Independence Day 2022: આઝાદી પછી ભારતના લોકોને મળેલી મુખ્ય આરોગ્ય યોજનાઓ વિશે જાણો

નવી દિલ્લીઃ આજે ભારત આઝાદીના 75 વર્ષ પૂર્ણ કરીને 76મો સ્વતંત્રતા દિવસ ઉજવી રહ્યો છે. બ્રિટિશ શાસનથી આઝાદી મળ્યા પછી ભારતે બીજી નવી આઝાદી માટે લડાઈ લડી છે અને તે છે સ્વાસ્થ્યનું યુદ્ધ. આ 75 વર્ષોમાં ભારતે ઝડપથી પ્રગતિ કરી છે, જેમાં દેશ સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રે પણ ઘણો આગળ વધ્યો છે. આયુષ્ય દરમાં 75 વર્ષ સુધીનો વધારો હોય કે શિશુ અને માતા મૃત્યુદરમાં ઘટાડો, ભારતે અનેક સીમાચિહ્નો પાર કર્યા છે. ભારતે માત્ર બ્રિટિશ રાજથી જ આઝાદી મેળવી નથી પરંતુ શીતળા, રક્તપિત્ત, પોલિયો અને ચીકનગુનિયાના કૃમિ જેવા રોગોથી પણ મુક્તિ મેળવી છે. આ તમામ રોગ સામે રક્ષણ મેળવવા માટે રસી પણ બનાવી છે.. ભારતના સ્વતંત્રતા દિવસના અવસર પર, અમે તમને એવી મુખ્ય આરોગ્ય નીતિઓ અને યોજનાઓ વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, જેની શરૂઆત ભારતે છેલ્લા 75 વર્ષમાં કરી છે.

રાષ્ટ્રીય રક્તપિત્ત નાબૂદી કાર્યક્રમ-
ભારતમાંથી રક્તપિત્ત નાબૂદ કરવા માટે આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય દ્વારા નેશનલ લેપ્રસી રિડક્શન પ્રોગ્રામ (NELP) ચલાવવામાં આવ્યો હતો. આ કાર્યક્રમનો મુખ્ય ધ્યેય લોકોને રક્તપિત્ત વિશે વધુને વધુ માહિતી આપવાનો હતો, જેથી વિકલાંગતા અને તેના કારણે ફેલાતા જોખમને ઘટાડી શકાય. જે સૌપ્રથમ 1955 માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. રાષ્ટ્રીય રક્તપિત્ત નિવારણ કાર્યક્રમ 1983 માં રાષ્ટ્રીય રક્તપિત્ત નિયંત્રણ કાર્યક્રમના ચાલુ તરીકે શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.

પલ્સ પોલિયો રસીકરણ કાર્યક્રમ-
પલ્સ પોલિયો ઇમ્યુનાઇઝેશન પ્રોગ્રામ (PPIP) વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન દ્વારા 1988માં પોલિયોને નાબૂદ કર્યા પછી, ભારતે 1955 પલ્સ પોલિયો ઇમ્યુનાઇઝેશન પ્રોગ્રામ શરૂ કર્યો, જે લક્ષણોનું 100% કવરેજ પૂરું પાડવાનું હતું. સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, દેશમાં પોલિયોનો છેલ્લો કેસ પશ્ચિમ બંગાળના હાવડા જિલ્લામાં 13 જાન્યુઆરી 2011ના રોજ જોવા મળ્યો હતો.

રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ આરોગ્ય મિશન-
નેશનલ રૂરલ હેલ્થ મિશન (NRHM) 2005 માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ મિશનનો મુખ્ય ધ્યેય ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો ખાસ કરીને નબળા પરિવારોને સુલભ, સસ્તું અને સારી ગુણવત્તાયુક્ત આરોગ્ય સેવાઓ પૂરી પાડવાનો છે. આ યોજનાના અમલીકરણનો મૂળ ઉદ્દેશ્ય શિશુ મૃત્યુ દર અને માતા મૃત્યુ દર ઘટાડવાનો છે.

માન્યતા પ્રાપ્ત સામાજિક આરોગ્ય કાર્યકર્તા-
માન્યતા પ્રાપ્ત સામાજિક આરોગ્ય કાર્યકરો (ASHA) એ આશા કાર્યકરો તરીકે પણ ઓળખાય છે. જે રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ આરોગ્ય કાર્યક્રમનો એક ભાગ છે. આશા કાર્યકરો આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય દ્વારા કાર્યરત છે. ઉલ્લેખનીય છે કે કોવિડ 19 રોગચાળા દરમિયાન ASA કાર્યકરોએ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી. ગ્લોબલ હેલ્થ એજન્સીએ આશા કાર્યકરોને સરકારના આરોગ્ય કાર્યક્રમો સાથે જોડવાના પ્રયાસની પ્રશંસા કરી હતી.

નેશનલ હેલ્થ પ્રોટેક્શન મિશન-
આયુષ્માન ભારત અને પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (PMJAY) યોજનાઓ નેશનલ હેલ્થ પ્રોટેક્શન મિશન હેઠળ આવે છે. આ યોજનાઓ હેઠળ, 10 કરોડ ગરીબ અને નબળા પરિવારોને (એટલે ​​​​કે લગભગ 50 કરોડ લોકો) ગૌણ અને તૃતીય સંભાળ હોસ્પિટલમાં દાખલ થવા માટે વાર્ષિક 5 લાખ સુધીનું કવરેજ પ્રદાન કરવામાં આવ્યું હતું. PM-JAY યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય લગભગ 1300 રોગોના કવરેજ સાથે કુટુંબ દીઠ રૂ. 5 લાખનો વાર્ષિક કેશલેસ સ્વાસ્થ્ય વીમો પૂરો પાડવાનો છે.