વિપક્ષ દ્વારા કેન્દ્ર સરકાર પર આરોપ લગાવવામાં આવ્યા હતા કે, પેગાસસ સ્પાયવેરનો ઉપયોગ કરીને દેશના અનેક અગ્રણી પત્રકારો અને સામાજિક કાર્યકરોના મોબાઈલ ફોન હેક કરવામાં આવ્યા છે અને તેમની જાસૂસી કરવામાં આવી છે. સંસદનું ચોમાસું સત્ર એક દિવસ પણ નથી ચાલ્યુ. સંસદમાં કાર્યવાહી શરૂ થતાની સાથે જ પેગાસસ મામલે વિપક્ષે હંગામો શરૂ કર્યો. પેગાસસ પર વિપક્ષ સરકાર પાસે જવાબ માગી રહી હતી. બીજીબાજુ સરકાર, પોતાના જવાબમાં સતત કહેતી હતી કે દેશમાં "કાયદેસર અવરોધ" અથવા કાનૂની રીતે ફોન અથવા ઈન્ટરનેટના ટેપિંગ અથવા ટેપિંગની એક સ્થાપિત પ્રક્રિયા છે જે વર્ષોથી ચાલી રહી છે. આ જવાબથી વિપક્ષ બિલકુલ સંતુષ્ટ ન હતા. જેના કારણે સંસદનું આખું ચોમાસુ સત્ર કોઈપણ કામકાજ વગર સમાપ્ત થઈ ગયું. મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો હતો અને તપાસ માટે એક ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિ પણ બનાવવામાં આવી હતી.  

વર્ષ 2021 રાજકીય જગત માટે ઉતાર-ચઢાવથી ભરેલું રહ્યું. સાથે સાથે દેશની સૌથી જૂની પાર્ટી કોંગ્રેસ માટે પણ ખૂબ જ ખરાબ વર્ષ સાબિત થયું. કોંગ્રેસને ચૂંટણીમાં નિરાશાજનક પરિણામો મળ્યા. 2021માં કોંગ્રેસના ઘણા દિગ્ગજ નેતાઓએ પાર્ટીને અલવિદા કહી દીધું. તેમના રાજીનામાથી રાજકીય વર્તુળોમાં હલચલ મચી ગઈ. પક્ષ બદલનારા મોટાભાગના કોંગ્રેસના નેતાઓ એક સમયે પાર્ટી હાઈકમાન્ડ માટે ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવતા હતા. આ મોટા નામોમાં પંજાબના મુખ્યમંત્રી કેપ્ટન અમરિંદર સિંહ, ઉત્તરપ્રદેશના મોટા બ્રાહ્મણ જિતિન પ્રસાદ, સોનિયા ગાંધીના સંસદીય ક્ષેત્ર રાયબરેલીના ધારાસભ્ય અદિતિ સિંહ, લલિતેશ પતિ ત્રિપાઠી, પ્રિયંકા બડેરાની નજીક, સુષ્મિતા દેવ, મહિલા કોંગ્રેસના પૂર્વ અધ્યક્ષ કીર્તિ ઝાનો સમાવેશ થાય છે. કેરળના મોટા ચહેરા આઝાદ, પીસી ચાકો જેવા નેતાઓએ કોંગ્રેસથી અંતર જાળવી લીધુ તે જ સમયે, હાઈકમાન્ડ વતી, ખાસ કરીને રાહુલ ગાંધીએ આ લોકોની વિદાય પર કટાક્ષ કર્યો.