ನವದೆಹಲಿ: ಚೆಕ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್(Cheque Clearance) ವೇಗಗೊಳಿಸಲು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಆರ್‌ಬಿಐ) ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. 2020 ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಿಂದ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹೊಸ ಚೆಕ್ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಿದೆ ಎಂದು ಅಪೆಕ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಚೆಕ್ ಕಳುಹಿಸುವ ಬದಲು, ಅದರ ಛಾಯಾಚಿತ್ರವನ್ನು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನವಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆರ್‌ಬಿಐ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು 2010 ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹೇಳಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, "ಸಿಟಿಎಸ್ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳಲ್ಲಿನ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಹೌಸ್ ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ." ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ದಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಿಟಿಎಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2020 ರಿಂದ ಇಡೀ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.
ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ, ಚೆಕ್ ಕಳುಹಿಸುವ ಬದಲು, ಚಿತ್ರವನ್ನು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ತೆರವು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಸಮಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವೇಗಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ಸೂಚ್ಯಂಕವನ್ನು (ಡಿಪಿಐ) ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಿದೆ ಎಂದು ಆರ್‌ಬಿಐ ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಪಾವತಿಯಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಡಿಪಿಐ ತಯಾರಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಪೆಕ್ಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಜುಲೈ 2020 ರಿಂದ ಡಿಪಿಐ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು, ಡಿಪಿಐ ವಿವಿಧ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಯ ವಿವಿಧ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಪಾವತಿ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಘಟಕಗಳ ಮುಕ್ತಾಯದೊಂದಿಗೆ, ಈಗ ಸ್ವಯಂ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಂಘಟನೆ(ಎಸ್‌ಆರ್‌ಒ) ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ಘಟಕಗಳು ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹೇಳಿದೆ.
ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ 2020 ರ ವೇಳೆಗೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಎಸ್‌ಆರ್‌ಒಗಳ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಹೊರತರುತ್ತದೆ. ಭದ್ರತೆ, ಗ್ರಾಹಕರ ರಕ್ಷಣೆ, ಬೆಲೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ತರುವುದು ಈ ಉಪಕ್ರಮದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.
