ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಂಪೆನಿಗಳ 'Cash on Delivery' ವ್ಯವಹಾರ ಅಧಿಕೃತವೇ?

ನವದೆಹಲಿ: ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಪಾವತಿ ಆಯ್ಕೆ ಎಂದರೆ ವಿತರಣೆಯಲ್ಲಿ ನಗದು(Cash on Delivery), ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯವಹಾರ ಈ ಪಾವತಿ ಆಯ್ಕೆಯ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಶಾಕಿಂಗ್ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ. 'Cash on Delivery' ವ್ಯವಹಾರ ಅಧಿಕೃತವಲ್ಲ ಎಂದು RBI ತಿಳಿಸಿದೆ. ಆರ್ಬಿಐ ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಇ-ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯವಹಾರ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, RTIಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ RBI ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ನ ಹೆಚ್ಚು ಆದ್ಯತೆಯ ಪಾವತಿ ಆಯ್ಕೆ(Cash on Delivery)ಯನ್ನು ನಗದು ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಅಕ್ರಮವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದೆ. RBI  ಪ್ರಕಾರ, ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ 'ರೆಗ್ಯುಲೇಟರಿ ಗ್ರೇ ಏರಿಯಾ' ಆಗಿರುತ್ತದೆ.

ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುತ್ತೆ ಅರ್ಧ ವ್ಯವಹಾರ
ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ ಮೂಲಕ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತವೆ. ಫ್ಲಿಪ್ಕಾರ್ಟ್, ಅಮೆಜಾನ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ಗಳು ಮೂರನೇ ಪಕ್ಷದ ಮಾರಾಟಗಾರರಿಂದ ಸರಕುಗಳ ವಿತರಣಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ(Cash on Delivery) ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. RTI ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, "ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಪಾವತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಟ್ಲ್ಮೆಂಟ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್, 2007 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಾಹಕರು(Aggregators) ಮತ್ತು ಅಮೆಜಾನ್-ಫ್ಲಿಪ್ಕಾರ್ಟ್ಗಳಂತಹ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಆರ್ಬಿಐ ಹೇಳಿದೆ.

ಕಾಯಿದೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ(Cash on Delivery) ಉಲ್ಲೇಖವಿಲ್ಲ
ಎಕನಾಮಿಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಪ್ರಕಾರ, ಪಾವತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಟಲ್ಮೆಂಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಕಾಯಿದೆ, 2007 ರ ನಿಯಮಗಳು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತ್ತು ಆನ್ಲೈನ್ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಜ್ಞರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಹೇಗಾದರೂ, ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ ಮೂಲಕ ಪಾವತಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ಉಲ್ಲೇಖ ಇಲ್ಲ. 

ಆರ್ಟಿಐನಲ್ಲಿ ಏನನ್ನು ಕೇಳಲಾಗಿದೆ?
ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಆರ್ಟಿಐಯಲ್ಲಿ, ಆರ್ಬಿಐಗೆ "ಫ್ಲಿಪ್ಕಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಅಮೆಜಾನ್ ನಂತಹ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಗ್ರಾಹಕರಿಂದ ನಗದು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಮತ್ತು ಅದರ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪಾವತಿಸಲು, ಪಾವತಿಗಳ ಸೆಟಲ್ಮೆಂಟ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್, 2007 ರಡಿಯಲ್ಲಿ ಏನು ಬರುತ್ತದೆ?" ಈ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರ, ಅವರು ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಿಸ್ಟಮ್ ಪೂರೈಕೆದಾರರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ? ಹೌದು ಎಂದಾದರೆ, ಆಗ ಕಾನೂನಿನ 8 ನೇ ಅಧಿನಿಯಮದ ಮೇರೆಗೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಅಧಿಕೃತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆಯೆ? ಎಂದು ಕೇಳಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾ, ಇಂತಹ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹೇಳಿದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಿಲ್ಲ.

ವಕೀಲರು ಪ್ರಕಾರ, ವಿತರಣಾ ನಗದು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಅಲ್ಲ. "ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ನ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವು ವಿತರಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಅಥವಾ ಅನಧಿಕೃತ ಎಂದು ಅರ್ಥವಲ್ಲ.

ಎಕನಾಮಿಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತ ಎಫ್ಡಿಐ ವಾಚ್ ಟ್ರೇಡ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್, ಯೂನಿಯನ್, ಗ್ರೂಪ್ ಆಫ್ ರೈಸರ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಸ್ಮಾಲ್ ಸ್ಕೇಲ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ನ ಒಂದು ಗ್ರೂಪ್ ನ ಎಫ್ಡಿಐ ವಾಚ್ನ ಧರ್ಮೇಂದ್ರ ಕುಮಾರ್ ಆರ್ಟಿಐ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. 

2010 ರಲ್ಲಿ, ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ ಪರಿಚಯ
ಫ್ಲಿಪ್ಕಾರ್ಟ್ 2010 ರಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಶ್ ಆನ್ ಡೆಲಿವರಿ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆನ್ಲೈನ್ ವಹಿವಾಟುಗಳು ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದವು. ಅಲ್ಲದೆ, ಕೆಲವೇ ಜನರು ಆನ್ಲೈನ್ ಶಾಪಿಂಗ್ಗಾಗಿ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಫ್ಲಿಪ್ಕಾರ್ಟ್ ನಂತರ, ಇತರ ಆಟಗಾರರು ಸಹ ಈ ಪಾವತಿ ಮೋಡ್ ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.