ಕಾಶ್ಮೀರ, ಚೀನಾ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ತಪ್ಪು ನಿರ್ಧಾರಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ ಬೇರೆಯೇ ಇದೆ!

Jawaharlal Nehru: ದೇಶದ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನಿ ಪಂಡಿತ್ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ಕೆಲವು ತಪ್ಪು ನಿರ್ಧಾರಗಳಿಂದಾಗಿ ಭಾರತವು ಜೀವನ, ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಖ್ಯಾತಿಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ನಷ್ಟ-ಕಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದೆ. ಆದರೆ, ಇವುಗಳಿಗೆಲ್ಲ ನೆಹರು ಒಬ್ಬರೇ ಹೊಣೆ ಎನ್ನಲಾಗದು. ಅವರ ಗುರುಗಳು ಮತ್ತು ಮೆಂಟರ್​​ಗಳು (ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರ) ಅವರ ಮೇಲೆ ಬೀರಿದ ಪ್ರಭಾವ, ಪರಿಣಾಮಗಳು ಕೂಡ ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೆ ನೆಹರು ಅವರ ಗುರುಗಳು, ಮೆಂಟರ್​ಗಳು ಅವರ ಮೇಲೆ ಬೀರಿ ಪ್ರಭಾವವೇನು? ನೆಹರು ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವರು ಯಾರೆಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

Kashmir-China: ನೆಹರು ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಮೂವರು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರೆಂದರೆ, ಅವರ ತಂದೆ ಮೋತಿಲಾಲ್, ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ಮೆನನ್. ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ 25 ರಷ್ಟು ಮುಸ್ಲಿಮರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಮೋತಿಲಾಲ್ ಮಗನಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಅವಿಭಜಿತ ಭಾರತ ಉಪಖಂಡದಲ್ಲಿಂದು 40 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಮುಸ್ಲಿಮರಿರಬಹುದು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. 1947 ರ ಮೇ ವರೆಗೆ, ಭಾರತ ವಿಭಜನೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಖಾತರಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಜವಾಹರಲಾಲ್ ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಹಿಂದೂಗಳು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ನಾಯಕನನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನೆಹರು ಅವರ ವಿವಾಹದ ಆಮಂತ್ರಣವನ್ನು ಉರ್ದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಮುದ್ರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ನೆಹರು ಅವರ ಈ ಕ್ರಮವು ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರವೂ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ನೆಹರು ತಮ್ಮ ಮತದಾರರ ನೆಲೆಯಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅದೇ ವೇಳೆ, ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಅವರನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷವು ಅದರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ ಸರ್ವಾನುಮತದಿಂದ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಮುಖ್ಯ.

ಅದೇನೇ ಇರಲಿ, ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಗಾಂಧಿಯವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಇದು ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಂದರೆ, ಮೊದಲನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಖಿಲಾಫತ್ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ! ಆಗ ಟರ್ಕಿಯ ನಾಯಕ ಕೆಮಾಲ್ ಮುಸ್ತಫಾ, ವಿಜಯಶಾಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮತ್ತು ಸುನ್ನಿ ಇಸ್ಲಾಂನ ಎಲ್ಲಾ ಖಲೀಫರು ಸೋತ ಒಟ್ಟೋಮನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸುಲ್ತಾನನನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ್ದರು.

ಖಲಿಫೇಟ್ ಎಂದರೆ ಪ್ರವಾದಿ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಖಲೀಫ್ ನೇತೃತ್ವದ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ರಾಜ್ಯ. ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ತತ್ವಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯವನ್ನು (ಉಮ್ಮಾ) ಆಳುವಲ್ಲಿ ಖಲಿಫೇಟ್ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ-Fact Check: ಸೋಷಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ರಾಜಸ್ಥಾನ ಸಿಎಂ, ಡಿಸಿಎಂ ಹೆಸರಿನ ಪತ್ರ ವೈರಲ್, ಈ ಬಗ್ಗೆ ಬಿಜೆಪಿ ಹೇಳಿದ್ದೇನು?

