Israel Attacks Gaza: ગાઝામાં વીજળી અને પાણી બંધ, લોકો ભૂખથી પીડાય છે; ઇઝરાયેલ-હમાસ યુદ્ધમાં આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદો ક્યાં બંધબેસે છે?

લાવલ યુનિવર્સિટીના લો ફેકલ્ટીમાં પ્રોફેસર અને લેવલ યુનિવર્સિટી અને ઇન્સ્ટિટ્યુટ ડી રેશેર્ચે સ્ટ્રેટેજિક ડે લ'ઇકોલે મિલિટેયરે લખ્યું- આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદામાં કોઈપણ કાનૂની વિશ્લેષણ હાથ ધરતા પહેલા લેવાનું પ્રથમ પગલું એ પરિશ્તિતિનું વર્ગીકરણ કરવાનું છે.  2012 માં ઇઝરાયેલી સૈનિકોની એકપક્ષીય પીછેહઠ છતાં, ગાઝા પટ્ટી ઇઝરાયેલના કબજા હેઠળ રહે છે.

હકીકતમાં જ્યારે 2004માં આંતરરાષ્ટ્રીય કોર્ટે કહ્યું કે ઇઝરાયલ આ ક્ષેત્રમાં સત્તા પર હોવાની સ્થિતિને આધાર પર આંતરરાષ્ટ્રીય માનવીય કાયદો અને આંતરરાષ્ટ્રીય માનવાધિકાર કાયદો લાગૂ કરવા માટે બાધ્ય છે. તો એઝરાયલે 2005માં ગાઝાથી પોતાના સૈનિક પરત બોલાવી લીધા હતા. 

હમાસ અને ઇઝરાયલ વચ્ચે 2005 બાદથી નિયમિત રૂપથી ઘર્ષણ અને ટકરાવ થતો રહે છે. 7 ઓક્ટોબરની સંઘર્ષની ઘટનાઓ બાદ સ્થિતિ બદલવાની સંભાવના નથી. સંઘર્ષ ગમે તે રીતે હોય, તે કહેવાની જરૂર નથી કે ઈરાદાપૂર્વક નાગરિકોને નિશાન બનાવવા અને બંધક બનાવવાની ગતિવિધિની મંજૂરી ન હોવી જોઈએ.

એ જ રીતે, સંઘર્ષ ગમે તેટલો વાજબી હોય, તે જોવું મુશ્કેલ છે કે ગાઝા પટ્ટીની સંપૂર્ણ ઘેરાબંધી જાહેર કરવી એ આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદા અનુસાર કેવી રીતે હોઈ શકે. 'ઘેરાબંધી' એ એવો ખ્યાલ નથી કે જેને આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદામાં વ્યાપકપણે સંબોધવામાં આવ્યો હોય. ઘેરાબંધી પર પ્રતિબંધ ન હોવા છતાં, તેની અસરો આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદાનું ઉલ્લંઘન છે.

ઉદાહરણ માટે ભોજન ઉપલબ્ધ કરાવવા કે પાણીની સપ્લાય રોકવાથી ક્ષેત્રમાં રહેનાર વસ્તી ભૂખથી મરી શકે છે. અકાળને યુદ્ધની એક વિધિના રૂપમાં ઉપયોગ કરવો પ્રતિબંધ છે. આ રીતે લોકોની અવરજવરને પ્રતિબંધિત કરવી કે રોકવાનો અર્થ છે કે માનવીય કર્મી પ્રભાવિત ક્ષેત્રમાં પોતાનું રાહત કામ ન કરી શકે. 

માનવીય સંગઠનોને પરંતુ નાગરિક વસ્તીને સહાયતા પહોંચાડવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ અને આંતરરાષ્ટ્રીય માનવીય કાયદા અનુસાર સંઘર્ષમાં સામેલ પક્ષોએ તેનો માર્ગ સરળ બનાવવો જોઈએ. 

આવી સ્થિતિમાં તે કાયદેસર સવાલ ઉભો થાય છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય માનવીય કાયદો કેટલો પ્રભાવી છે. આ સંબંધમાં તે યાદ રાખવાની વાત છે કે ત્રીજા દેશ, એટલે તે દેશ જે આ સંઘર્ષના પક્ષકાર નથી, તેની જવાબદારી છે કે તે આંતરરાષ્ટ્રીય માનવીય કાયદા પ્રત્યે સન્માન નક્કી કરે.