ಭಾರತವು ಟರ್ಕಿಯೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ನೇರ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (ಮುಸ್ಲಿಂ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಿ ವಿಚಾರವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲು) ಪ್ರಮುಖ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಅಲಿ ಜಿನ್ನಾ ಕೂಡ ಖಿಲಾಫತ್ ಚಳವಳಿಯಿಂದ ದೂರವಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಗಾಂಧಿಯವರು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದದ ಪರ ವಹಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು.

ಕೃಷ್ಣ ಮೆನನ್: ನೆಹರು ಅವರ ಪ್ರಭಾವಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ

ಕೃಷ್ಣ ಮೆನನ್; ಇವರು ನೆಹರು ಅವರ ಪ್ರಭಾವಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯವರು. ಒಳಗಿಂದೊಳಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರ ವಿಚಾರಧಾರೆಯ ಬಗ್ಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನೆಹರು ಅವರ ಸಲಹೆ ಕೇಳಿದರು. ಮಾವೋ ಝೆಡಾಂಗ್ ನೇತೃತ್ವದ ಸಮಾಜವಾದಿ ರಾಷ್ಟ್ರ ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತವು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಎದುರಿಸಲಾರದು ಎಂದು ನೆಹರೂಗೆ ಮೆನನ್ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಭಾರತವು ನೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ದೇಶವು ತನ್ನನ್ನು ಸಮಾಜವಾದಿ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಇದು ತನ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ-ವಿರೋಧಿ ನಿಲುವಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಜಗತ್ತನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವ ಅದರ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮೆನನ್ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ನೆಹರುಗೆ ಇದು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿತು.

ಸಮಾಜವಾದಿ ಶಕ್ತಿಯು ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಲಾಭಕ್ಕಿಂತ ಸಮಾಜದ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವುದು, ಸಮಾನತೆಯ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆಯಂತಹ ಅಗತ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ವಿರೋಧಿ ಎಂದರೆ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವುದು. ಇದು ಒಂದು ದೇಶವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಬಲ ಅಥವಾ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ-ವಿರೋಧಿ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಸ್ವ-ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಇವು ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಶೋಷಣೆಯನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತವೆ.

ಈ ಸಲಹೆಯು ನೆಹರುಗೆ ಬಹಳ ಸಂತೋಷವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಆದರೆ 1956 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದೇಶಗಳು ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ಊಹಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ಹಂಗೇರಿ ಮೇಲೆ ಬಲ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿತು. ತೃತೀಯ ಜಗತ್ತಿನ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ನಾಸರ್‌ನ ಸ್ನೇಹಿತನಾಗಿದ್ದ ನೆಹರು ಆಂಗ್ಲೋ-ಫ್ರೆಂಚ್ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು. ಆದರೂ, ಹಂಗೇರಿಯ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ನೆಹರು ಅನಿಶ್ಚಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಶಾಂತಿಯುತ ನಿರ್ಣಯದ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಬಯಕೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಹಿಂಸಾಚಾರದ ದಾರಿ ಹಿಡಿಯುವರಿಂದ ಪರಿಹಾರ ವಿರಳ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.

ಅದೇ ರೀತಿ, 1962 ರಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ನೆಹರು ಆಘಾತಕ್ಕೊಳಗಾದರು, ರೇಡಿಯೊ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣೀರು ಹಾಕಿದರು. ಅಸ್ಸಾಂ ಜನರ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿದಾಗ ಬಹಳ ದುಃಖವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಬೇಸರ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ನೆಹರು ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಅಸ್ಸಾಂ ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದೆ ಎಂಬ ಸುಳಿವು ನೀಡಿತು. ಅಸಲಿಗೆ, ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅಸ್ಸಾಂ ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿತ್ತು.

ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ನೆಹರು ಅವರ ತಪ್ಪುಗಳು: ಸ್ನೇಹ, ಸಲಹೆ ಮತ್ತು ವಿರೋಧಾಭಾಸಗಳು

ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ತಪ್ಪು ನಿರ್ಧಾರಗಳು ‘ಕಣಿವೆಯ ಸಿಂಹ’ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತಿವೆತ್ತ ಶೇಖ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ನಿಕಟ ಸ್ನೇಹದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿವೆ. ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಅವರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಮಾತನಾಡುವವರಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ಪಂಜಾಬಿ ಮಾತನಾಡುವ ಮುಜಫರಾಬಾದ್ ಅಥವಾ ಮೀರ್‌ಪುರದಂತಹ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರಭಾವವು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಆ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸದಂತೆ ಶೇಖ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ನೆಹರುಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ದಿವಂಗತ ಪ್ರೊ.ಬಾಲರಾಜ್ ಮಧೋಕ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಸಲಹೆಯು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ, ಕದನ ವಿರಾಮವನ್ನು ಭಾರತ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. 1948 ರ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ (POK) ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದದ್ದು ಹೀಗೆ. ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಕೊನೆಯ ವೈಸ್‌ರಾಯ್ ಮೌಂಟ್‌ಬ್ಯಾಟನ್‌ಗೆ ವಹಿಸಲಾಯಿತು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ-Daily GK Quiz: ಯಾವ ಮೀನು ಗಂಡಿನಿಂದ ಹೆಣ್ಣಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ..?

ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಬಲರಾಜ್ ಮಧೋಕ್, ಅವರ ತಂದೆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸ್ಕರ್ದು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದರು. ಅವರು ಪಾತ್ರಗಳು, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆದ್ಯತೆಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೀತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು ಎಂಬ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ, ಇದು ದುಬಾರಿ ಮತ್ತು ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಸಂಘರ್ಷದ ಆರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದು ನಿಜ. ಇದು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 370 ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಆಶಿಸಿದರು.

ಶೇಖ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಅವರು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಧ್ವಜ ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ನೆಹರು ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮೋದನೆಯಿಲ್ಲದೆ ಇದನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಲು ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ 370 ನೇ ವಿಧಿಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ಶೇಖ್‌ಗೆ ನೆಹರು ಎಷ್ಟು ಒಲವು ತೋರಿದರು ಎಂದರೆ ತಿಹಾರ್ ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ ಅವರು ನೆಹರು ಅವರ ಮರಣದ ತನಕ ಪ್ರಧಾನಿಯವರ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದರು. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಶೇಖ್‌ ಇಷ್ಟಪಡದ ಮಹಾರಾಜ ಹರಿ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮುಂಬೈಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೂ ಅವರು ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜ ಎಂಬ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಬಿರುದನ್ನು ಅವರು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರು.

ನೆಹರೂ ಅವರ ಒಂದು ದೌರ್ಬಲ್ಯವೆಂದರೆ ಅವರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಹಗೆತನ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಸ್ಮಿತೆ, ರಾಜಕೀಯ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯತೆಯ ನಡುವಿನ ವಿರೋಧಾಭಾಸವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ಇದು ಅವರಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಲು ಸವಾಲಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. ಜತೆಗೆ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.

‘ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಹಗೆತನ ಹಾಗೂ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುರುತಿನ ನಡುವಿನ ವಿರೋಧಾಭಾಸ’ ಎಂಬ ಪದಗುಚ್ಛವು ಭಾರತದ ಬಗ್ಗೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸಂಘರ್ಷದ ವರ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಭಾರತದ ವಿರುದ್ಧ ಹಗೆತನವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದೆ ಹಾಗೂ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರವನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಭಾಗವಾಗಬೇಕೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರವು ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುರುತನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನಡುವಿನ ವಿವಾದಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಈ ವಿರೋಧಾಭಾಸವು ನೆಹರು ಅವರಿಗೆ ಸವಾಲನ್ನು ಒಡ್ಡಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿಗಳ ಹಗೆತನವನ್ನು (ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ) ಹಾಗೂ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಜನರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುರುತು ಮತ್ತು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು.

ಗಿರೀಶ್ ಲಿಂಗಣ್ಣ (ಲೇಖಕರು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ವಿಶ್ಲೇಷಕ)